Του Γιώργου Νούλη
Αναδρομικές επιβαρύνσεις 3,6 ευρώ και συνολικούς φόρους άνω των 11 δισ. ευρώ περιλαμβάνονται στον μετεκλογικό "λογαριασμό" που θα πρέπει να καταβάλουν από τον ερχόμενο μήνα μέχρι το τέλος του έτους μισθωτοί, συνταξιούχοι, αγρότες και επιχειρηματίες. Τα ήδη ψηφισθέντα φορολογικά μέτρα του μνημονιακού νόμου Ν.4336/2015, καθώς και τα βασικότερα μέτρα του νέου φορολογικού νομοσχεδίου, τα οποία θα πρέπει να κατατεθούν εντός του Οκτωβρίου στη Βουλή, από τη νέα κυβέρνηση που θα προκύψει από τις σημερινές εκλογές, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα επιβαρύνσεων για τα εισοδήματα, για την ακίνητη περιουσία και εν γένει τα περιουσιακά τους στοιχεία όλων ανεξαιρέτως των φορολογουμένων σε μια περίοδο μάλιστα που η φοροδοτική ικανότητα έχει περιοριστεί επικίνδυνα… Σύμπτωση ή όχι, το γεγονός είναι ότι τα περισσότερα από τα μέτρα άμεσης εφαρμογής που ψηφίστηκαν ως «προαπαιτούμενα» του 3ου μνημονίου θα γίνουν αντιληπτά από τους φορολογούμενους μετά το κλείσιμο της κάλπης. Και μπορεί να χρειάστηκε σχεδόν όλο το καλοκαίρι για να ψηφιστεί η συμφωνία ο… λογαριασμός που καλούνται να πληρώσουν οι Έλληνες δεν θα καθυστερήσει πλέον καθόλου...
Την ίδια στιγμή και σύμφωνα με τα συμφωνηθέντα προωθούνται ρυθμίσεις και αλλαγές που θα αλλάξουν ριζικά το τοπίο στους φόρους και στους ελέγχους για την πάταξη της φοροδιαφυγής.
Συγκεκριμένα ο «φορολογικός λογαριασμός» που έρχεται περιλαμβάνει:
* Προκαταβολή φόρου εισοδήματος για αγρότες: Διπλασιασμός της προκαταβολής φόρου εισοδήματος για τους αγρότες, με αναδρομική ισχύ (από 1/1/2015) για τη χρήση του 2014. Ουσιαστικά, με τη διάταξη αυτή προβλέπεται η επαναφορά του συντελεστή προκαταβολής φόρου εισοδήματος στο 55%, αναδρομικά για τα εισοδήματα του 2014. Ο συγκεκριμένος συντελεστής είχε μειωθεί στο 27,5% με το Νόμο 4328/2015 (παράγραφος 8, άρθρο 2) που είχε ψηφιστεί τον περασμένο Μάιο από τη Βουλή. Η ψήφιση και η εφαρμογή του νέου Μνημονίου (Ν.4336/2015) επιβάλλει πρόσθετα φορολογικά βάρη για περισσότερους από 600.000 αγρότες, οι οποίοι σημειωτέον έχουν ήδη υποβάλει τις εφετινές φορολογικές τους δηλώσεις. Πλέον, θα πρέπει να τυπωθούν και να διανεμηθούν νέα εκκαθαριστικά σημειώματα στους υπόχρεους, στα οποία θα προβλέπεται η προσαυξημένη προκαταβολή φόρου εισοδήματος για το επόμενο οικονομικό έτος. Όσοι υπόχρεοι δεν υπέβαλαν δηλώσεις θα λάβουν εκκαθαριστικά σημειώματα που θα περιλαμβάνει προκαταβολή φόρου 55% αντί για 27,5%.
* Προκαταβολή φόρου εισοδήματος για τις επιχειρήσεις: Προβλέπεται αύξηση της προκαταβολής φόρου για τα εισοδήματα του 2014 στο 100% όσον αφορά στις ΑΕ, ΕΠΕ, ΙΚΕ, συνεταιρισμούς και ενώσεις αυτών, λοιπές κοινοπραξίες, από 80% που ίσχυε μέχρι πρότινος. Αντιθέτως, η αύξηση της προκαταβολής φόρου από 55% στο 75% για τις προσωπικές επιχειρήσεις (Ομόρρυθμες– Ετερόρρυθμες) και τις αστικές εταιρίες θα ισχύσει για το οικονομικό έτος 2016 (χρήση 2015).
* Συντελεστές φορολόγησης εταιρικών κερδών: Ο συντελεστής επί των εταιρικών κερδών, με περίοδο αναφοράς τη χρήση του 2014, θα ανέλθει στο 29% από 26% που ίσχυε μέχρι πρότινος, μόνο για τις επιχειρήσεις που τηρούν διπλογραφικά βιβλία (όλα τα νομικά πρόσωπα/ κεφαλαιουχικές επιχειρήσεις όπως οι ΑΕ, ΕΠΕ, ΙΚΕ και όποιες ΟΕ-ΕΕ δεν έχουν απλογραφικά βιβλία). Από τις διατάξεις του ν/σ εξαιρούνται οι προσωπικές (ΟΕ και ΕΕ με απλογραφικά βιβλία) και οι ατομικές επιχειρήσεις.
