Δυνητικά έσοδα περί τα 2 δισ. ευρώ σε βάθος πενταετίας και δημιουργία 10.000 – 30.000 νέων θέσεων εργασίας μπορεί να δημιουργήσει ο κλάδος της κρουαζιέρας στην Ελλάδα, σύμφωνα με σχετική μελέτη της Εθνικής Τράπεζας. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ερευνητών, η διεθνής ζήτηση αναμένεται να ξεπεράσει τα 30 εκατ. επιβάτες το 2016, από 20 εκατ. επιβάτες το 2011 και η χώρα μας μπορεί να διεκδικήσει σημαντικό μερίδιο, με την προϋπόθεση να εξαλειφθούν αγκυλώσεις, όπως στις συμβάσεις παραχώρησης και στις κρατήσεις θέσεων πρόσδεσης κρουαζιερόπλοιων στα ελληνικά λιμάνια.
Με βάση τα στοιχεία των μελετητών, οι χώρες με τη υψηλότερη επισκεψιμότητα είναι η Ιταλία, η Ισπανία και η Ελλάδα, οι οποίες συγκεντρώνουν διαχρονικά το 60% των επισκέψεων ευρωπαϊκής κρουαζιέρας. Συγκεκριμένα, σε καθεμία από αυτές τις 3 μεσογειακές χώρες αντιστοιχούν 5-6,5 εκατ. επισκέψεις τουριστών κρουαζιέρας ετησίως. Καθώς κάθε τουρίστας επισκέπτεται 2-3 λιμάνια ανά χώρα, η κάθε χώρα ελκύει περίπου 2-2,5 εκατ. τουρίστες κρουαζιέρας. Το μέγεθος αυτό αντιστοιχεί στο 11% του συνολικού αριθμού τουριστών εξωτερικού που επισκέπτονται την Ελλάδα (2 εκατ. επιβάτες κρουαζιέρας και 16 εκατ. λοιπές αφίξεις). Το αντίστοιχο ποσοστό είναι κοντά στο 6% για την Ιταλία και στο 4% για την Ισπανία.
Αν και η Ελλάδα αποτελεί κορυφαίο προορισμό κρουαζιέρας, τα έσοδα από αυτόν τον κλάδο για την ελληνική οικονομία είναι σχετικά περιορισμένα. Τα άμεσα έσοδα που προκύπτουν από τον ευρωπαϊκό κλάδο της κρουαζιέρας έφτασαν τα €15 δισ. το 2011 (από €8,5 δισ. το 2005). Η Ιταλία συγκεντρώνει το 30% των συγκεκριμένων εσόδων, ενώ 9% αντιστοιχεί στην Ισπανία και μόλις 4% στην Ελλάδα (έσοδα της τάξης των €600 εκατ. που αντιστοιχούν στο 0,3% του ΑΕΠ και στο 5,2% της συνολικής τουριστικής δαπάνης).
«ΑΓΚΥΛΩΣΕΙΣ»
Παρά την ελκυστικότητά της χώρας μας ως προορισμού κρουαζιέρας -απορροφά το 17% των επισκέψεων σε ευρωπαϊκά λιμάνια- το όφελος της ελληνικής οικονομίας από το συγκεκριμένο κλάδο είναι σχετικά χαμηλό. Βασική αιτία είναι η χαμηλή χρήση των ελληνικών λιμανιών ως βάσεων εκκίνησης κρουαζιέρας. Συγκεκριμένα, μόλις το 16% των επιβατών κρουαζιέρας που επισκέφθηκαν την Ελλάδα ξεκίνησαν από ελληνικό λιμάνι το 2011 (ενώ το αντίστοιχο ποσοστό εκτιμάται κοντά στα ¾ στην Ιταλία και στην Ισπανία).
Η χαμηλή ανταγωνιστικότητα των ελληνικών λιμανιών αντανακλά διαρθρωτικά εμπόδια, όπως τις θεσμικές δυσχέρειες όσον αφορά την πραγματοποίηση συμβάσεων παραχώρησης, την απουσία συστήματος κράτησης θέσεων πρόσδεσης κρουαζιερόπλοιων και τις σημαντικές ελλείψεις σε όρους υποδομών, κυρίως θέσεων πρόσδεσης μεγάλων κρουαζιερόπλοιων και σταθμών εξυπηρέτησης επιβατών. Έτσι, τα ελληνικά λιμάνια αποτελούν κυρίως λιμάνια διέλευσης (ports-of-call) και όχι λιμάνια εκκίνησης (home ports) και συνεπώς οι δαπάνες των επιβατών αλλά και των εταιρειών κρουαζιέρας που πραγματοποιούνται στη χώρα μας είναι χαμηλές, καθώς οι εταιρείες κρουαζιέρας συνήθως χρησιμοποιούν τα λιμάνια εκκίνησης ως βάσεις από όπου προμηθεύονται καύσιμα, τρόφιμα και λοιπό εξοπλισμό, ενώ πραγματοποιούν και μεγάλο μέρος των επισκευών των πλοίων.
ΔΥΝΗΤΙΚΑ
Η κρουαζιέρα στην Ελλάδα μπορεί να ευνοηθεί τα επόμενα χρόνια από την αύξηση της διεθνούς ζήτησης, η οποία, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, αναμένεται να ξεπεράσει τα 30 εκατ. επιβάτες το 2016 (από 20 εκατ. το 2011). Βασικές κινητήριες δυνάμεις αυτής της ανόδου εκτιμάται ότι θα είναι η αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος παγκοσμίως καθώς και η πτωτική πορεία σε σχετικούς όρους των τιμών που προσφέρονται στα πακέτα κρουαζιέρας -λόγω των εντεινόμενων οικονομιών κλίμακας από την αύξηση της μέσης χωρητικότητας των πλοίων. Η Ελλάδα μπορεί να επωφεληθεί από την αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης και να αυξήσει τα ετήσια έσοδα του κλάδου κατά περίπου 300 εκατ. ευρώ και έτσι αυτά να προσεγγίσουν τα 900 εκατ. ευρώ σε ορίζοντα πενταετίας. Η σημαντικότερη ώθηση στα έσοδα του κλάδου θα μπορούσε να δοθεί αν ενισχυόταν ο ρόλος των ελληνικών λιμανιών ως βάσεις κρουαζιέρας. Αν τα 2/3 των επιβατών που επισκέπτονται την Ελλάδα ξεκινούσαν από ελληνικά λιμάνια, ακόμα και με σταθερή διεθνή ζήτηση, τα συνολικά ετήσια έσοδα θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 1,2 δισ. ευρώ το 2016 από 0,6 δισ. ευρώ το 2011. Η αύξηση αυτή των άμεσων εσόδων μπορεί να λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά, δημιουργώντας συνολικά 10.000-30.000 νέες θέσεις εργασίας (20,000-40,000 θέσεις το 2016, από 12,000 θέσεις το 2011).
