άτοκα δάνεια. Η διαδικασία υποβολής των αιτήσεων του φετινού προγράμματος που φιλοδοξεί να εξαλείψει τον κίνδυνο ενεργειακής φτώχειας των οικονομικά ασθενέστερων πολιτών και ταυτόχρονα να δώσει μία ακόμα δυνατότητα σε νοικοκυριά να προχωρήσουν σε παρεμβάσεις στα ακίνητά τους, που λόγω υψηλού κόστους δεν θα τολμούσαν να τις προγραμματίσουν, θα ξεκινήσει την επόμενη Δευτέρα 12 Ιουνίου και θα κρατήσει για ένα τουλάχιστον τρίμηνο, καθώς οι αιτήσεις θα υποβάλλονται έως και τη 15η Σεπτεμβρίου 2023.
Να θυμίσουμε πως στο προηγούμενο «Εξοικονομώ» είχε καταγραφεί ρεκόρ ενδιαφέροντος, καθώς υποβλήθηκαν 87.578 συνολικά αιτήσεις, εκ των οποίων πάνω από 2.500 αφορούσαν τον Ν. Λάρισας, επιβεβαιώνοντας τη μεγάλη απήχηση που έχουν στα νοικοκυριά οι επιδοτήσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων. Ο προϋπολογισμός, βέβαια, του προγράμματος του ‘21 ήταν μεγαλύτερος, καθώς μόνο για την Περιφέρεια Θεσσαλίας ήταν στα 47,2 εκατ., ενώ για τον Ν. Λάρισας 17,6 εκατ. ευρώ. Με δεδομένο ότι αυτήν τη φορά τα χρήματα είναι λιγότερα, 300 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 60 εκατ. ευρώ θα διατεθούν αποκλειστικά για ευάλωτα νοικοκυριά, σημαίνει ότι και λιγότερες αιτήσεις θα ικανοποιηθούν.
Λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος που υπάρχει για το συγκεκριμένο πρόγραμμα, αλλά και για όλα τα παρεμφερή προγράμματα ανακαίνισης και για την καλύτερη προετοιμασία των ενδιαφερόμενων η «Ε» επισημαίνει σήμερα κάποια βασικά σημεία του.
ΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ
* Πρωτίστως να επισημάνουμε πως οι παρεμβάσεις που μπορούν να γίνουν είναι αντικατάσταση κουφωμάτων, τοποθέτηση/αναβάθμιση θερμομόνωσης, αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης, σύστημα ζεστού νερού χρήσης (ΖΝΧ) με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και λοιπές παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας (εγκατάσταση έξυπνου συστήματος διαχείρισης (smart home), έξυπνα συστήματα διαχείρισης ηλεκτρικών φορτίων, έξυπνα συστήματα ελέγχου της θέρμανσης/ψύξης, έξυπνα συστήματα απομακρυσμένου ελέγχου και παρακολούθησης).
* Έχουν αυξηθεί τα ανώτατα όρια δαπανών κατά 10% περίπου λόγω των σημαντικών ανατιμήσεων σε προϊόντα που χρησιμοποιούνται για την ενεργειακή αναβάθμιση ή την ανακαίνιση μιας κατοικίας.
ΟΙ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ
* Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν φυσικά πρόσωπα που διατηρούν εμπράγματο δικαίωμα (πλήρης κυριότητα / επικαρπία / ψιλή κυριότητα) σε επιλέξιμη κατοικία.
* Για κάθε επιλέξιμο φυσικό πρόσωπο είναι δυνατή η υποβολή μόνο μίας αίτησης. Δεν έχουν, όμως, εκ προοιμίου όλοι δικαίωμα για υποβολή αίτησης. Ιδιοκτήτες κατοικίας, με ενεργή αίτηση σε κάποιο από τα Προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης, «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ», «Εξοικονομώ - Αυτονομώ», «Εξοικονομώ 2021» και «Εξοικονομώ-Ανακαινίζω για νέους» δεν έχει δικαίωμα υποβολής
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΟΡΙΟΔΟΤΗΣΗΣ
* Και στο φετινό πρόγραμμα, όπως άλλωστε και στο προηγούμενο, δεν θα χρηματοδοτείται η «πιο γρήγορη» υποβολή της αίτησης. Θα γίνεται αξιολόγηση όλων των αιτήσεων που θα υποβληθούν. Αυτές που θα συγκεντρώσουν τα περισσότερα μόρια θα κερδίσουν και το ποσοστό της επιδότησης που τους αναλογεί σύμφωνα με κάποια κριτήρια.