* Φόρος πολυτελούς διαβίωσης: Προβλέπεται αύξηση του συντελεστή κατά 30%, από το 10% στο 13%, του αντίστοιχου τεκμηρίου διαβίωσης για τα ΙΧ άνω των 2.500 κυβικών εκατοστών και άνω, τις πισίνες, τα αεροσκάφη και τα ελικόπτερα. Επιπλέον, ο φόρος αυτός επεκτείνεται και στα σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης άνω των 5 μέτρων.
* Έκτακτη Εισφορά Αλληλεγγύης: Αύξηση των συντελεστών της έκτακτης εισφοράς (αναδρομική ισχύ από 1/1/2015) για όλα τα φυσικά πρόσωπα (μισθωτοί, συνταξιούχοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, εισοδηματίες κ.ά.) με εισοδήματα άνω των 30.000 ευρώ. Παράλληλα, προωθείται η ενσωμάτωσή της στο φόρο εισοδήματος από το 2016, ενώ οι μισθωτοί θα βιώσουν άμεσα τις επικείμενες αλλαγές μέσω της αυτόματης πτωτικής αναπροσαρμογής των μηνιαίων αποδοχών τους, λόγω αυξημένων παρακρατήσεων. Η ενσωμάτωση της εισφοράς αλληλεγγύης στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος θα συρρικνώσει το αφορολόγητο όριο των 12.000 ευρώ που ισχύει σήμερα στην αυτοτελή κλίμακα υπολογισμού της εισφοράς (για εισοδήματα μέχρι 12.000 ευρώ δεν καταβάλλεται εισφορά). Για τους ελεύθερους επαγγελματίες η εισφορά αλληλεγγύης θα συνεχίσει να υπολογίζεται με τον ίδιο τρόπο (με την εκκαθάριση της φορολογικής τους δήλωσης). Πιο αναλυτικά, οι συντελεστές υπερδιπλασιάζονται ανάλογα με τη κλίμακα και κυμαίνονται μέχρι 100.000 ευρώ από 0,7% έως 4%, ενώ για τα μεγαλύτερα εισοδήματα επιβάλλονται συντελεστές 6% και 8%.
* Αλλαγές στο καθεστώς ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών (100 δόσεις): Μεταβολές θα επέλθουν και στις ισχύουσες, πριν τη ψήφιση του (Ν. 4336/2015), διατάξεις του πλαισίου ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών (στο Δημόσιο και στα Ασφαλιστικά Ταμεία). Με το πέρας της εκλογικής αναμέτρησης θα θεσμοθετηθεί η αύξηση στο 5% (από το 3% που ίσχυε μέχρι τώρα) του επιτοκίου για οφειλέτες ποσών άνω των 5.000 ευρώ. Όσοι διαθέτουν χρέη χαμηλότερα των 5.000 ευρώ, θα διατηρήσουν το μηδενικό επιτόκιο με αυστηρές όμως προϋποθέσεις. Ο οφειλέτης θα πρέπει να είναι φυσικό πρόσωπο το οποίο δεν ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα. Η ακίνητη περιουσία του οφειλέτη να είναι αντικειμενικής αξίας έως 150.000 ευρώ. Η υπαγόμενη στη ρύθμιση βασική οφειλή να υπερβαίνει το 50% του δηλωθέντος ετήσιου εισοδήματος του οφειλέτη. Επίσης, εκτός ρύθμισης θα βρεθούν οι υπόχρεοι που αθετούν τρέχουσες υποχρεώσεις ή δεν έχουν ρυθμίσει τις νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές τους εντός 3 μηνών από την προθεσμία πληρωμής, ενώ παράλληλα, θεσπίζεται η πρόβλεψη μείωσης του υφιστάμενου αριθμού των δόσεων, εάν ο οφειλέτης μπορεί αποδεδειγμένα (με βάση τα οικονομικά του δεδομένα) να πληρώνει την οφειλή του σε λιγότερες από τις συμφωνηθείσες δόσεις.
* Μείωση ακατάσχετου ορίου: Μειώνονται όλα τα όρια για τις κατασχέσεις στα 1.000 ευρώ, ενώ το υπερβάλλον του νέου ορίου ποσό θα κατάσχεται στο σύνολό του. Σε ό,τι αφορά μισθούς, συντάξεις και ασφαλιστικά βοηθήματα, το ακατάσχετο όριο 25% καταργείται και μειώνεται από τα 1.500 στα 1.000 ευρώ (καθαρό ποσό αφού αφαιρεθούν οι εισφορές). Ειδικά για περιπτώσεις πολιτών που δοκιμάζονται οικονομικά θα μπορεί να κατασχεθεί το 50% για το τμήμα του μισθού ή της σύνταξης μεταξύ των 1.000 και 1.500 ευρώ (δηλαδή 250 ευρώ). Μειώνεται από τα 1.500 στα 1.250 ευρώ το ακατάσχετο ποσό από έναν τραπεζικό λογαριασμό για κάθε φορολογούμενο.
