Της Μαρίας Μίχου
michou@eleftheria.gr
«Αλαλούμ» επικρατεί στην αγορά εργασίας, καθώς η εφαρμογή του νέου καθεστώτος στις εργασιακές σχέσεις επιφέρει σημαντικά πλήγματα στις αμοιβές μεγάλης μερίδας των εργαζομένων και σοβαρά προβλήματα στην πράξη. Τα στοιχεία της τοπικής υπηρεσίας του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας δείχνουν πως ήδη από τις αρχές του έτους –πριν καν την «επίσημη» έναρξη του νέου καθεστώτος- έχουν σημειωθεί σημαντικές μεταβολές στις αμοιβές των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, με κυρίαρχο στοιχείο τις μειώσεις των μισθών κατά 24% (μέσος όρος). Παράλληλα, τα στοιχεία του ΟΑΕΔ, για τον Απρίλιο, κάνουν λόγο για 60.000 εγγεγραμμένους ανέργους στα μητρώα του Οργανισμού στη Θεσσαλία.
Από τις αρχές του 2012 και μέχρι τα μέσα Απριλίου, 135 επιχειρήσεις της Λάρισας κοινοποίησαν στην Επιθεώρηση Εργασίας καταστάσεις προσωπικού για περίπου 1550 εργαζόμενους, με μειώσεις μισθών κατά μέσο όρο της τάξης του 24%. Παράλληλα, από τις αρχές του τρέχοντος έτους έχουν συναφθεί εννέα επιχειρησιακές συμβάσεις στο νομό Λάρισας, με μειώσεις κατά μέσο όρο της τάξης του 28% και διακύμανση από -15% ως και -40%. Κι όλα αυτά πριν την έναρξη του νέου καθεστώτος στις εργασιακές σχέσεις, που «τρέχει» από σήμερα. Χθες, τα τηλέφωνα στις τοπικές υπηρεσίες του ΣΕΠΕ στην κυριολεξία είχαν σπάσει, καθώς εργοδότες, λογιστές και εργαζόμενοι προσπαθούσαν να βγάλουν άκρη, αναφορικά με το τι ακριβώς ισχύει, σε κάθε περίπτωση.
ΣΤΡΕΒΛΩΣΗ
Σύμφωνα με τον προϊστάμενο του Τμήματος Κοινωνικής Επιθεώρησης Λάρισας, Ανδρέα Μίχο όλο το προηγούμενο διάστημα είχαν δημιουργηθεί «στρεβλώσεις» αναφορικά με τον τρόπο που θα εφαρμοστούν οι νέες διατάξεις, καθώς σε αρκετά σημεία το νέο πλαίσιο επιδέχεται πολλαπλών ερμηνειών, ενώ η «ποικιλία» των κλαδικών και ομοιοεπαγγελματικών συμβάσεων, με τους διαφορετικούς χρόνους έναρξης, λήξης και καταγγελίας έχουν δημιουργήσει πονοκέφαλο. Μιλώντας στην «Ε» ο κ.Μίχος επισήμανε ότι διαφαίνεται ξεκάθαρα η τάση αύξησης κι ενδυνάμωσης των ατομικών συμβάσεων εργασίας, καθώς και ενίσχυση των επιχειρησιακών, τάση η οποία εκτιμάται ότι θα βαίνει αυξανόμενη. Προβληματισμό έχουν δημιουργήσει και τα φαινόμενα εισχώρησης -στις νέες ατομικές συμβάσεις- όρων που παραβιάζουν άλλες εργατικές διατάξεις που εξακολουθούν να είναι σε ισχύ, με αποτέλεσμα να υπάρχει καταχρηστικότητα και να δημιουργείται μια διελκυστίνδα ανάμεσα σε εργοδότες και εργαζόμενους.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ
Σε πολύ γενικές γραμμές, μισθοί και αμοιβές με τα νέα μειωμένα κατώτατα όρια (κατά -22%) της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας ισχύουν κι εφαρμόζονται μόνον στις περιπτώσεις εργαζομένων που αμείβονταν με βάση την προηγούμενη Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση.
Στις περιπτώσεις που έχει λήξει ή καταγγελθεί η κλαδική ή ομοιοεπαγγελματική σύμβαση εργασίας και τελείωσε χθες (14 Μαϊου) η τρίμηνη περίοδος διαπραγματεύσεων, χωρίς να έχει προκύψει νέα συλλογική σύμβαση, ο εργοδότης μπορεί να προβεί μονομερώς σε μειώσεις μισθών ως εξής: διατηρείται το κλιμάκιο του βασικού μισθού με το οποίο αμειβόταν ο εργαζόμενος στις 14 Φεβρουαρίου 2012 και καταβάλλονται τέσσερα επιδόματα: ωρίμανσης (όπως προβλεπόταν στις κλαδικές), σπουδών, τέκνων και επικινδυνότητας. Σε τούτο το σημείο υπάρχει μία γκρίζα ζώνη, καθώς δεν διευκρινίζεται η επικινδυνότητα και ποιες κατηγορίες μπορούν να συμπεριληφθούν. Σύμφωνα με τους Επιθεωρητές Εργασίας, θα πρέπει να παραμείνει και το επίδομα ανθυγιεινότητας, στο πλαίσιο της επικινδυνότητας. Στις περιπτώσεις που οι κλαδικές συμβάσεις έχουν κηρυχθεί υποχρεωτικές, δεν μπορεί να γίνει καμία αλλαγή πριν τη λήξη τους ή πριν την καταγγελία τους. Οποιαδήποτε μεταβολή πέραν αυτών μπορεί να γίνει μόνον με τη σύμφωνη γνώμη και των δύο μερών, μέσω ατομικών συμβάσεων ή των διαδικασιών επιχειρησιακής σύμβασης, και μέχρι τα επίπεδα της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης. Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες κλαδικών και ομοιοεπαγγελματικών συμβάσεων, ανάλογα με την έναρξη και λήξη τους, με αποτέλεσμα το Υπουργείο Εργασίας να αναγκαστεί να προβεί σε διευκρινιστικές επισημάνσεις.
ΟΙ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ
Σύμφωνα με τις διευκρινίσεις του Υπουργείου Εργασίας για την εξέλιξη των ΣΣΕ και την εφαρμογή της μετενέργειας, υπογραμμίζονται τα εξής:
* Η ημερομηνία της 15ης Μαΐου για τη λήξη του τριμήνου και την εφαρμογή της μετενέργειας αφορά 10 Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας από τις 151 που υπάρχουν συνολικά. Πρόκειται για τις συλλογικές συμβάσεις που έληξαν ή καταγγέλθηκαν από τις 14/8/2012 και μέχρι τις 14/2/2012 διανύοντας το εξάμηνο παράτασης ισχύος τους, το οποίο προέβλεπε ο ν. 1876/1990. Αν μέχρι τις 14/05/2012 δεν συνάφθηκε νέα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, τότε ο εργοδότης νομιμοποιείται, δηλαδή δύναται και όχι υποχρεούται, να προσαρμόσει τους μισθούς στο βασικό μισθό της κλαδικής σύμβασης συν τα τέσσερα προβλεπόμενα επιδόματα, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του εργαζομένου. Σε κάθε περίπτωση οποτεδήποτε μπορεί να υπογραφεί νέα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας.
* Για τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας που έληξαν ή κατηγγέλθησαν μετά τις 14.2.2012, 25 τον αριθμό (στοιχεία μέχρι την 11.5.2012) τρέχει το 3μηνο όπως προβλέπεται με το ν. 4046/2012 και την αντίστοιχη Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου, από την ημερομηνία καταγγελίας ή λήξης τους. Αν αυτό παρέλθει άπρακτο τότε ο εργοδότης νομιμοποιείται, δηλαδή δύναται και όχι υποχρεούται, να προσαρμόσει τους μισθούς στο βασικό μισθό της κλαδικής σύμβασης συν τα 4 προβλεπόμενα επιδόματα, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του εργαζομένου. Σε κάθε περίπτωση οποτεδήποτε μπορεί να υπογραφεί νέα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας.
