Του Γιώργου Νούλη
Για στροφή στη φορολογική πολιτική με την κατάργηση των άδικων - κατά κοινή ομολογία- τεκμηρίων διαβίωσης, τα οποία, έχουν επιφέρει σημαντικά βάρη στους συνεπείς φορολογούμενους χωρίς να έχουν περιορίσει τη φοροδιαφυγή και για την ανάληψη του ρόλου του «μεγάλου φορολογικού αδελφού» των εισοδημάτων όλων των φυσικών και νομικών προσώπων, ετοιμάζεται το υπ. Οικονομικών. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις Στουρνάρα, από του χρόνου τα τεκμήρια θα αντικατασταθούν από το νέο σύστημα, που θα βασίζεται στο ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο.
Εφόσον δηλαδή από το 2014 κάθε δαπάνη που πραγματοποιούμε, θα καταγράφεται στο έντυπο του «Πόθεν Έσχες», το οποίο θα συνυποβάλλουμε με τη φορολογική δήλωση, ο υπολογισμός του εισοδήματος θα υπολογίζεται βάσει των περιουσιακών μας στοιχείων. Δηλαδή, με βάση τις δαπάνες, που πραγματοποιούμε για κάθε είδους αγορές, από τους λογαριασμούς για ρεύμα, νερό και τηλεφωνία μέχρι την καταβολή ενοικίων. Επιπροσθέτως σε συνδυασμό με το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων, τα ακίνητα, οι καταθέσεις και όπου αλλού ο φορολογούμενος έχει τοποθετήσει τα χρήματά του, θα υπολογίζεται το εισόδημα, που έχει στη διάθεσή του, ώστε να μπορεί να το επικαλεστεί , αν χρειαστεί, για να δικαιολογήσει το «πόθεν έσχες».
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΟΥΣΙΟΛΟΓΙΟ
Τι είναι όμως αυτό το περιουσιολόγιο και τι πρακτικά σημαίνει για τον κάθε φορολογούμενο; Με το περιουσιολόγιο η Εφορία «ανοίγει», εξηγεί στην «Ε» η πρόεδρος των εφοριακών ν. Λάρισας κ. Ελένη Μητρουλιά , για κάθε φορολογούμενο ατομικό ηλεκτρονικό φάκελο που θα περιέχει πλήρη στοιχεία για όλα τα εισοδήματα, ακίνητα και κινητά περιουσιακά στοιχεία (κατοικίες, οικόπεδα, αγροτεμάχια, αυτοκίνητα), δάνεια, καταθέσεις, πιστωτικές κάρτες, μετοχές, ομόλογα, νοσήλια, δίδακτρα, ακόμα και τις δαπάνες για φως, νερό, τηλέφωνο. Πρόκειται για το νέο όπλο κατά της φοροδιαφυγής που θα εφαρμοστεί από το 2014 και με το οποίο θα ελέγχει τις συναλλαγές και ταυτόχρονα θα παρακολουθεί την καταναλωτική συμπεριφορά όλων των πολιτών. Με την πλήρη καταγραφή των περιουσιακών στοιχείων σ΄ αυτό, το υπουργείο Οικονομικών θα ενεργοποιήσει ένα νέο σύστημα που θα προσδιορίζει τα εισοδήματα των φορολογουμένων και θα εντοπίζει εστίες φοροδιαφυγής. Για παράδειγμα, θα μπορούν πλέον εύκολα να εντοπιστούν ελεύθεροι επαγγελματίες οι οποίοι δηλώνουν χαμηλό εισόδημα αλλά πραγματοποιούν υψηλές δαπάνες ή διαθέτουν μεγάλες καταθέσεις σε τραπεζικούς λογαριασμούς. Το σύστημα αυτό, θα βασίζεται στην υποβολή ηλεκτρονικών δηλώσεων «πόθεν έσχες» και στον έλεγχο της προέλευσης όλων των χρηματικών ποσών που διαθέτουν οι φορολογούμενοι, για την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων, για καταναλωτικές δαπάνες αλλά και για αποταμίευση. Σε περίπτωση που τα εισοδήματα των φορολογουμένων δεν επαρκούν για να καλύψουν τα ποσά που δαπάνησαν ή αποταμίευσαν τότε ο συνολικός φόρος εισοδήματος θα υπολογίζεται με βάση το άθροισμα των δαπανών και των αποταμιεύσεων ενώ θα επιβάλλονται και πρόσθετοι φόροι και πρόστιμα.
Ταυτόχρονα, η ΓΓΠΣ άρχισε σταδιακά να συγκεντρώνει αναλυτικά στοιχεία για το περιουσιακό και καταναλωτικό προφίλ των φορολογουμένων που αφορούν σε τραπεζικούς λογαριασμούς, πιστωτικές κάρτες, καταναλωτικά και στεγαστικά δάνεια, ασφαλιστήρια ζωής, ακόμα και τους λογαριασμούς τηλεφώνου αλλά και την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος και νερού. Μόλις ολοκληρωθεί η αποστολή όλων των στοιχείων για τις συναλλαγές των φορολογούμενων με τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρίες, ασφαλιστικά ταμεία, νοσοκομεία και ιδιωτικές κλινικές, οι ελεγκτικές υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών θα μπορούν με το πάτημα ενός πλήκτρου στον υπολογιστή να έχουν πλήρη εικόνα για το οικονομικό προφίλ του φορολογουμένου.
ΣΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ
Πιο συγκεκριμένα το σχέδιο που ήδη έχει τεθεί από το υπουργείο Οικονομικών σε εφαρμογή, προβλέπει τα εξής:
1. Όλοι οι φορολογούμενοι από το 2014 και μετά, μαζί με τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος θα υποβάλλουν υποχρεωτικά ηλεκτρονική δήλωση «πόθεν έσχες». Στη δήλωση αυτή, κάθε φορολογούμενος θα υποχρεωθεί να γράψει αναλυτικά στοιχεία για την κινητή και την ακίνητη περιουσία που κατέχει σε Ελλάδα και εξωτερικό, τις αποταμιεύσεις του και τη συμμετοχή του σε παντός είδους επιχειρήσεις. Πιο συγκεκριμένα θα υποχρεωθεί, να δηλώσει:
- Καταθέσεις στις τράπεζες σε Ελλάδα και εξωτερικό , μετοχές, ομόλογα και αμοιβαία κεφάλαια, συμμετοχές σε επιχειρήσεις , κεφάλαια τοποθετημένα σε εταιρείες και ατομικές επιχειρήσεις.
- Κατοικίες και επαγγελματικά ακίνητα
- Κινητά περιουσιακά στοιχεία όπως αυτοκίνητα, κοσμήματα κ.λπ.
- Δαπάνες για την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων.
- Έσοδα που εισπράχθηκαν από τη ρευστοποίηση επενδύσεων ή την πώληση περιουσιακών στοιχείων.
Τον έλεγχο και τη διασταύρωση των δηλώσεων «πόθεν έσχες» θα αναλάβει η ΓΓΠΣ η οποία θα αντλεί στοιχεία για τις οικονομικές συναλλαγές των φορολογουμένων και πληροφορίες για την περιουσιακή τους κατάσταση από τις τράπεζες και διάφορες άλλες υπηρεσίες και επιχειρήσεις. Οι φορολογούμενοι που δεν θα δηλώσουν τα ακριβή περιουσιακά στοιχεία τους θα βρεθούν αντιμέτωποι με μεγάλα πρόστιμα και ποινικές κυρώσεις.
2. Στις φορολογικές δηλώσεις που θα υποβληθούν το 2013, οι φορολογούμενοι θα πρέπει να δηλώσουν αναλυτικά όλα τα έξοδα διαβίωσης (καταναλωτικές δαπάνες, ενοίκια, δίδακτρα, δαπάνες επισκευής και συντήρησης κατοικιών, αυτοκινήτων και λοιπών περιουσιακών στοιχείων).
3 Η .ΓΓΠΣ μέχρι το τέλος του χρόνου θα συλλέγει σε ηλεκτρονική μορφή, αναλυτικά στοιχεία για όλες τις δαπάνες που θα έχουν πραγματοποιήσει οι φορολογούμενοι κατά τη διάρκεια του έτους, για ασφαλιστικές εισφορές, κινητή και σταθερή τηλεφωνία, ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο, ύδρευση, οικιακές υπηρεσίες, δίδακτρα, ασφάλιστρα ζωής, νομικές και ιατρικές υπηρεσίες, εξόφληση πάσης φύσεως δανείων και πιστωτικών καρτών κ.λπ.
Με όλα αυτά λοιπόν οι φορολογικές αρχές θα παρακολουθούν διαχρονικά πώς εξελίσσονται τα εισοδήματα, τις αλλαγές στο επίπεδο διαβίωσης και της περιουσιακής κατάστασης των φορολογουμένων και όπου διαπιστώνουν περιπτώσεις απόκτησης περιουσιακών στοιχείων μεγάλης αξίας ή καταθέσεων μεγάλου ύψους ή αδικαιολόγητες δαπάνες διαβίωσης, θα επεμβαίνουν επιβάλλοντας πρόσθετους φόρους και πρόστιμα...
ΠΩΣ ΑΠΟΦΕΥΓΕΤΑΙ Η «ΠΑΓΙΔΑ»
Σήμερα, πάντως, οι φορολογούμενοι μπορούν να αποφύγουν την «παγίδα» των τεκμηρίων, επικαλούμενοι εισοδήματα παρελθόντων ετών, αρκεί τα εισοδήματα αυτά να έχουν αποδεδειγμένα φορολογηθεί ή να έχουν απαλλαγεί νόμιμα από τον φόρο. Για τον προσδιορισμό του «κεφαλαίου» κάθε έτους αθροίζονται τα πραγματικά εισοδήματα που έχουν φορολογηθεί ή νόμιμα απαλλαγεί από τον φόρο, τα χρηματικά ποσά που έχουν αποκτηθεί αλλά δεν θεωρούνται εισόδημα, τα χρηματικά ποσά που προέρχονται από την πώληση περιουσιακών στοιχείων, από την εισαγωγή χρηματικών κεφαλαίων από το εξωτερικό, από δάνεια, δωρεές, γονικές παροχές κ.λπ., καθώς και οποιοδήποτε άλλο ποσό, το οποίο αποδεδειγμένα έχει εισπραχθεί. Από το άθροισμα όλων αυτών των ποσών εισοδημάτων και εσόδων αφαιρούνται οι αντικειμενικές δαπάνες ή τεκμήρια διαβίωσης για κατοικίες, ΙΧ, σκάφη, πισίνες, υπηρετικό προσωπικό και δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων, καθώς επίσης οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν για την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων, για δωρεές ή γονικές παροχές χρηματικών ποσών και για την αποπληρωμή δανείων.