• Κατάργηση έκπτωσης του φόρου εισοδήματος: Σύμφωνα με τις ψηφισθείσες διατάξεις καταργείται η έκπτωση φόρου 2% για την εφάπαξ εξόφληση φόρου για τα εισοδήματα που αποκτώνται από την 1η Ιανουαρίου 2015 και ύστερα.
* Καταβολή ΕΝΦΙΑ: Στα τέλη Σεπτεμβρίου και μάλλον την Τρίτη 29/9 θα αναρτηθούν στο ηλεκτρονικό σύστημα taxisnet τα εκκαθαριστικά του ενιαίου φόρου ιδιοκτησίας ακινήτων, με στόχο η πρώτη δόση να καταβληθεί μέχρι τις 30 Οκτωβρίου και να καταβληθούν οι τρεις από τις πέντε δόσεις εντός του 2015. Παράλληλα, το οικονομικό επιτελείο επεξεργάζεται σενάρια μικρών αυξομειώσεων των φορολογικών συντελεστών στα κλιμάκια του κύριου και του συμπληρωματικού φόρου (για έχοντες μεγάλη ακίνητη περιουσία), όπως επίσης και μείωση του αφορολόγητου ορίου του τελευταίου, το οποίο ανέρχεται σήμερα στις 300.000 ευρώ. Οι πιθανολογούμενες αλλαγές επιδιώκουν να προσδώσουν έναν αναλογικότερο χαρακτήρα στο φόρο, προκειμένου να επιμεριστεί όσο το δυνατόν δικαιότερα ο ετήσιος στόχος των 2,65 δισ.
* Κατάργηση του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου: Προβλέπεται η σταδιακή κατάργηση των μειωμένων συντελεστών 30% από την 1η Οκτωβρίου στα νησιά με υψηλό κατά κεφαλή εισόδημα όπως Ρόδος, Μύκονος, Σαντορίνη και η Κως, ενώ από την 1/6/16 καταργείται το ειδικό καθεστώς ΦΠΑ και στα λιγότερο ανεπτυγμένα νησιά. Οι υφιστάμενοι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ θα ισχύουν μόνο στα πλέον απομακρυσμένα νησιά του Αιγαίου.
ΤΑ ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ
Εξίσου σημαντικές είναι και οι αποφάσεις που θα ληφθούν για μια σειρά ζητημάτων, που θεωρούνται προαπαιτούμενα για το ξεκλείδωμα των δόσεων, όπως:
* Σταδιακή αύξηση του συντελεστή φορολογίας εισοδήματος για τους αγρότες από το 13% στο 20% για το 2016 και στο 26% για το 2017. Επίσης, προβλέπεται από 1η Οκτωβρίου αύξηση σε δύο δόσεις του συντελεστή και τριπλασιάζεται ο Ε.Φ.Κ. του αγροτικού πετρελαίου κίνησης.
* Κατάργηση των εξαιρέσεων και απαλλαγών από τη φορολογία εισοδήματος που ισχύουν για διάφορες κατηγορίες επιχειρήσεων.
* Αυτόματη διαδικασία απόδοσης ΦΠΑ στο Δημόσιο εντός 5 ημερών από τη διενέργεια της πληρωμής μέσω του τραπεζικού συστήματος, όλου του ποσοστού ΦΠΑ, αντί της διαφοράς αγοράς και πώλησης, για συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων και πελατών λιανικής.
* Εξορθολογισμός του επιδόματος πετρελαίου θέρμανσης με στόχο να μειωθούν κατά 50% οι δαπάνες για τις επιδοτήσεις πετρελαίου θέρμανσης στον προϋπολογισμό του 2016.
* Άρση των νομικών εμποδίων για την πρόσβαση των φορολογικών αρχών στις εγκαταστάσεις των φορολογουμένων, ακόμη και στις κατοικίες τους εφόσον έχουν δηλωθεί ως επαγγελματική στέγη.
* Αύξηση των συντελεστών φορολόγησης των εισοδημάτων από ενοίκια.
* Επανασχεδιασμός των κλιμακίων φορολόγησης για κληρονομιές, δωρεές και γονικές παροχές και επανεξέταση των διατάξεων που διέπουν τις ανωτέρω φορολογίες.
* Απόφαση μετά την προσωρινή αναστολή για την επιβολή ΦΠΑ 23% στον χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης.
* Απόφαση για την αναστολή πλειστηριασμών και κατασχέσεων, εξαιτίας των «capital controls» που παρατάθηκε, από την υπηρεσιακή Κυβέρνηση έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2015.