* Για τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας που έληξαν ή κατηγγέλθησαν πριν τις 14.8.2011 και έχουν διανύσει το 6μηνο παράτασης ισχύος τους, όπως προέβλεπε ο ν. 1876/1990, 43 τον αριθμό (στοιχεία μέχρι την 11.5.2012) και μέχρι σήμερα δεν έχει υπογραφεί νέα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, τότε, από το χρονικό σημείο που έληξε το εξάμηνο παράτασης ισχύος τους, οι κανονιστικοί όροι της αντίστοιχης Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας έχουν μεταβληθεί σε συμβατικούς όρους ατομικής συμφωνίας και μεταβάλλονται μόνο με τη σύμφωνη γνώμη των συμβαλλομένων μερών. Σε κάθε περίπτωση οποτεδήποτε μπορεί να υπογραφεί νέα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. Άρα γι’ αυτήν την τελευταία περίπτωση ο ν. 4046/2012 και η αντίστοιχη Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου, θα έχουν εφαρμογή μετά τη νέα σύναψη Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας.
* Τέλος, σήμερα είναι σε ισχύ 73 κλαδικές συμβάσεις. Για τις 73 αυτές συμβάσεις που δεν έχουν λήξει και δεν έχουν καταγγελθεί, συνεχίζεται το υφιστάμενο καθεστώς με ότι προβλέπεται στους όρους των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας για τις αμοιβές.
ΑΝΕΡΓΟΙ
Στο μεταξύ, αύξηση κατά 3,5% εμφανίζουν οι εγγεγραμμένοι άνεργοι στα μητρώα του ΟΑΕΔ για τη Θεσσαλία τον Απρίλιο, σε σχέση με τον Ιανουάριο, με τον αριθμό να βρίσκεται στις 60.000 (αναζητούντες και μη αναζητούντες εργασία). Ελαφρά μείωση παρουσιάζει ο αριθμός των μη αναζητούντων εργασία, ενώ αύξηση εμφανίζει ο αριθμός των μακροχρόνια ανέργων. Υπογραμμίζεται ότι αυτά τα στοιχεία αφορούν μόνον στην καταγραφή από τα μητρώα του Οργανισμού, κάτι που σημαίνει ότι δεν αντανακλούν το πλήρες εύρος της πραγματικής ανεργίας. Υπενθυμίζεται ότι με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η ανεργία στη Θεσσαλία διαμορφώθηκε –τον Μάρτιο- στο 21,7%.
ΡΟΕΣ ΜΙΣΘΩΤΩΝ
Επιβεβαιώνοντας το «ουδέν κακόν, αμιγές καλού», ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία για τις ροές της μισθωτής απασχόλησης, στη Θεσσαλία, στη διάρκεια των τεσσάρων μηνών του τρέχοντος έτους. Για πρώτη φορά μετά από πάρα πολλούς μήνες, το ισοζύγιο καταγγελιών-λήξεων-αποχωρήσεων και αναγγελιών προσλήψεων εμφανίζεται οριακά θετικό υπέρ των νέων προσλήψεων (βλ.πίνακας). Πιο συγκεκριμένα, για τον μήνα Απρίλιο, οι αναγγελίες νέων προσλήψεων έφτασαν στις 2.196, ενώ το άθροισμα των καταγγελιών συμβάσεων αορίστου χρόνου, λήξεων συμβάσεων ορισμένου χρόνου και οικειοθελών αποχωρήσεων ανήλθε σε 2.181. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι πρόκειται για καθαρά νέες θέσεις εργασίας, καθώς σε ένα μεγάλο ποσοστό τα μεγέθη αφορούν σε νέες αναγγελίες –πρακτικά, δηλαδή, καταγγέλλεται η προηγούμενη σύμβαση και γίνεται νέα πρόσληψη με νέους όρους εργασίας, σαφώς επί τα χείρω για τους εργαζόμενους.