* Τα κριτήρια εν προκειμένω που θα καθορίζουν την επιλεξιμότητα της αίτησης είναι τα εξής: Το 50% για την ένταξη εξαρτάται από την εξοικονόμηση της ενέργειας που θα μπορέσει να επιτύχει μια κατοικία. Ουσιαστικά, όσο περισσότερο μειωθεί η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η βαθμολογία των δυνητικών δικαιούχων. Το 14% στη διαμόρφωση της τελικής βαθμολογίας εξαρτάται από το ατομικό ή το οικογενειακό εισόδημα, το 7% από τις βαθμοημέρες, δηλαδή ουσιαστικά από την περιοχή όπου βρίσκεται το ακίνητο, το 5% από την ενεργειακή κλάση, το 3% από την παλαιότητα της κατασκευής, το 7% εάν μια οικογένεια είναι πολύτεκνη και, επίσης, το 7% εάν υπάρχει κάποιο μέλος της οικογένειας με αναπηρία.
* Λόγω της μοριοδότησης που ισχύει στο νέο πρόγραμμα, η ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών με κατασκευή προ του 1980, δίνει περισσότερα μόρια στον ενδιαφερόμενο συγκριτικά με νεότερες κατοικίες που αναβαθμίζονται και έχουν περισσότερες πιθανότητες να επιλεγούν και να εγκριθούν οι αιτήσεις.
* Προκειμένου να πιάσουν τον στόχο της ενεργειακής αναβάθμισης και να ωφεληθούν περισσότερα νοικοκυριά, το Πρόγραμμα εκτός από τα εισοδηματικά κριτήρια έχει και κάποια σχετικά με την επιλεξιμότητα της αίτησης, όπως η παλαιότητα του οικήματος και η ενεργειακή αναβάθμιση που θα επιτευχθεί μετά τις παρεμβάσεις. Γι’ αυτό για κάθε κατοικία που θα επιλεγεί στόχος είναι η υποχρεωτική αναβάθμιση κατά τουλάχιστον τρεις ενεργειακές κατηγορίες, ώστε να εξασφαλίζεται εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας σε ποσοστό άνω του 30%. Συνεπώς, οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να απευθυνθούν σε μηχανικό για να πετύχουν την καλύτερη προετοιμασία του φακέλου και την επίτευξη του στόχου χρηματοδότησης του έργου.
ΟΙ ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ
* Οι κατοικίες που θα επιλεγούν θα πρέπει να πληρούν τις εξής προϋποθέσεις: Να υφίστανται νόμιμα, να μην έχουν κριθεί κατεδαφιστέες, να χρησιμοποιούνται ως κύριες κατοικίες, να έχουν καταταχθεί βάσει του Πρώτου Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (Α’ Π.Ε.Α.) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ και να μην είναι επιλέξιμες με χρήση βραχυχρόνιας μίσθωσης (τύπου Airbnb).
* Εφόσον η αίτηση κριθεί «Καταρχήν Επιλέξιμη», απαιτείται η έκδοση και υποβολή στο Πρόγραμμα Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου.
* Όποιος ενδιαφέρεται να ενταχθεί στο πρόγραμμα, θα πρέπει να προετοιμαστεί εγκαίρως, να φροντίσει να έχει όλα τα νομιμοποιητικά έγγραφα του κτίσματος (Οικοδομική Άδεια κ.λπ. σχέδια πολεοδομίας). Σε περίπτωση που υπάρχουν εκκρεμότητες νομιμοποίησης σε ακίνητο με πολεοδομικές αυθαιρεσίες, η υποβολή δήλωσης για υπαγωγή σε νόμο «τακτοποίησης» αυθαιρέτων κατασκευών θα πρέπει να έχει γίνει πριν την υποβολή της αίτησης στο «Εξοικονομώ». Σε κάθε περίπτωση, πριν την τελική εκταμίευση της επιχορήγησης του έργου θα πρέπει να έχει προσκομιστεί η βεβαίωση περαίωσης της υπαγωγής περί τακτοποίησης αυθαιρέτων κατασκευών, όπου και θα προκύπτει η εξόφληση του συνόλου του ενιαίου ειδικού προστίμου του ακινήτου.
