Του Γιώργου Νούλη
Την πόρτα για την υφαρπαγή της ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας, παρά τις κατηγορηματικές διαψεύσεις που κατά καιρούς διατυπώνονται, ανοίγει η κυβέρνηση. Από τη νέα χρονιά και αφού ήδη θα βρίσκεται σε εξέλιξη η «επίθεση» του υπ. Οικονομικών για την είσπραξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών και με το σκεπτικό ότι θα δοθεί επαρκής χρόνος στα υπερχρεωμένα νοικοκυριά να ρυθμίσουν τις οφειλές τους, βάσει των διατάξεων, του υπό κατάρτιση νέου νομοσχεδίου, θα ξεκινήσει η σταδιακή άρση απαγόρευσης πλειστηριασμών για τραπεζικές οφειλές, παράλληλα με τους πλειστηριασμούς ακινήτων για χρέη προς την εφορία και προς τα ασφαλιστικά ταμεία...
Το θέμα έχει τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την τρόικα εδώ και μήνες, με συγκεκριμένο μάλιστα χρονοδιάγραμμα και ατζέντα και οι πρόσφατες αναφορές του υφυπουργού Ανάπτυξης, έστω και αν στη συνέχεια ανασκευάστηκαν, δεν συνιστούν τίποτε άλλο παρά τον τερματισμό του καθεστώτος προστασίας της α' κατοικίας και την τελική εκκίνηση των πλειστηριασμών για όσους δανειολήπτες σταμάτησαν να πληρώνουν τις δόσεις.
Δεδομένο ότι η άρση των πλειστηριασμών θα προκαλέσει μεγάλες αναταράξεις και έντονα κοινωνικά προβλήματα και στο ν. Λάρισας καθώς τα δάνεια που είναι σε καθυστέρηση διαρκώς αυξάνονται , ιδιοκτήτες ακινήτων και ΙΝΚΑ Θεσσαλίας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, κάνοντας λόγο για βίαιη αναδιανομή της ακίνητης περιουσίας, καθώς τουλάχιστον 5.000 ιδιοκτήτες ακινήτων δεν θα είναι σε θέση να "υπερασπιστούν" την περιουσία τους και ζητούν είτε συνέχιση του προγράμματος προστασίας της πρώτης κατοικίας για τρία τουλάχιστον ακόμη χρόνια είτε οι πλειστηριασμοί να μην αγγίξουν, όσο διαρκεί το μνημόνιο, κάθε είδους ακίνητο. Εφόσον μάλιστα, τονίζουν, δεν υπάρξει σταδιακή απελευθέρωση της διαδικασίας, χιλιάδες δανειολήπτες θα βρεθούν υπό ασφυκτική πίεση και ο βρόχος των πλειστηριασμών θα σφίξει περισσότερο καθώς έξι στους δέκα αδυνατούν να αποπληρώσουν τις δόσεις, λόγω της μείωσης των εισοδημάτων τους, της αύξησης στη φορολογία ακινήτων και της συνεχούς πτώσης της αξίας τους. Επιπλέον, όπως επισημαίνουν, οι κυοφορούμενες νομοθετικές ρυθμίσεις που δίνουν μια "ανάσα" σε δανειολήπτες, αφορούν σε ελάχιστες περιπτώσεις, καθώς οι όροι και τα κριτήρια υπαγωγής είναι πολύ αυστηρά. Με τα δεδομένα αυτά η προώθηση του νόμου της ρύθμισης για τα ενήμερα ενυπόθηκα δάνεια είναι περισσότερο μια «πρόφαση» για να ξεκινήσουν οι πλειστηριασμοί, παρά ένας τρόπος ουσιαστικής προστασίας...
Πώς όμως θα ξεκινήσουν οι πλειστηριασμοί, τι θα αλλάξει ως προς την προστασία της πρώτης κατοικίας, ποιο καθεστώς ισχύει ως το τέλος του χρόνου και ποια τελικά είναι τα σχέδια που εκπονούνται από το υπουργείο Ανάπτυξης;
ΔΙΑΨΕΥΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΕΙΘΟΥΝ
Πρωτίστως να σημειώσουμε πως οι πρόσφατες δηλώσεις του υφυπουργού Ανάπτυξης Θ. Σκορδά, ότι πρέπει να αρχίσει ο διάλογος μεταξύ των κομμάτων μέσα στο καλοκαίρι, για την άρση του «παγώματος» των πλειστηριασμών για την πρώτη κατοικία, για να αναδιπλωθεί στη συνέχεια μετά το σάλο και να δηλώσει ότι «δεν τίθεται θέμα αλλαγής της υφιστάμενης απόφασης» μόνο εντύπωση δεν προκάλεσαν σ΄ αυτούς που γνωρίζουν, για το τι μέλλει γενέσθαι.
Ενημερωτικά να σημειώσουμε πως κατά τη συζήτηση στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής επί του νομοσχεδίου για τη διευκόλυνση δανειοληπτών, την περασμένη εβδομάδα, ο κ. Σκορδάς, επικαλούμενος το παράδειγμα της Ισπανίας, επέσεισε τον κίνδυνο, πως αν το καθεστώς του «παγώματος» των πλειστηριασμών παραταθεί για καιρό ακόμη, με το τέλος της κρίσης θα γίνουν μαζικοί πλειστηριασμοί, με συνέπεια η αξία της ακίνητης περιουσίας των πολιτών να πέσει δραματικά.
Υπενθυμίζεται ακόμη πως, και πριν από μήνες δημοσιεύματα ήθελαν την τρόικα να απαιτεί από την κυβέρνηση εκπόνηση σχεδίου για τον τερματισμό στις 31/12/2013 του καθεστώτος προστασίας των πολιτών από τους πλειστηριασμούς. Ωστόσο, η κυβέρνηση τα είχε διαψεύσει, όπως και τώρα με τον κ. Σκορδά να καθησυχάζει λέοντας πως «για την κυβέρνηση και ειδικότερα για το Υπουργείο Ανάπτυξης δεν τίθεται απολύτως κανένα θέμα αλλαγής της υφιστάμενης απόφασης για αναστολή πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας. Ο προβληματισμός αφορά στην ομαλή μετάβαση μετά την έξοδο από την κρίση, που θα αποτρέπει τον μαζικό πλειστηριασμό ακινήτων, ώστε σε καμία περίπτωση να μην τεθεί σε κίνδυνο η αξία της ιδιοκτησίας των πολιτών»...
ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΟΥ ΕΚΠΟΝΕΙΤΑΙ
Παρά τις συνεχείς διαψεύσεις ωστόσο, το θέμα έχει κλείσει και μέχρι το φθινόπωρο θα έχουν αποφασισθεί οι λεπτομέρειες της δράσης και το τελικό πλαίσιο ενεργειών, υπό την εποπτεία πάντα της τρόικας. Παρενθετικά να σημειώσουμε πως η θέση της τρόικας σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΙΝΚΑ Θεσσαλίας, κ. Βασίλη Κόκκαλη, την οποία μετέφεραν στελέχη του Υπ. Ανάπτυξης σε πρόσφατη συνάντησή τους, είναι η άμεση άρση του «παγώματος» των πλειστηριασμών για δύο συγκεκριμένους λόγους. Αφενός μεν να αυξηθεί η πίεση στα νοικοκυριά και να πληρώνουν όσο το δυνατόν περισσότερα στις τράπεζες αφετέρου δε και αποκλιμακωθούν οι τιμές των ακινήτων και να ξεκινήσουν οι αγοραπωλησίες.
Από τη μεριά τους βέβαια οι τράπεζες, όπως τουλάχιστον δηλώθηκε από τον εκπρόσωπο της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών κ. Χρ. Γκόρτσο σε επιτροπή της Βουλής, «δεν επιθυμούν να βρεθούν με χιλιάδες ακίνητα στα χέρια, όπως παλιότερα με τα αυτοκίνητα», αλλά θεωρούν επιτακτική την ανάγκη να υπάρξει εξορθολογισμός και έναρξη πληρωμών, καθώς πιστεύουν πως υπάρχουν δανειολήπτες που δεν καταβάλλουν εσκεμμένα τις δόσεις, αν και έχουν τη δυνατότητα, λόγω της προστασίας της πρώτης κατοικίας.
