Σχέδιο πέντε αξόνων για την ανάπτυξη εργαλείων και δράσεων στήριξης και υποστήριξης των ελληνικών εμπορικών επιχειρήσεων καταθέτει η Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ), στο πλαίσιο της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020. Μεταξύ των δράσεων που προτείνονται περιλαμβάνεται η δημιουργία Ανοιχτών Κέντρων Εμπορίου, Εμπορικών Ζωνών, Θεματικών Αγορών, αλλά και εξειδικευμένα χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως εγγυοδοτικό προϊόν για δάνεια κεφαλαίου κίνηση και δημιουργία fund έκδοσης εγγυητικών επιστολών για τις επιχειρήσεις που έχουν εξωστρεφή δράση.
Επικαλούμενη στοιχεία της Κομισιόν, η ΕΣΕΕ υποστηρίζει ότι η συμβολή της εξωτερικής ζήτησης στο ΑΕΠ είναι η σημαντικότερη πηγή μεγέθυνσης της Ε.Ε. επί του παρόντος, καθώς οι συνιστώσες της εγχώριας ζήτησης – του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα – παραμένουν ασθενείς. Με τη συνεισφορά του εμπορίου στο ΑΕΠ το 2012 (+0,9 ποσοστιαίες μονάδες) μειώθηκε το μέγεθος της ύφεσης στην Ε.Ε. με συντελεστή τέσσερα, πράγμα που βοήθησε να αντισταθμιστεί η μείωση της εγχώριας ζήτησης και των αποθεμάτων (-1,2 μονάδες). Παράλληλα, η ΕΣΕΕ καλεί τις Περιφέρειες να εντάξουν στον κεντρικό τους σχεδιασμό για την καινούρια προγραμματική περίοδο το εμπόριο, ανεξάρτητα από ποιος κλάδος θα αποτελεί το «βαρύ πυροβολικό» για κάθε περιοχή. «Στο πλαίσιο αυτό, ανεξαρτήτως των κλάδων που κάθε Περιφέρεια θα επιλέξει ως στρατηγικούς από την άποψη της συμβολής τους στην επίτευξη ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων, η εμπορική δραστηριότητα θα πρέπει να ενισχυθεί για να διαδραματίσει αποτελεσματικά το δικό της ρόλο ως συνδετικού κρίκου μεταξύ της προσφοράς και της ζήτησης», επισημαίνεται χαρακτηριστικά.
ΕΚΤΟΣ
Ειδικά για το πρόβλημα της παροχής ρευστότητας προς την αγορά, η ΕΣΕΕ επισημαίνει ότι τα σύγχρονα χρηματοδοτικά εργαλεία, που είναι η πλέον πρόσφατη τάση στον τομέα της εγγυοδοσίας και χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, καθυστέρησαν να ενταχθούν ως διακριτές δράσεις στο ΕΣΠΑ, και όταν αυτό συνέβη, είχε ήδη επέλθει αδυναμία του τραπεζικού συστήματος να τα υποστηρίξει. Ο μεγαλύτερος αριθμός προγραμμάτων ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας ανακοινώθηκε μετά το 2009-2010, όταν πλέον πολλές από τις επιχειρήσεις δεν μπορούσαν να συγχρηματοδοτήσουν τις προτεινόμενες δράσεις. «Ενδεικτικά αναφέρεται το πρόσφατο Πρόγραμμα “Ενίσχυση Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς Μεταποίησης, Τουρισμού, Εμπορίου – Υπηρεσιών μέσω των ΠΕΠ”, οι όροι του οποίου απέκλειαν τη συμμετοχή στις επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου, ενώ ορισμένοι μόνο κλάδοι του χονδρικού εμπορίου προστέθηκαν σε τροποποίηση της αρχικής προκήρυξης του προγράμματος», σημειώνει η διοίκηση της Συνομοσπονδίας.
ΚΕΝΤΡΑ ΕΜΠΟΡΙΟΥ
Κομβικό σημείο των προτάσεων της ΕΣΕΕ αποτελεί η δημιουργία των «Ανοιχτών Κέντρων Εμπορίου (ΑΚΕ)». Υπενθυμίζεται ότι σε πρώτη φάση, αναμένεται να κατατεθεί σχέδιο για την ανάπτυξη αυτών των δομών σε πέντε πόλεις, μεταξύ των οποίων και η Λάρισα, συνολικού ύψους 1 εκατ. ευρώ. Με τον όρο «Ανοικτά Κέντρα Εμπορίου» νοούνται δομές που βασίζονται στη συμμετοχή των επιχειρήσεων μιας περιοχής, σε ενέργειες / δραστηριότητες στο πλαίσιο μιας ενιαίας πολιτικής ανάδειξης του εμπορικού κέντρου και εξυπηρέτησης των καταναλωτών. Η έμφαση θα δοθεί στο κέντρα των πόλεων τα οποία αποτελούν σημείο αναφοράς για την οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή κάθε τοπικής κοινωνίας. Τέτοιες ενέργειες αναφέρονται ενδεικτικά: ενέργειες χωροθέτησης και χαρτογράφησης των εμπορικών κέντρων σε συνδυασμό με τη δημιουργία σχετικών υποδομών, οργανωμένες ενέργειες μάρκετινγκ, π.χ. ενιαία κάρτα αγορών καταναλωτή (loyalty schemes) με πόντους αγορών ή και εκπτώσεις (στην οποία θα συμμετέχουν εμπορικά καταστήματα, καφετέριες, επιχειρήσεις στάθμευσης, παιδότοποι, κλπ), οργανωμένη και συστηματική προώθηση / προβολή / επικοινωνία των επιχειρήσεων της εμπορικής περιοχής που συμμετέχουν στη δράση, δραστηριότητες που συνδυάζουν το αγοραστικό όφελος με την ψυχαγωγία με πολιτιστικό / κοινωνικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα (π.χ. street events, social events). Η υλοποίηση και ο συντονισμός των ενεργειών αυτών προτείνεται να γίνεται από τους οικείους εμπορικούς και επαγγελματικούς συλλόγους με την ενεργό συμμετοχή των επιχειρήσεων της κάθε περιοχής.
ΖΩΝΕΣ-ΑΓΟΡΕΣ
Προτείνεται η δημιουργία τοπικών οικοσυστημάτων για μικρούς λιανοπωλητές (κατά τα πρότυπα των θερμοκοιτίδων) με σκοπό την επιχειρηματική τους ενδυνάμωση και γνώση. Μέσα από οικοσυστήματα αυτής της μορφής μπορούν να επιτευχθούν σημαντικές οικονομίες κλίμακος για τις ΜΜΕ, να καλλιεργηθεί η ανάπτυξη συνεργατικού πνεύματος, και να στηριχθούν πρωτοβουλίες τύπου clustering (συστάδες ομοειδών επιχειρήσεων). Όσο για τη δημιουργία Θεματικών Αγορών, η ΕΣΕΕ προτείνει τη δημιουργία, διατήρηση ή ανάπτυξη θεματικών αγορών στο εσωτερικό κέντρο των πόλεων (σε τομείς όπου η χώρα διαθέτει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, όπως π.χ. ο πολιτισμός) και σε συνοικίες όπου υπάρχει μεγάλος αριθμός κενών καταστημάτων. Σημαντικό ρόλο καλούνται να διαδραματίσουν και οι συνεργασίες των μικρομεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων, είτε μεταξύ τους είτε με άλλες μεγαλύτερες και πιο συγκροτημένες επιχειρηματικές μονάδες και αλυσίδες καταστημάτων. Οι συνεργασίες αυτές μπορούν να υλοποιηθούν με τη συγκρότηση κοινών επιχειρήσεων, που σε πρώτη φάση θα πραγματοποιούν κοινές αγορές, κατά τα πρότυπα αντίστοιχων επιτυχημένων παραδειγμάτων από το εξωτερικό (buying groups, centrales d’ achat) τα οποία έχουν ήδη βρει μιμητές και στην ελληνική αγορά αλλά σε ελάχιστους κλάδους της εμπορικής δραστηριότητας (ενδεικτικά, στον κλάδο εμπορίας ηλεκτρικών συσκευών, στα προϊόντα υδραυλικών και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων, κ.α.).
ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ-ΕΝΙΣΧΥΣΗ
Σε τρεις άξονες προτείνονται δράσεις αναβάθμισης του στελεχιακού δυναμικού των εμπορικών επιχειρήσεων, υποστηρικτικές ενέργειες για το εμπόριο και προγράμματα ενίσχυσης. Προτείνεται η εκπαίδευση να συνοδεύεται απαραιτήτως από απόκτηση πραγματικής εργασιακής εμπειρίας (on the job training), με τη συνεργασία επιτυχημένων επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα, με στόχο την απόκτηση και μεταφορά τεχνογνωσίας στις εμπορικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα μικρού και μεσαίου μεγέθους. Οι υποστηρικτικές υπηρεσίες κρίνεται σκόπιμο να απευθύνονται σε μικρές και μεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις οι οποίες συνήθως δεν έχουν την ευχέρεια λήψης τέτοιων υπηρεσιών από την αγορά. Παράλληλα, προτείνεται η ανάπτυξη δράσεων για την οργανωμένη συμμετοχή σε Διεθνείς Εμπορικές Εκθέσεις, υπηρεσίες marketing και προβολής για την αναβάθμιση των εξαγωγικών δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων, διοργάνωση στοχευμένων επιχειρηματικών αποστολών (Road-Shows) με την υποβοήθηση διεπιχειρησιακών συναλλαγών με επιχειρηματίες και παραγωγούς από την Ελλάδα και προώθηση των προϊόντων και υπηρεσιών τους σε επιλεγμένες χώρες και αγορές – στόχους. Στο ίδιο πλαίσιο προτείνονται δράσεις σύνδεσης του πρωτογενή τομέα με το εμπόριο με στόχο την διείσδυση σε νέες αγορές, όπως ενδεικτικά: ανάπτυξη προτύπων / ιδιωτικών πρωτοκόλλων ποιότητας επιχειρήσεων και προϊόντων, την εκπαίδευση (επιτόπια ή εξ αποστάσεως) επαγγελματιών και στελεχών επιχειρήσεων (εμπορίου, εστίασης κ.λπ.) από χώρες / αγορές – στόχους στην αξιοποίηση ελληνικών προϊόντων, η ανάπτυξη διαδικτυακών πυλών για την προβολή ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών με καινοτομικό τρόπο κ.λπ.
ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ
Η ΕΣΕΕ προτείνει την ανάπτυξη ειδικών χρηματοδοτικών εργαλείων για την παροχή «ενέσεων» ρευστότητας στις εξαιρετικά «ταλαιπωρημένες» μικρομεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις. Ενδεικτικά προτείνονται ο σχεδιασμός ενός εγγυοδοτικού προϊόντος για δάνεια κεφαλαίου κίνησης τα οποία να είναι ελκυστικά για τις τράπεζες και συνάμα χρηστικά για τις επιχειρήσεις και αντίστοιχα, το σχεδιασμό ενός εγγυοδοτικού προϊόντος για επιχειρηματικά δάνεια προς εμπορικές επιχειρήσεις με εξωστρέφεια, καινοτομία και δυναμισμό στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα. Πρόσθετες δράσεις που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην εξωστρέφεια αλλά και την ανάπτυξη καινοτομιών από δυναμικές εμπορικές επιχειρήσεις, προτείνεται να περιλαμβάνουν τη δημιουργία Fund Έκδοσης Εγγυητικών Επιστολών για τους εξαγωγείς (με εναλλακτική ίσως εγγύηση την δέσμευση των προϊόντων μέχρι την πώλησή τους), καθώς επίσης και τη διεύρυνση του Επενδυτικού Πεδίου των Venture Capital (VC) Funds με συνεπενδυτή το ΤΑΝΕΟ: Τα VC funds στα οποία έχει επενδύσει το ΤΑΝΕΟ ως Fund of Funds, έχουν περιορισμένο ορίζοντα επενδυτικών δυνατοτήτων. Επειδή το EIF (European Investment Fund) συμμετέχει στην χρηματοδότηση, η τεχνολογική του φύση περιορίζει τις επενδύσεις σε χώρους οι οποίοι θα μπορούσαν να αποδώσουν σημαντικά οφέλη στην εθνική οικονομία. Προτείνεται η διεύρυνση του επενδυτικού τους πεδίου, έτσι ώστε να συμπεριληφθούν σύγχρονοι κλάδοι / υποκλάδοι υψηλής προστιθέμενης αξίας στην παγκόσμια αγορά, όπως ενδεικτικά οι υποδομές logistics.
