Ποιοι σώζουν την πρώτη κατοικία

ΓΙΑ ΔΥΟ ΜΗΝΕΣ ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΥΠΟ ΟΡΟΥΣ Η ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΤΗΣ -ΑΝΑΣΤΕΛΛΟΝΤΑΙ ΕΩΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΜΑΪΟΥ ΟΙ ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΟΙ -ΑΛΛΑΖΟΥΝ ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΠΟ 1η ΙΟΥΝΙΟΥ ΜΕ ΤΗ «ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ» -ΠΩΣ ΘΑ ΔΙΕΥΘΕΤΟΥΝΤΑΙ ΟΦΕΙΛΕΣ -ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ

Στην αναστολή των πλειστηριασμών και της κατάσχεσης της πρώτης κατοικίας όσων φυσικών προσώπων και ελεύθερων επαγγελματιών έχουν αποδεδειγμένα πληγεί από την πανδημία έως τις 31 Μαΐου του 2021, προχωρά η κυβέρνηση με σχετική διάταξη που

κατέθεσε την περασμένη εβδομάδα το Υπ. Δικαιοσύνης. Η επιλογή της συγκεκριμένης ημερομηνίας δεν είναι καθόλου τυχαία, καθώς από την 1η Ιουνίου απελευθερώνονται πλήρως οι πλειστηριασμοί και τίθεται σε ισχύ ο νέος πτωχευτικός νόμος χωρίς να υπάρχει κανένα πλαίσιο προστασίας για τα σπίτια.
Για δύο μήνες συνεπώς η δυνατότητα να σωθεί η πρώτη κατοικία θα εξακολουθεί να υφίσταται. Ωστόσο για την προφύλαξή της θα πρέπει να πληρείται μία σειρά προϋποθέσεων που σχετίζονται με το ύψος της αντικειμενικής αξίας της πρώτης κατοικίας, το οποίο δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ, τα περιουσιακά στοιχεία να μην ξεπερνούν τις 500.000 και ο ιδιοκτήτης να έχει υποστεί συγκεκριμένη μείωση εισοδημάτων σε σχέση με την προ πανδημίας εποχή, ώστε να ενταχθεί στους πληγέντες...
ΠΟΙΟΙ ΘΕΩΡΟΥΝΤΑΙ ΠΛΗΓΕΝΤΕΣ
Συγκεκριμένα, όπως ορίζεται, πληγέντες θεωρούνται:
* Οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα, στους οποίους παρασχέθηκε οικονομική ενίσχυση ή των οποίων ο μέσος μεικτός μηνιαίος μισθός, αφαιρουμένων πρόσθετων ή άλλων έκτακτων αποδοχών των μηνών Μαρτίου και Απριλίου του 2020 παρουσίασε μείωση, σε σχέση με τον αντίστοιχο των μηνών Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου του 20 20, σύμφωνα με την ακόλουθη κλίμακα: Για ποσά έως 1.000 ευρώ, μείωση ίση ή μεγαλύτερη του 10%, για ποσά από 1.001 και μέχρι 2.000 ευρώ, μείωση ίση ή μεγαλύτερη του 20% και για ποσά μεγαλύτερα των 2.000 ευρώ, μείωση ίση ή μεγαλύτερη του 30%.
* Οι ελεύθεροι επαγγελματίες ή φυσικά πρόσωπα που ασκούν ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα, στους οποίους παρασχέθηκε οικονομική ενίσχυση, ή των οποίων τα έσοδα του δευτέρου τριμήνου του 2020 παρουσίασαν μείωση ίση ή μεγαλύτερη 20%, σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του έτους 2019, όπως προκύπτει από τις περιοδικές δηλώσεις Φ.Π.Α.
* Οι άνεργοι ή μακροχρόνια άνεργοι, στους οποίους παρασχέθηκε οικονομική ενίσχυση.
* Ιδιοκτήτες ακινήτων, οι οποίοι έλαβαν μειωμένο μίσθωμα ή φυσικά πρόσωπα που έλαβαν ενίσχυση με τη μορφή της επιστρεπτέας προκαταβολής ή εντάχθηκαν στον Μηχανισμό «Συν-Εργασία».
ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ
Πέραν των παραπάνω οικονομικών προϋποθέσεων, θα πρέπει να πληρούνται και πρόσθετα κριτήρια επιλεξιμότητας. Συγκεκριμένα:
* Η αξία της κύριας κατοικίας να μην υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ.
* Το οικογενειακό εισόδημα του φυσικού προσώπου, κατά το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχει δυνατότητα υποβολής φορολογικής δήλωσης, να μην υπερβαίνει τις 17.000 ευρώ. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά 13.000 ευρώ για τον σύζυγο και κατά 5.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο μέλος και μέχρι 3 εξαρτώμενα μέλη.
* Οι καταθέσεις και τα επενδυτικά προϊόντα του φυσικού προσώπου, του συζύγου και των εξαρτώμενων μελών να έχουν συνολική αξία που δεν υπερβαίνει τις 25.000 ευρώ.
