Γεμάτο «νάρκες» εμφανίζεται το πεδίο της ελληνικής οικονομίας για τη νέα κυβέρνηση και το νέο οικονομικό επιτελείο, καθώς τα νεότερα στοιχεία που έχουν αποσταλεί στη Eurostat, αναθεωρούν προς τα κάτω τους ρυθμούς ανάπτυξης της χώρας και για το 2008. Από την εξέλιξη αυτή θα επηρεαστούν σημαντικά και τα μεγέθη του 2009, όπως και οι προβλέψεις-εκτιμήσεις για το 2010. Οι χθεσινές δηλώσεις του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος για έλλειμμα της τάξης του 10%, εάν δεν υπάρξουν περικοπές δαπανών στον προϋπολογισμό για τη χρονιά που έρχεται, επιβεβαιώνει τις δυσοίωνες εκτιμήσεις.
Η «θωρακισμένη» ελληνική οικονομία του 2008 φέρεται να έχει απολέσει ανάπτυξη της τάξης σχεδόν μιας ποσοστιαίας μονάδας, καθώς τελικά «έτρεξε» με 2% και όχι με 2,9%. Θα πρέπει, βεβαίως, να επισημανθεί ότι οι διαδικασίες αναθεώρησης των μεγεθών είναι συνήθης διαδικασία.
Η αρνητική εξέλιξη του 2008 θα έχει άμεσο αντίκτυπο στις εκτιμήσεις για συρρίκνωση ΑΕΠ το 2009 για εύρος 0,5% - 1% -μπορεί να είναι μεγαλύτερες οι απώλειες. Με τη σειρά του, αυτό σημαίνει ότι η νέα κυβέρνηση έχει μεν μεγαλύτερο περιθώριο διαπραγματεύσεων με την Κομισιόν, για το χρόνο που θα απαιτηθεί για ανάκαμψη, θα χρειαστεί, ωστόσο, πολύ πιο αξιόπιστες και ρεαλιστικές εκτιμήσεις σε σχέση με τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν.
Λανθασμένοι υπολογισμοί αναφορικά με τη δημόσια κατανάλωση, η πορεία των εισαγωγών και των εξαγωγών υποδεικνύονται ως οι κύριοι παράγοντες για την κάμψη του ρυθμού του ελληνικού ΑΕΠ το 2008 –η διαφορά του 0,9%, ωστόσο, μεταφράζεται σε δισ. ευρώ. Το νέο οικονομικό επιτελείο έχει στη διάθεσή του πολύ λίγο χρόνο για να κάνει πρώτον, μια πραγματική αποτίμηση της κατάστασης για το 2009 και δεύτερον μια επίσημη εκτίμηση-έκθεση για τα μεγέθη του 2010. Ανεξάρτητα από τον τρόπο που θα επιλεγεί να εγγραφούν διάφορα μεγέθη στον προϋπολογισμό, με την οικονομία σε ύφεση είναι πολύ στενά τα περιθώρια «ελιγμών» και στο φορολογικό πεδίο.
ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΙΣ
Η περίφημη «απογραφή» και στη συνέχεια το εγχείρημα αναθεώρησης του ελληνικού ΑΕΠ κατά 25,7% -και τα δύο σε διάστημα τριών ετών, είχε τρομακτικές συνέπειες ως προς την αξιοπιστία των παρεχόμενων στοιχείων στις αρμόδιες κοινοτικές υπηρεσίες, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού Συμφώνου Σταθερότητας. Υπενθυμίζεται τελικά ότι έγινε δεκτή αναθεώρηση προς τα πάνω κατά 9,6% -όπως υπολόγιζε η κυβέρνηση, εάν είχε γίνει δεκτή αναθεώρηση κατά 25%, το έλλειμμα του 2007 και του 2008 θα είχαν διαμορφωθεί στο 1,9% και στο 1,4%, αντίστοιχα. Με την «ονομαστική» αύξηση του ΑΕΠ κατά 9,6%, υποτίθεται ότι έλλειμμα και χρέος για το 2007 θα ήταν 2,3% και 93% του ΑΕΠ και για το 2008 σε 1,6% και 90,3% του ΑΕΠ. Τελικά, όμως, το έλλειμμα του 2007 «κλείδωσε» στο 3,6% και το ποσοστό του ελλείμματος για το 2008 «παίζεται» -με τα νεότερα δεδομένα προσεγγίζει το 5%. Όσο για το φετινό έλλειμμα, δίνεται ένα εύρος που ξεκινά από περίπου 6% και με τις πιο δυσοίωνες προβλέψεις εκτιμάται ότι μπορεί να εκτιναχθεί και στο 10%. Αντιστοίχως, οι εκτιμήσεις για το χρέος κάνουν λόγο για διαμόρφωσή του στο 110% (σε απόλυτους αριθμούς κοντά στα 270 δισ. ευρώ).
ΜΠΡΟΣ ΓΚΡΕΜΟΣ...
Η αύξηση των δημοσίων δαπανών κατά το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους λειτούργησε ως «μαξιλαράκι» για τη συγκράτηση της αρνητικής μεταβολής του ΑΕΠ. Είναι πολύ μικρά όμως τα περιθώρια της νέας κυβέρνησης για να συνεχιστεί με την ίδια ένταση η «κάλυψη» της ανάπτυξης από τον δημόσιο τομέα, λόγω των εκτιμήσεων της εκτίναξης του χρέους –τουλάχιστον για φέτος.
Το ύψος - ρεκόρ του φετινού δανειακού προγράμματος –θα ξεπεράσει τα 60 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τα στοιχεία- αλλά και η κάλυψη εκτάκτων αναγκών για την αντιμετώπιση της κρίσης, φαίνεται πως έχουν εκτροχιάσει το δημόσιο χρέος του 2009. Η εναλλακτική εφαρμογή αλλαγών στο φορολογικό σύστημα, είτε αναφορικά με τους έμμεσους είτε με τους άμεσους φόρους, σε περίοδο ύφεσης είναι εξαιρετικά κρίσιμο ζήτημα και πολύ μεγάλο πεδίο αντιπαράθεσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Στα τέλη Οκτωβρίου, η Κομισιόν θα ανακοινώσει τις δικές τις εκτιμήσεις για την πορεία των οικονομιών των χωρών - μελών της Ε.Ε. Σε αυτές, θεωρείται δεδομένο ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αναθεωρεί προς το χειρότερο τις εαρινές της εκτιμήσεις για το έλλειμμα και το χρέος της Ελλάδας, ενώ πλέον τίθεται σε αμφισβήτηση και η πρόβλεψη για συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 0,9% το 2009, μετά την αλλαγή στα δεδομένα του 2008.
M.M.
