michou@eleftheria.gr
«Αέρας» απελευθέρωσης διαπνέει τις γενικές διατάξεις του σχεδίου νόμου για την «Αρχή της επαγγελματικής ελευθερίας» σημαίνοντας, ουσιαστικά, το τέλος της λειτουργίας και πρακτικής ενός συνόλου επαγγελμάτων και υπηρεσιών, όπως τουλάχιστον το γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Εκτός από τα πεδία των δικηγόρων, μηχανικών, γιατρών και φαρμακοποιών, μια ευρύτατη «γκάμα» επαγγελμάτων και υπηρεσιών επηρεάζονται άμεσα από τις γενικές διατάξεις του εν λόγω νομοσχεδίου. Λαϊκές αγορές, βενζινοπωλεία, συγκοινωνίες και μεταφορές, πάρα πολλά τεχνικά επαγγέλματα (πχ ηλεκτρολόγοι), εμπόριο (λιανική) θα δουν τις «δικλείδες ασφαλείας», στις οποίες είχαν συνηθίσει μέχρι σήμερα, να καταρρέουν υπό το βάρος της ελεύθερης αγοράς. Από τις εξελίξεις αναμένεται να επηρεαστούν ακόμη και οι επαγγελματικές ενώσεις, ιδίως στις περιπτώσεις που η άσκηση επαγγέλματος είχε οποιαδήποτε εξάρτηση ή συνάρτηση με εισφορές.
Παρ’ ό,τι δεν γίνεται ρητή αναφορά στο προσχέδιο νόμου, ουσιαστικά οι διατάξεις παραπέμπουν στην περίφημη οδηγία Μπόλκενστάιν, που περιέγραφε το πλαίσιο επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριοποίησης από τη μια χώρα της Ευρώπης στην άλλη, καθώς και το νομικό πλαίσιο που θα διέπει μισθούς και απολαβές. Η κυβερνητική πρόθεση, για άρση συνολικά των περιορισμών που μπορεί να υπάρχουν, είχε γίνει γνωστή εδώ και αρκετό καιρό, ωστόσο η έκταση και η ένταση της άρσης αναμένεται να αιφνιδιάσουν πάρα πολλούς επαγγελματίες.
ΕΜΠΟΡΙΟ
Η πρώτη επίσημη αντίδραση έρχεται από την ΕΣΕΕ, με τον πρόεδρο της Συνομοσπονδίας, Βασίλη Κορκίδη να σημαίνει συναγερμό –και όχι αδικαιολόγητα, καθώς ο εμπορικός κόσμος έχει εδώ και πολύ καιρό προβληματιστεί για ζητήματα εμπορικής πολεοδομίας και ζητήματα αδειών. Για παράδειγμα, στην υφιστάμενη νομοθεσία υπάρχουν γεωγραφικοί και πληθυσμιακοί περιορισμοί για την ανάπτυξη εμπορικών κέντρων ή υπεραγορών, μέσα στα αστικά κέντρα, ενώ οι διοικητικές αρχές (δήμοι και νομαρχίες) είχαν λόγο επί της αδειοδότησης ή μη, επικαλούμενοι κοινωνικούς λόγους, όπως λχ θέμα ανταγωνισμού με μικρότερες ομοειδείς επιχειρήσεις. Σειρά αρνητικών αποφάσεων για την εγκατάσταση υπερ-αγορών σε αστικά κέντρα (όπως για παράδειγμα η περίπτωση υπερ-αγοράς στο κέντρο του Βόλου), περιορισμοί αναφορικά με τη σύνδεση των αδειών με το είδος των εμπορευμάτων που μπορεί να διαθέτει μια εμπορική επιχείρηση (λχ σούπερ-μάρκετ τροφίμων που πωλούσαν κι άλλα είδη, εκτός από τρόφιμα), όλα αυτά πλέον αίρονται –εκτός από περιπτώσεις πολεοδομικών ή υγειονομικών παραβάσεων.
ΛΑΪΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ
Στο πλαίσιο του νομοσχεδίου καταργούνται και οι αριθμητικοί περιορισμοί, αναφορικά με το πόσοι μπορούν να πουλάνε προϊόντα στις λαϊκές αγορές -η διαδικασία έκδοσης άδειας για συμμετοχή απλοποιείται εντελώς. Παράλληλα, από τη στιγμή που αίρονται και οι γεωγραφικοί περιορισμοί, οι συμμετέχοντες στις λαϊκές αγορές, είτε είναι έμποροι είτε παραγωγοί θα μπορούν να ασκούν τη δραστηριότητά τους σε τόσες λαϊκές και σε όσους νομούς/περιοχές μπορούν. Σε μια προσπάθεια να προλάβει τα γεγονότα, η ΕΣΕΕ ζητά να γίνει πρόβλεψη για προτεραιότητα στη λήψη άδειας για εμπόρους που έχουν εξωθηθεί σε «λουκέτο».
ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ
Με βάση την περιγραφή των διατάξεων, αίρονται οι περιορισμοί για εφαρμογή ελάχιστων αποστάσεων από την άσκηση της ίδιας επαγγελματικής δραστηριότητας –χαρακτηριστικός περιορισμός που εφαρμόζεται στα πρατήρια καυσίμων. Είναι ένα ζήτημα που οι βενζινοπώλες το είχαν εντοπίσει εδώ και αρκετό καιρό και η τελευταία εξέλιξη ήταν η μείωση των ελάχιστων αποστάσεων. Πλέον, εάν δεν υπάρξει ειδική πρόβλεψη, αίρεται και αυτός ο περιορισμός.
«ΤΑΡΙΦΕΣ»
Η καθιέρωση ελάχιστων αμοιβών που εφαρμόζουν εθιμοτυπικά ή ακόμη και βάσει σχετικών παλαιότερων νόμων διάφορες επαγγελματικές τάξεις, όπως μελετητές, λογιστές, υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, αίρονται επίσης. Για παράδειγμα, η προτροπή σε συλλογικό επίπεδο για ύπαρξη κατώτατων αμοιβών (όπως λχ το ελάχιστο που μπορεί να αμείβεται ένας λογιστής για τη συμπλήρωση και κατάθεση φορολογικής δήλωσης) καταργούνται, επίσης. Ανάλογη ενδέχεται να είναι και η μοίρα για το γνωστό «χαράτσι» των ηλεκτρολόγων για την κύρωση του ηλεκτρολογικού σχεδίου από το οικείο σωματείο.
ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ-ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ
Σοβαρά ερωτηματικά εγείρονται στο θέμα των μεταφορών, αστικών και υπεραστικών, και τη δυνατότητα δραστηριοποίησης και άλλων επιχειρηματικών σχημάτων στο χώρο: για παράδειγμα, θα εξακολουθήσει να ισχύει η αποκλειστικότητα στα ΚΤΕΛ ή θα μπορούν να εκτελούνται επιβατικά δρομολόγια και από άλλες ομάδες, όπως λχ τα τουριστικά-ταξιδιωτικά γραφεία ή κάποιο εντελώς νέο επιχειρηματικό σχήμα; Επίσης, τι θα συμβεί στις αστικές συγκοινωνίες; Θα δοθεί η δυνατότητα και σε άλλα επιχειρηματικά σχήματα να εκτελούν αυτό το έργο; Ενδεχομένως και με έδρα σε άλλες χώρες-μέλη της ΕΕ;
ΆΔΕΙΕΣ
Βασική «τομή» στο θέμα της παροχής άδειας για την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας είναι το ότι πλέον οι διοικητικές αρχές θα λειτουργούν περισσότερο ως «μητρώα», θα δέχονται τις αιτήσεις και θα ελέγχουν εάν υπάρχουν παραβάσεις πολεοδομικής ή υγειονομικής φύσεως –μόνον τότε θα μπορούν να αρνηθούν την έκδοση άδειας.
ΚΑΤΑΡΓΟΥΝΤΑΙ
Να υπενθυμίσουμε ότι με βάση το σχέδιο νόμου για την «αρχή της επαγγελματικής ελευθερίας» καταργούνται:
1. Περιορισμοί ως προς τον αριθμό των προσώπων που μπορούν να εξασκούν ένα επάγγελμα (πληθυσμιακά κριτήρια).
2. Η εξάρτηση της διοικητικής άδειας, από την ύπαρξη «πραγματικής ανάγκης» κατά την ουσιαστική εκτίμηση της διοικητικής αρχής.
3. Οι γεωγραφικοί περιορισμοί.
4. Οι ελάχιστες αποστάσεις μεταξύ των ομοίων επαγγελματικών εγκαταστάσεων.
5. Οι προβλέψεις, είτε αποκλειστικής δυνατότητας διάθεσης, είτε απαγόρευσης διάθεσης αγαθών.
6. Η επιβολή ή η απαγόρευση ασκήσεως επαγγέλματος με ορισμένη εταιρική μορφή.
7. Οι περιορισμοί που σχετίζονται με τη συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο.
8. Η επιβολή υποχρεωτικών κατωτάτων ή ανωτάτων τιμών ή αμοιβών.
9. Η απαίτηση χορήγησης προηγούμενης διοικητικής άδειας για την άσκηση επαγγέλματος.
