Της Σοφίας Ορφανιώτη
Ενεργειακή «τρύπα» παρουσιάζουν ένα στα τρία κτίρια στην Ελλάδα, αφού κατατάχθηκαν στη χαμηλότερη ενεργειακή κλάση, σύμφωνα με στοιχεία που έφερε στο φως της δημοσιότητας πριν από λίγους μήνες, το Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
Σε ελέγχους που πραγματοποίησαν ενεργειακοί επιθεωρητές, ώστε να δοθεί στους ιδιοκτήτες των ακινήτων, το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης για τη βελτίωση των κτιρίων τους, διαπιστώθηκε ότι στην πλειοψηφία τους τα σπίτια ήταν ιδιαιτέρως ενεργοβόρα λόγω παλαιότητας και μη ενσωμάτωσή τους στη σύγχρονη τεχνολογία.
Ουσιαστική ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων την τελευταία τριετία παρέχεται μέσω του συγχρηματοδοτούμενου προγράμματος από το ΥΠΕΚΑ και την Ε.Ε. «Εξοικονομώ κατ΄ Οίκον».
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΤΕΕ Κ-Δ Θεσσαλίας και ενεργειακό μηχανικό κ. Ντίνο Διαμάντο, το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα χιλιάδες Λαρισαίοι έγιναν χρήστες του προγράμματος αυτού, βελτιώνοντας αποτελεσματικά την ενεργειακή απόδοση του σπιτιού τους, αυξάνοντας την αξία του, εξοικονομώντας παράλληλα χρήματα και ενέργεια.
Βάσει των στοιχείων του ΥΠΕΚΑ το 27,2% των κτιρίων δεν έχουν θερμομονωτικά συστήματα θέρμανσης και ψύξης.
Το μεγαλύτερο ποσοστό (63,2%) των εκδοθέντων ΠΕΑ αφορά σε κτίρια (κυρίως διαμερίσματα) που επρόκειτο να μισθωθούν. Ο μικρός αριθμός ΠΕΑ για νέα κτίρια τον τελευταίο χρόνο αντανακλά τη μικρή οικοδομική δραστηριότητα, λόγω των οικονομικών συνθηκών.
Η μεγάλη αύξηση στον αριθμό των εκδοθέντων ΠΕΑ το 2012 (211.475) σε σύγκριση με το 2011 (62.525), οφείλεται στο γεγονός ότι από τον Ιανουάριο του 2012, ξεκίνησε η απαίτηση έκδοσης ΠΕΑ και για τις μισθώσεις των διαμερισμάτων.
Επίσης, ένας σημαντικός αριθμός ΠΕΑ (περίπου 20.000 ανά έτος) εκδόθηκαν για το συγκεκριμένο πρόγραμμα.
Τις περιόδους πριν την εφαρμογή του Κανονισμού Θερμομόνωσης των Κτιρίων (έως το 1980) το μεγαλύτερο μέρος των κτιρίων (45,1%) είναι ενεργειακής κλάσης, ενώ την περίοδο ισχύος του Κανονισμού Θερμομόνωσης (1981-2010), τα κτίρια βελτιώνονται σταδιακά στις κλάσεις Γ και Δ και σε ποσοστό 61,7%.
Κατά την περίοδο εφαρμογής του ΚΕΝΑΚ -Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων - (2011-2013), τα κτίρια κατατάσσονται κυρίως στις ενεργειακές κατηγορίες Β κ. Γ (ποσοστό 73,06%).
Ωστόσο στο διάστημα αυτό αναμενόταν τα κτίρια να κατατάσσονται σε κατηγορία Β και άνω. Εκτιμάται ότι τα κτίρια που κατατάσσονται σε μικρότερη κατηγορία έχουν αδειοδοτηθεί σε προγενέστερο διάστημα και η κατασκευή τους ολοκληρώθηκε στην περίοδο (2011- 2012).
Ακόμη τα στοιχεία έδειξαν ότι οι μονοκατοικίες είναι οι περισσότερο ενεργοβόρες κατασκευές (σε σχέση με τις πολυκατοικίες ή τα διαμερίσματα), ενώ τα καταστήματα περισσότερο ενεργοβόρα από τα γραφεία. Επίσης προκύπτει ότι το δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας είναι μεγάλο, ιδίως στην κλιματική ζώνη Δ.
Σύμφωνα με το αποτυπωμένο κτιριακό απόθεμα (αφορά σε 31.062.000m2 για 274.000 κτίρια όλων των χρήσεων), η μέση υπολογιζόμενη κατανάλωση ενέργειας είναι 293 kWh/m2 ετησίως, ενώ αν αυτά τα κτίρια ήταν κατασκευασμένα με προδιαγραφές ΚΕΝΑΚ θα κατανάλωναν κατά μέσο όρο 141 kWh/m2 ετησίως (ποσοστό εξοικονόμησης 48%).
ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ
Τα κτίρια στην Ελλάδα ευθύνονται περίπου για το 36% της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης. Μάλιστα κατά την περίοδο 2000–2005 αύξησαν την ενεργειακή τους κατανάλωση κατά περίπου 24%, μία από τις μεγαλύτερες αυξήσεις στην Ευρώπη. Περισσότερα από αυτά τα κτίρια αντιμετωπίζουν θέματα όπως:
* Μερική ή παντελή έλλειψη θερμομόνωσης
* Παλαιάς τεχνολογίας κουφώματα (πλαίσια-μονοί υαλοπίνακες)
* Ελλιπή ηλιοπροστασία των νότιων και δυτικών όψεών τους
* Μη επαρκής αξιοποίηση του υψηλού ηλιακού δυναμικού της χώρας
*Ανεπαρκή συντήρηση των συστημάτων θέρμανσης- κλιματισμού με αποτέλεσμα χαμηλή απόδοση. Σημαντική παράμετρος που καθορίζει την ενεργειακή απόδοση ενός κτιρίου είναι η συμπεριφορά των ενοίκων.
Λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραπάνω αρνητικές παραμέτρους, το ΥΠΕΚΑ ολοκληρώνοντας το θεσμικό πλαίσιο για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, προχώρησε σε μία δέσμη οικονομικών κινήτρων για τους πολίτες, προκειμένου να πραγματοποιηθούν παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων του οικιακού τομέα.
Τα βασικά στοιχεία του προγράμματος «Εξοικονόμηση Κατ΄ Οίκον» είναι τα εξής:
ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ
*Είναι το σύνολο των μονοκατοικιών, πολυκατοικιών και μεμονωμένων διαμερισμάτων που ικανοποιούν αποκλειστικά τα ακόλουθα κριτήρια:
- Βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης χαμηλότερη ή ίση των 2.100 ευρώ/τ.μ.
- Έχουν καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Δ.
- Δεν υπάρχει περιορισμός στον αριθμό ιδιοκτησιών ανά πολίτη, ενώ στις πολυκατοικίες όσοι από τους ιδιοκτήτες δεν επιθυμούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα μπορούν να συμμετέχουν με ίδια κεφάλαια. Επίσης εντάσσονται κενά διαμερίσματα που κατοικούνταν εντός των τελευταίων τριών ετών.
*Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν μόνο φυσικά πρόσωπα που:
α. Έχουν δικαίωμα κυριότητας (πλήρους ή ψιλής) ή επικαρπίας σε επιλέξιμη κατοικία, το οποίο έχει αποκτηθεί μέχρι την ημερομηνία ισχύος του προγράμματος και
β. Πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια των παρακάτω κατηγοριών Α, Β ή Γ.
-Ωφελούμενοι κατηγορίας Α1:
Αφορά σ’ εκείνους που το ατομικό δηλωθέν εισόδημα δεν ξεπερνά τις 12.000 ευρώ ή σε περίπτωση εγγάμων το οικογενειακό δηλωθέν εισόδημα δεν ξεπερνά τις 20.000 ευρώ.
Ωφελούμενοι κατηγορίας Α2:
Αφορά σ’ εκείνους που το ατομικό δηλωθέν εισόδημα είναι μεγαλύτερο των 12.000 ευρώ και δεν ξεπερνά τις 40.000 ευρώ ή σε περίπτωση εγγάμων το οικογενειακό δηλωθέν εισόδημα είναι μεγαλύτερο των 20.000 ευρώ και δεν ξεπερνά τις 60.000 ευρώ.
Ωφελούμενοι κατηγορίας Β:
Στην περίπτωση αυτή το ατομικό δηλωθέν εισόδημα είναι μεγαλύτερο των 40.000 ευρώ και δεν ξεπερνά τις 60.000 ευρώ ή σε περίπτωση εγγάμων το οικογενειακό δηλωθέν εισόδημα είναι μεγαλύτερο των 60.000 ευρώ και δεν ξεπερνά τις 80.000 ευρώ.
ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ
* Αντικατάσταση κουφωμάτων (πλαίσια-υαλοπίνακες) και τοποθέτηση συστημάτων σκίασης. Λόγω των ανωτέρω ενεργειακών απαιτήσεων η παρέμβαση αφορά κατά βάση, αλλά όχι αποκλειστικά, σε θερμοδιακοπτόμενα κουφώματα με διπλούς υαλοπίνακες. Επιλέξιμη είναι και η αλλαγή μόνο του υαλοπίνακα, εάν ο συνολικός συντελεστής θερμοπερατότητας του ανοίγματος (κούφωμα – πλαίσιο και υαλοπίνακας) ικανοποιεί τις ανωτέρω ελάχιστες προδιαγραφές του ΚΕΝΑΚ. Επιλέξιμη είναι η αντικατάσταση εξώπορτας σε μονοκατοικία και κουφωμάτων κλιμακοστασίου και φωταγωγού σε πολυκατοικία.
Δεν συμπεριλαμβάνονται όμως «ανοίγματα» προς εσωτερικούς χώρους του κτιρίου θερμαινόμενους ή μη (π.χ. πόρτα διαμερίσματος).
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνεται και η τοποθέτηση εξωτερικών σταθερών σκιάστρων και κινητών προστατευτικών εξωφύλλων στα ανοίγματα (παντζούρια, ρολά).
* Τοποθέτηση θερμομόνωσης στο κτιριακό κέλυφος συμπεριλαμβανομένου του δώματος-στέγης και της πιλοτής. Στην κατηγορία αυτή είναι επιλέξιμη και η τοποθέτηση εσωτερικής θερμομόνωσης, όταν η τοποθέτηση εξωτερικής θερμομόνωσης είναι τεχνικά αδύνατη ή δεν επιτρέπεται από την κείμενη νομοθεσία (π.χ. διατηρητέα κτίρια, παραδοσιακοί οικισμοί). Στην περίπτωση παρεμβάσεων σε στέγη, επιλέξιμες είναι μόνο οι δαπάνες που αφορούν τη θερμομόνωση και υγρομόνωση αυτής.
* Αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης και συστήματος παροχής ζεστού νερού χρήσης. Στην κατηγορία αυτή είναι επιλέξιμες:
- Η εγκατάσταση νέου ή αντικατάσταση συστήματος καυστήρα-λέβητα με καινούργιο σύστημα πετρελαίου ή φυσικού αερίου (κεντρικό ή ατομικό) ή σύστημα που λειτουργεί κυρίως με την αξιοποίηση ανανεώσιμης πηγής ενέργειας, ΑΠΕ (π.χ. καυστήρας βιομάζας, αντλίες θερμότητας, ηλιοθερμικά συστήματα, κ.λπ.) ή σύστημα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας υψηλής απόδοσης .
Η εγκατάσταση-αντικατάσταση αφορά στον ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό του λεβητοστασίου στο σύνολό του (αυτοματισμοί, κυκλοφορητές, καμινάδα, αντικατάσταση ή μόνωση σωληνώσεων, κ.λπ.) με εξαίρεση τη δεξαμενή πετρελαίου, καθώς και του δικτύου διανομής. Εξαιρούνται οι τερματικές μονάδες απόδοσης θερμότητας (σώματα καλοριφέρ, ενδοδαπέδιο σύστημα, κ.λπ.).
- Η τοποθέτηση διατάξεων αυτόματου ελέγχου της λειτουργίας του συστήματος θέρμανσης, όπως χρονοδιακόπτες, αυτοματισμούς αντιστάθμισης θερμοστάτες χώρων, θερμοστατικές κεφαλές θερμαντικών σωμάτων κ.λπ.
- Η τοποθέτηση ηλιακών συστημάτων για την παροχή ζεστού νερού χρήσης (συλλέκτης, δοχείο αποθήκευσης νερού, βάση στήριξης, σωληνώσεις, κ.λπ.).
ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Ανά αίτηση του ωφελουμένου δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 15.000 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ.
Οι ωφελούμενοι των τριών κατηγοριών Α, Β και Γ εντάσσονται κατ’ αντιστοιχία στις ακόλουθες κατηγορίες κινήτρων:
Κατηγορία κινήτρων Α1: Επί του τελικού επιλέξιμου προϋπολογισμού, άτοκο δάνειο ύψους 30% με επιδότηση επιτοκίου 100% έως 31.12.2015 και επιχορήγηση ύψους 70%.
Κατηγορία κινήτρων Α2: Επί του τελικού επιλέξιμου προϋπολογισμού, άτοκο δάνειο ύψους 65% με επιδότηση επιτοκίου 100% έως 31.12.2015 και επιχορήγηση ύψους 35%.
Κατηγορία κινήτρων Γ: Επί του τελικού επιλέξιμου προϋπολογισμού, άτοκο δάνειο ύψους 85% με επιδότηση επιτοκίου 100% έως 31.12.2015 και επιχορήγηση ύψους 15%.
Προβλέπεται δυνατότητα λήψης 4-5-6ετούς δανείου, με ή χωρίς εγγυητή, χωρίς προσημείωση ακινήτου, δυνατότητα άμεσης αποπληρωμής του δανείου χωρίς επιβαρύνσεις, καθώς και εξόφληση των προμηθευτών-αναδόχων μέσω της τράπεζας χωρίς την εμπλοκή του πολίτη.
Με την υπαγωγή στο πρόγραμμα παρέχεται προκαταβολή 40% του προϋπολογισμού της αίτησης. Για την ένταξη στο πρόγραμμα απαιτείται η διενέργεια 2 ενεργειακών επιθεωρήσεων (πριν και μετά τις παρεμβάσεις), το κόστος των οποίων καλύπτεται κατά 100% από το πρόγραμμα, μετά την επιτυχή υλοποίηση του έργου.
Επιπλέον καλύπτεται δαπάνη για αμοιβή συμβούλου έργου έως 250 ευρώ χωρίς ΦΠΑ.