Σε κάθε περίπτωση, η σχετική διάταξη περί προστασίας της πρώτης κατοικίας έχει ισχύ έως τις 31/12/2013, αλλά δεν πρόκειται να δοθεί παράταση αφού κοινή είναι πλέον η άποψη πως η κυβέρνηση δεν επιδιώκει στην πραγματικότητα κάτι τέτοιο. Ποιο συνεπώς είναι το σχέδιο που εκπονείται και πώς θα αποτραπούν οι κοινωνικοί κραδασμοί;
« Η σταδιακή άρση της απαγόρευσης πλειστηριασμών», είναι το σχέδιο που επεξεργάζονται στο υπ. Ανάπτυξης εξηγεί στην «Ε» ο κ. Κόκκαλης. Το σχέδιο, προβλέπει ότι το ποσό προστασίας, που σήμερα είναι στις 200.000 ευρώ, θα μειώνεται ανά εξάμηνο, αρχής γενομένης από τον Ιανουάριο 2014 και το ποσό προστασίας θα μειώνεται κατά 20.000 ευρώ ανά εξάμηνο. Αυτό σημαίνει ότι τον Ιανουάριο του 2014 θα προστατεύονται από τους πλειστηριασμούς εκείνα τα ακίνητα, των οποίων η αντικειμενική αξία δεν ξεπερνά τις 180.000 ευρώ. Και αντίστοιχα τον Ιούλιο του 2014 η «ασπίδα» προστασίας θα καλύπτει ακίνητα με αντικειμενική αξία τις 160.000 ευρώ και ούτως καθεξής... Παράλληλα, σχεδιάζονται και αλλαγές στον τρόπο διενέργειας των πλειστηριασμών, ώστε οι διαδικασίες κατάσχεσης να ολοκληρώνονται σε συντομότερο χρόνο. Με το υπάρχον καθεστώς, από τη στιγμή που βγει η πρώτη διαταγή πληρωμής μέχρι να τελειώσει ο πλειστηριασμός μπορεί να περάσουν και 10 χρόνια, καθώς υπάρχει η δυνατότητα ανακοπής της απόφασης, με καταβολή μέρους του ποσού. Επίσης το εισόδημα, το ύψος της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου και το χρονικό διάστημα που ο δανειολήπτης βρίσκεται στο «κόκκινο» θα είναι ανάμεσα στα κριτήρια που θα ληφθούν υπόψη για το «ξεπάγωμα» των πλειστηριασμών.
ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΣΗΜΕΡΑ
Να σημειώσουμε πάντως πως σήμερα προστατεύονται από τη διαδικασία πλειστηριασμού, όλα τα ακίνητα -είτε είναι οικόπεδα, κατοικίες ή επαγγελματική στέγη- για ποσό αντικειμενικής αξίας μέχρι 200.000 ευρώ μέχρι και το τέλος του χρόνου. Επίσης σύμφωνα με το νόμο 3869/2010 (γνωστός ως νόμος Κατσέλη) για τον μεμονωμένο δανειολήπτη, δεν μπορεί να βγει σε πλειστηριασμό το ένα και μοναδικό ακίνητο του ακόμα και αν η οφειλή του είναι άνω των 200.000 ευρώ. Η προστασία παύει για ύψος οφειλής που υπερβαίνει τις 300.000 ευρώ. Το ποσό προστασίας από πλειστηριασμό για ένα άτομο υπολογίζεται με βάση το αφορολόγητο πρώτης κατοικίας -που είναι 200.000 ευρώ σήμερα- το οποίο προσαυξάνεται κατά 50%, δηλαδή 300.000 ευρώ.
Συνεπώς για τον άγαμο, το αφορολόγητο πρώτης κατοικίας είναι 200.000 ευρώ, οπότε το όριο προστασίας ανεβαίνει στις 300.000 ευρώ ενώ για το ζευγάρι το αφορολόγητο α΄ κατοικίας είναι 250.000 ευρώ, επομένως το όριο προστασίας υπολογίζεται με προσαύξηση 50%, δηλαδή το ποσό ανεβαίνει στις 375.000.
Για ζευγάρι με παιδιά το ποσό αυξάνεται κατά 25.000 για κάθε παιδί. Δηλαδή ζευγάρι με 2 παιδιά έχει αφορολόγητο 300.000 ευρώ, και το όριο προστασίας από τους πλειστηριασμούς για την πρώτη κατοικία υπολογίζεται με προσαύξηση 50% και φθάνει τις 450.000 ευρώ.
Επίσης για το όριο των 200.000 ευρώ να διευκρινίσουμε ότι το ακατάσχετο των 200.000 ευρώ ισχύει και προστατεύει όλα τα ακίνητα του δανειολήπτη, που έχει χρέος ως 200.000 ευρώ σε μία τράπεζα.
Αν το ύψος της οφειλής του είναι π.χ. 201.000 ευρώ, τότε διασώζεται μεν η πρώτη κατοικία, όμως μπορεί να κινηθεί διαδικασία πλειστηριασμού για άλλα ακίνητα που του ανήκουν, όπως οικόπεδα, χωράφια, καταστήματα, εξοχική κατοικία. Το ακατάσχετο των 200.000 ευρώ περιλαμβάνει και εμπορικά ακίνητα.