ΑΝΑΓΚΑΙΑ Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ
* Λόγω των περιορισμών που θέτει το πρόγραμμα και λαμβάνοντας υπόψη ότι απαιτείται παράλληλα να επιτυγχάνεται η αναβάθμιση της κατοικίας του κατά 3 ενεργειακές κατηγορίες, σε σχέση με το 1ο ενεργειακό πιστοποιητικό, ο ενδιαφερόμενος πρέπει να επιλέξει τις κατάλληλες παρεμβάσεις που με το λιγότερο κόστος θα του εξασφαλίσουν μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας.
* Σε περίπτωση που από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, για το έτος αναφοράς προκύπτει ότι το ακίνητο δεν ήταν σε χρήση (κενό διαμέρισμα, κενή μονοκατοικία) το εν λόγω φορολογικό έτος, για την πιστοποίηση της κύριας χρήσης κατοικίας θα χρησιμοποιηθούν αντίστοιχα δικαιολογητικά ενός εκ των δύο προηγούμενων φορολογικών ετών.
* Σε περίπτωση που η κατοικία έχει αποκτηθεί μετά τις 31.12.2021 (πρόσφατη απόκτηση ακινήτου), θα ζητηθεί έγγραφη δέσμευση για την κύρια χρήση της κατοικίας.
* Σε περίπτωση που στα φορολογικά στοιχεία του αιτούντα υπάρχουν εκκρεμότητες που αφορούν τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος (Ε1), θα πρέπει να γίνει εκκαθάριση πριν την υποβολή της αίτησης. Επισημαίνεται ότι στα έντυπα φορολογίας, μίσθωσης ακινήτων και περιουσιακής κατάστασης θα πρέπει να αναγράφεται ορθά ο αριθμός παροχής ηλεκτρικής ενέργειας.
* Θα πρέπει να ελεγχθεί το Ε9 του δικαιούχου και να διορθωθεί αν χρειαστεί με τα σωστά τετραγωνικά και να αναγράφεται ορθά ο αριθμός παροχής ηλεκτρικής ενέργειας στο Ε9.
* Σε περίπτωση όπου υπάρχουν πολλοί συγκύριοι και η χρήση της κύριας κατοικίας γίνεται από κάποιον από αυτούς, δικαίωμα υποβολής αίτησης στο Πρόγραμμα έχει μόνον ο συγκύριος που ιδιοκατοικεί και λαμβάνει το αντίστοιχο κλιμακωτό ποσοστό ανά εισοδηματική κατηγορία.
* Σε περίπτωση όπου η χρήση κατοικίας γίνεται από τρίτο πρόσωπο-μη συγκύριο (δωρεάν παραχώρηση/ενοικίαση), δικαίωμα υποβολής αίτησης στο Πρόγραμμα έχει οποιοσδήποτε εκ των επικαρπωτών – πλήρων κυρίων (όχι ο ψιλός κύριος) και λαμβάνει το αντίστοιχο κλιμακωτό ποσοστό ανά εισοδηματική κατηγορία.
ΤΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗΣ
* Το ποσοστό επιχορήγησης αφορά στον επιλέξιμο προϋπολογισμό παρεμβάσεων. Για το υπόλοιπο ποσοστό έως το 100% του επιλέξιμου προϋπολογισμού παρεμβάσεων, υφίσταται η δυνατότητα χορήγησης δανείου με επιδότηση επιτοκίου, στη βάση σχετικού αιτήματος του Ωφελούμενου.
ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ
* Τα ποσοστά επιχορήγησης ανάλογα με το εισόδημα και το αν η κατοικία είναι ιδιόκτητη ή μισθωμένη διαμορφώνονται ως εξής:
- Ατομικό εισόδημα έως 5.000 ευρώ / οικογενειακό έως 10.000 ευρώ: Επιχορήγηση 75% για ιδιοκατοίκηση από τον αιτούντα, 65% για Δωρεάν Παραχώρηση σε έτερο Πρόσωπο / Ενοικίαση.
- Ατομικό εισόδημα από 5.000-10.000 ευρώ / οικογενειακό από 10.000 - 20.000 ευρώ: Επιχορήγηση 70% για ιδιοκατοίκηση από τον αιτούντα, 60% για Δωρεάν Παραχώρηση σε έτερο Πρόσωπο / Ενοικίαση.
- Ατομικό εισόδημα από 10.000-20.000 ευρώ / οικογενειακό από 20.000 - 30.000 ευρώ: Επιχορήγηση 55% για ιδιοκατοίκηση από τον αιτούντα, 45% για Δωρεάν Παραχώρηση σε έτερο Πρόσωπο / Ενοικίαση.
- Ατομικό εισόδημα από 20.000-30.000 ευρώ / οικογενειακό από 30.000 - 40.000 ευρώ: Επιχορήγηση 45 % για ιδιοκατοίκηση από τον αιτούντα, 40% για Δωρεάν Παραχώρηση σε έτερο Πρόσωπο / Ενοικίαση.
- Ατομικό εισόδημα πάνω από 30.000 ευρώ / οικογενειακό πάνω από 40.000 ευρώ: Επιχορήγηση 40% για ιδιοκατοίκηση από τον αιτούντα, 40% για Δωρεάν Παραχώρηση σε έτερο Πρόσωπο / Ενοικίαση.
* Από το πρόγραμμα επιχορηγούνται σε ποσοστό 100%, τόσο το κόστος που απαιτείται για τη διενέργεια δύο ενεργειακών επιθεωρήσεων όσο και οι δαπάνες για την κατάρτιση της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου, αλλά και του τεχνικού συμβούλου.
ΟΙ ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΙΣ
* Η επιδότηση μπορεί να φτάσει ακόμη και το 75% του συνόλου των εργασιών. Το υπόλοιπο 25% μπορεί να το καλύψει ο δικαιούχος, είτε από ιδία κεφάλαια είτε προχωρώντας σε δανειακή σύμβαση με την τράπεζα που επιθυμεί. Μόνο για όσους έχουν πολύ χαμηλά εισοδήματα, δηλαδή με ατομικό έως 5.000 ευρώ και οικογενειακό μέχρι 10.000 ευρώ, παρέχεται η δυνατότητα σύναψης δανειακής σύμβασης με εγγυοδοσία του προγράμματος για την εξασφάλιση του δανείου προς τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Η εγγυοδοσία θα καλύπτει το ποσό της δανειοδότησης στο 100% για τις περιπτώσεις ιδιοκατοίκησης και στο 80% για τις περιπτώσεις ενοικίασης-δωρεάν παραχώρησης, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τους κανόνες κρατικών ενισχύσεων. Η διάρκεια του δανείου κυμαίνεται από τέσσερα έως έξι χρόνια και το επιτόκιο ανέρχεται στο 6,5% σταθερό και είναι επιδοτούμενο σε ποσοστό 100% για όλες τις εισοδηματικές κατηγορίες. Επίσης, το κόστος διαχείρισης φακέλου για τις αιτήσεις που θα υπαχθούν καλύπτεται από το πρόγραμμα. Όσοι/-ες λάβουν δάνειο από την τράπεζα, θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί/-ες, γιατί η επιδότηση των τόκων θα διακόπτεται αυτόματα σε περίπτωση καθυστέρησης τριών δόσεων. Σε περίπτωση, μάλιστα, διακοπής της επιδότησης, δεν υπάρχει δυνατότητα ανάκλησης και το δάνειο θα πρέπει να αποπληρωθεί έντοκα έως τη λήξη του με επιτόκιο 6,5%.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΟΥΛΗΣ
