«Kαυτός» αναμένεται να είναι ο Σεπτέμβριος για τον κλάδο των αρτοποιών καθώς οι πληροφορίες θέλουν να επιστρέφουν οι θερμές γωνιές στα σούπερ μάρκετ και στα πρατήρια άρτου. Αν και η νομοθετική ρύθμιση, του Υπουργείου Ανάπτυξης, που θα προβλέπει την άρση των όρων που ισχύουν σήμερα και η οποία θα δίνει τη δυνατότητα στα καταστήματα τροφίμων να μπορούν ελεύθερα να ολοκληρώνουν επί τόπου το ψήσιμο ημιψημένου ψωμιού (το bake off) και αρτοσκευασμάτων, δεν πρόκειται να κατατεθεί εντός του Αυγούστου, η απόφαση είναι ειλλημμένη…
Όπως «ψιθυρίζεται», ο πρωθυπουργός, στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης πρόκειται να δώσει «ελευθέρας» στο ψωμί που παρασκευάζεται από προψημένη κατεψυγμένη ζύμη απελευθερώνοντας ουσιαστικά όχι μόνο την αγορά ψωμιού αλλά και τους ασκούς του Αιόλου για ένα θερμό μέτωπο αντιπαράθεσης με τους αρτοποιούς.
Με βασικό επιχείρημα ότι επίκειται καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου καθώς όπως διαδίδει έχει λάβει ειδοποίηση από την Κομισιόν ότι αν δεν άρει τους περιορισμούς που υπάρχουν σήμερα στο bake off υπηρεσίες της θα κινήσουν τις διαδικασίες επιβολής προστίμου, σκοπεύει να ενθαρρύνει την κατάρτιση επενδυτικών σχεδίων τόσο της αρτοβιομηχανίας όσο και των αλυσίδων καταστημάτων τροφίμων, που εκδηλώνουν έντονο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη «θερμών γωνιών».
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η τροποποίηση της νομοθεσίας θα προβλέπει την ύπαρξη χώρου από 25 ως και 40 τ.μ.- το εμβαδόν θα κλιμακώνεται ανάλογα με το μέγεθος της αρτοποιητικής παραγωγής.
Κατ΄ αρχήν να σημειώσουμε πως για την άρση των περιορισμών στο bakeoff έχει προσφύγει στα ευρωπαϊκά όργανα ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Αρτοποιητικών Μονάδων υποστηρίζοντας ότι τα όσα προβλέπει ο νόμος είχαν ως αποτέλεσμα να έχει συρρικνωθεί ο κλάδος με απώλειες θέσεων εργασίας, τόσο στις αρτοποιητικές μονάδες όσο και στα σημεία πώλησης (σούπερ μάρκετ, πρατήρια) όπου μέχρι σήμερα έχουν μπει χιλιάδες λουκέτα πανελλαδικά.
Να σημειώσουμε πως ο νόμος που ισχύει από το 2007 για τις θερμές γωνιές, καθορίζει ορισμένες προϋποθέσεις όπως κάλυψη 40 τετραγωνικών, διαχωρισμός από το υπόλοιπο κατάστημα κ.α.
που σύμφωνα με τους αρτοβιομηχάνους καθιστά απαγορευτική τη συγκεκριμένη δραστηριότητα ακόμη και για τα σούπερ μάρκετ, αφού η επιφάνεια αυτή είναι μεγάλη και θέλουν να γίνει μικρότερη. Αποτέλεσμα αυτού είναι πολλές επενδύσεις αρτοποιητικών μονάδων να παραμένουν ανενεργές.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ
Πως όμως έχει επακριβώς το θέμα, πόσο θα επηρεάσει τον καταναλωτή και τι εξελίξεις προοιωνίζονται για τον αρτοποιούς;
Πρωτίστως να αναφέρουμε πως οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ υπόσχονται 15% – 20% χαμηλότερες τιμές επισημαίνοντας ότι το κίνητρο για τον κλάδο προκειμένου να δραστηριοποιηθεί στη συγκεκριμένη αγορά δεν είναι ο τζίρος ή τα κέρδη που αποφέρει η πώληση ψωμιού αλλά το γεγονός ότι το ψωμί είναι η αφορμή για τακτικές, μέχρι και καθημερινές επισκέψεις στο κατάστημα. Η μείωση της τιμής του ψωμιού στα σούπερ μάρκετ είναι επόμενο να παρασύρει προς τα κάτω και τους φούρνους ή τουλάχιστον να ανασχέσει οποιαδήποτε πρόθεση για ανατίμηση του ψωμιού.
Γιατί όμως το θέμα επανέρχεται; Ο Λαρισαίος πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αρτοποιών Ελλάδας κ. Μιχάλης Μούσιος είναι αποκαλυπτικός: «Το 2007, μετά από τριετή διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς και την ΕΕ. ψηφίστηκε ο Ν. 3526/07, τέθηκε σε πλήρη εφαρμογή από τον Ιανουάριο του 2008 έχοντας τύχει της έγκρισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ένας νόμος που ενισχύει τον υγιή ανταγωνισμό, που προστατεύει τον καταναλωτή από παραπλανητικές πρακτικές, που εκσυγχρονίζει και απλουστεύει τη διαδικασία για την ίδρυση και λειτουργία του αρτοποιείου και γενικότερα των μονάδων αρτοποιίας. Εντός του Ιουλίου μας γνωστοποιήθηκε επισήμως από την ηγεσία του ΥΠ.ΑΝ. ότι ετοιμάζεται να κατατεθεί τροπολογία που θα αφορά στην εγκατάσταση περάτωσης έψησης (Bake off). Το παράδοξο είναι ότι επιχειρείται η κατάργηση του νόμου αυτού, που ψηφίστηκε από την παρούσα κυβέρνηση με το πρόσχημα της καταγγελίας των σούπερ μάρκετ και των αρτοβιομηχάνων στην Ε.Ε., ενάμιση χρόνο μετά την πλήρη εφαρμογή του!
Απ’ ό,τι γνωρίζουμε, η Ε.Ε. την τελευταία πενταετία δεν εξέδωσε κάποια καινούρια οδηγία ή κανονισμό, ώστε να μην έχουν ισχύ οι δηλώσεις του σημερινού προέδρου της Βουλής, κ. Δ. Σιούφα, σε σχέση με το Ν. 3526/07 ότι ο σχετικός νόμος είναι συμβατός με το ευρωπαϊκό δίκαιο και τηρείται η αρχή της αναλογικότητας. Γνωρίζουμε, όμως, πολύ καλά την πίεση που ασκείται από τα οργανωμένα συμφέροντα. Συνεπώς, η προσπάθεια τροποποίησης του νόμου απώτερο σκοπό έχει την εξυπηρέτηση των ολίγων έναντι των πολλών. Αυτό που μας προβληματίζει είναι ότι όλα αυτά πραγματοποιούνται σε μια εποχή έντονης οικονομικής κρίσης, όπου ο αρτοποιός παλεύει νυχθημερόν, προκειμένου να προσφέρει στον καταναλωτή ποιοτικό και φθηνό ψωμί, αγωνιζόμενος με όλα τα μέλη τής οικογένειάς του για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας. Η επιχειρούμενη κατάργηση του νόμου θα επιφέρει το κλείσιμο χιλιάδων συνοικιακών οικογενειακών επιχειρήσεων προς όφελος των σούπερ μάρκετ».
Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΤΟΠΟΙΙΑΣ
Δίνοντας την εικόνα μάλιστα της βιοτεχνικής αρτοποιίας στην Ελλάδα ο κ. Μούσιος τονίζει: «Στην Ελλάδα λειτουργούν 14.400 αρτοποιεία, ενώ οι άμεσα απασχολούμενοι στα αρτοποιεία (αρτοποιοί, αρτεργάτες, βοηθοί αρτεργατών, πωλητές - τριες) ανέρχονται στο βαθμό των 67.000. Οι έμμεσα συνεργαζόμενοι ανέρχονται στον αριθμό των 70.000 οικογενειών. Οι αλευροβιομηχανίες - κυλινδρόμυλοι ανέρχονται στους 179, καλύπτοντας έναν τεράστιο αριθμό εργαζομένων. Οι έμποροι αλεύρων ανέρχονται στους 119, ενώ οι κατασκευαστικές εταιρίες μηχανημάτων αρτοποιίας σε 80, καλύπτοντας επίσης ένα ευρύ φάσμα εργαζομένων, όπως τεχνίτες, εργάτες, οδηγοί, πωλητές. Ταυτόχρονα, σε κάθε πόλη της Ελλάδας υφίστανται δεκάδες προμηθευτές βοηθητικών υλών (μαγιά, σησάμι, έλαια, χαρτικά, είδη συσκευασίας, καθαριστικά - απορρυπαντικά). Σε κάθε γειτονιά που ιδρύεται και λειτουργεί αρτοποιείο δημιουργείται ένας κοινωνικός και οικονομικός ιστός με διάφορα μικρομάγαζα (κρεοπωλείο, μανάβικο, ψιλικατζίδικο κ.α.). Η Βιοτεχνική Αρτοποιία, είναι ένα ζωτικό οικονομικό κομμάτι, το οποίο ενισχύει την εθνική οικονομία και συμβάλλει αποφασιστικά στην αντιμετώπιση της ανεργίας. Σκεφτείτε τις οικονομικές παρενέργειας που θα έχει τυχόν αλλαγή του νόμου…»
Η ΤΙΜΗ ΤΟΥ ΨΩΜΙΟΥ
Για το αν η όλη εξέλιξη λειτουργήσει ανταγωνιστικά με την τιμή του φρέσκου ψωμιού και το πώς θα αντιδράσουν οι αρτοποιοί που χρόνια τώρα κρατούν σταθερή την τιμή, αν χαθεί ένα σημαντικό μερίδιο της αγοράς, ο κ. Μούσιος ήταν κατηγορηματικός.
« Κατ΄αρχήν η τιμή του ψωμιού στην Ελλάδα είναι συγκριτικά κατά 30% -40% χαμηλότερη από την ευρωπαϊκή ένωση, ενώ τα υπόλοιπα τρόφιμα κατά 12% ακριβότερα. Και αυτό οφείλεται ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχουν μονοπωλιακές καταστάσεις στο ψωμί και λειτουργεί ο ανταγωνισμός μεταξύ των 15.000 αρτοποιών. Στην Ελλάδα ο μέσος όρος πώλησης του χωριάτικου που θεωρείται ψωμί ευρείας κατανάλωσης τιμάται από 0,60 - 0,80 ευρώ τα 350 γρ., ήτοι από 1,70 - 2,20 ευρώ το κιλό. Στην Ευρώπη είναι ακριβότερο. Στη Γερμανία, το πιο διαδεδομένο είδος ψωμιού, αυτό που αγοράζει ο μέσος Γερμανός στο αρτοποιείο, είναι το ψωμί σίκαλης. Κατά μέσο όρο όλα τα είδη ψωμιού εκεί κοστίζουν 2,63 ευρώ το κιλό. Το ψωμί των 500 γρ. πουλιέται περίπου 1,30 ευρώ. Αντίστοιχα στη Ρώμη πουλιέται 2 έως 3,50 ευρώ το κιλό ενώ στη Γαλλία η απλή μπαγκέτα (κατεψυγμένη) πωλείται από 0,75 - 0,87 ευρώ, η μπαγκέτα πολυτελείας από 0,90 ευρώ έως 1,10 ευρώ. Το βάρος της κάθε μπαγκέτας κυμαίνεται στα 200-250 γρ. Για το αν θα λειτουργήσει ανταγωνιστικά, αυτό που επισημαίνω είναι ότι σήμερα η αρτοβιομηχανία μέσω των σημείων πώλησης σούπερ μάρκετ κ.λπ. ελέγχει απόλυτα (97%) το ψωμί του τοστ, το οποίο σήμερα πουλιέται ακριβότερα απ ότι στους φούρνους. Εξάλλου σήμερα και το προψημένο - κατεψυγμένο ψωμί που πωλείται από τα σούπερ μάρκετ είναι ακριβότερο από το φρέσκο ψωμί του φούρνου της γειτονιάς. Η τιμή του φρέσκου ψωμιού στην Ελλάδα μάλιστα είναι σταθερή από το Σεπτέμβριο του 2007.
ΠΩΣ ΕΠΙΒΙΩΝΟΥΝ ΟΙ ΦΟΥΡΝΟΙ
Πως όμως επιβιώνουν τα ελληνικά αρτοποιία με τέτοιες τιμές; «Το ψωμί δεν είναι ιδιαίτερα επικερδές, ενώ η αρτοποιία εν γένει στην Ελλάδα δεν χαρακτηρίζεται από τις πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις. Το βασικό όπλο των αρτοποιών, είναι η ποικιλία των τύπων ψωμιού που διαθέτουν, η οποία μπορεί να καλύψει τις πιο εξειδικευμένες ανάγκες ή επιθυμίες των καταναλωτών. Ο βασικός όμως λόγος που επιβιώνει είναι η προσωπική εργασία των περισσότερων μελών της οικογένειας που απασχολείται στο αρτοποιείο για 12-14 ώρες/24ωρο επί 365 ημέρες ετησίως. Και σύμφωνα με κοστολογικά στοιχεία και έρευνες που έχουν εκπονηθεί κατά καιρούς, η συμβολή της πρώτης ύλης στο ψωμί αντιστοιχεί στο 30% του κόστους παραγωγής, ενώ το κόστος εργασίας ανέρχεται στο 47-49%, γι’ αυτό τα αρτοποιεία θεωρούνται επιχειρήσεις έντασης εργασίας.
ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ
Ερωτηθείς τέλος για το θέμα της απελευθέρωσης των επαγγελμάτων και αν έχει σχέση με αυτό του αρτοποιού, ο κ. Μούσιος διευκρινίζει: «Το επάγγελμα του αρτοποιού απελευθερώθηκε το 1968. Έως το 1992 υπήρχαν γεωγραφικοί περιορισμοί (αποστάσεις βιωσιμότητας μεταξύ των αρτοποιείων, οι οποίες καταργήθηκαν με το Ν. 2665/92 α. 65). Σήμερα δεν υπάρχει απολύτως κανένας περιορισμός για την ίδρυση και λειτουργία αρτοποιείου στην Ελλάδα. Ο κάθε Έλληνας πολίτης, αλλά και οποιασδήποτε χώρας της Ε.Ε., μπορεί να ιδρύσει και να λειτουργήσει αρτοποιείο. Με το Ν. 3526/07 έχει απλουστευθεί και η διαδικασία για την αδειοδότηση των επιχειρήσεων αρτοποιίας. Άρα, αδίκως χαρακτηρίζεται το επάγγελμα του αρτοποιού ως κλειστό επάγγελμα».