* Το σύνολο του ανεξόφλητου κεφαλαίου της οφειλής να μην υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ.
* Η ακίνητη περιουσία συμπεριλαμβανομένης της κύριας κατοικίας, να έχει συνολική αξία που δεν υπερβαίνει τις 500.000 ευρώ.
* Τα μεταφορικά μέσα, που αποκτήθηκαν εντός της τελευταίας τριετίας για ιδιωτική χρήση, να έχουν συνολική αξία που δεν υπερβαίνει τις 80.000 ευρώ.
Για την επιβεβαίωση των σχετικών κριτηρίων θα πρέπει να υποβληθεί ηλεκτρονικά αίτηση στην πλατφόρμα που αναπτύσσεται από την ΕΓΔΙΧ μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr-ΕΨΠ). Για την είσοδο στην πλατφόρμα θα απαιτείται η χρήση των κωδικών-διαπιστευτηρίων της Γ.Γ.Π.Σ.Δ.Δ. (taxisnet), ενώ αυτοδικαίως θα δίνεται η δυνατότητα άρσης του απορρήτου των τραπεζικών καταθέσεων, καθώς και η επεξεργασία και διασταύρωση των δεδομένων που περιλαμβάνονται στην αίτηση.
ΑΛΛΑΖΟΥΝ ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
Πάντως από την 1η Ιουνίου, τα δεδομένα αλλάζουν και όλοι οι δανειολήπτες θα βρεθούν αντιμέτωποι με τον νέο πτωχευτικό νόμο. Πρόκειται για νέο δυσμενές τοπίο, μιας και δεν περιλαμβάνει καμία νομοθετική προστασία της κύριας κατοικίας, ακόμη και για μεγάλες κατηγορίες ευάλωτων οφειλετών. Το νέο τοπίο δεν αφορά μόνο τους εργαζόμενους, αλλά περιλαμβάνει τους υπερχρεωμένους οφειλέτες, τις μικρές επιχειρήσεις, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους. Συνεπώς αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι ως τις 31 Μαΐου 2021, προστατεύεται πλήρως η πρώτη κατοικία όσων επλήγησαν από την πανδημία, ενώ για τα ευάλωτα νοικοκυριά αναστέλλονται και όλες οι διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης. Από την 1η Ιουνίου συγκεκριμένα νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις μπορούν να διευθετήσουν όλες τις οφειλές τους προς τράπεζες, διαχειριστές δανείων, Δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία, σύμφωνα με τα όσα προβλέπει ο νέος Νόμος «Ρύθμιση οφειλών και παροχή 2ης ευκαιρίας» (Ν.4738/2020), με τους εξής δύο τρόπους:
1. Μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών, υποβάλλοντας αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Ειδικά για την αποπληρωμή οφειλών προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, δίνεται η δυνατότητα ρύθμισης σε έως και 240 δόσεις. Επιπρόσθετα, στις περιπτώσεις των ευάλωτων νοικοκυριών, παρέχεται κρατική επιδότηση της δόσης του δανείου της Α’ κατοικίας για 5 έτη.
2. Μέσω της διαδικασίας διαγραφής όλων των οφειλών, υποβάλλοντας αίτηση στο δικαστήριο, με σκοπό να λάβουν τη 2η ευκαιρία, αφού θα έχει προηγηθεί, με συγκεκριμένους τρόπους που προβλέπονται στον νόμο, η απαλλαγή τους από όλα τα χρέη.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΟΦΕΙΛΕΤΩΝ
Για να γίνει κατανοητός ο νέος νόμος της «δεύτερης ευκαιρίας» δίνουμε τρία παραδείγματα που εξηγούν τη διαφορά σε σχέση με το παλιό καθεστώς του ν. Κατσέλη:
* Οφειλέτης με εισόδημα 5.000 ευρώ μηνιαίως και 2 σπίτια (α' κατοικία και εξοχική κατοικία) αξίας πάνω από 1 εκατ. ευρώ: Με το παλιό καθεστώς, υπέβαλε αίτηση στον νόμο Κατσέλη το 2018 και έλαβε δικάσιμο ημερομηνία για το 2032. Μέχρι τότε πληρώνει μόνο 50 ευρώ τον μήνα στις τράπεζες. Όταν φτάσει η ώρα της δίκης, τότε παραιτείται 1 ημέρα πριν το δικαστήριο και αιτείται στην τράπεζα να ρυθμίσει τα χρέη του. Αρα προστάτεψε ολόκληρη την περιουσία του, πληρώνοντας αμελητέα ποσά (συγκριτικά με την ικανότητα αποπληρωμής του) για μεγάλο χρονικό διάστημα. Με τον νέο νόμο για τη «δεύτερη ευκαιρία» θα καλούταν εντός 2 μηνών (το αργότερο) να πληρώσει, αλλιώς θα χάσει την περιουσία του. Είναι εφικτή η ρύθμιση σε βραχυχρόνιο ορίζοντα.
* Έστω μακροχρόνια άνεργος με μοναδικό εισόδημα το κοινωνικό επίδομα και ένα σπίτι 1η κατοικία αξίας 50.000 ευρώ: Με το παλιό καθεστώς, υπέβαλε αίτηση στον ν. Κατσέλη το 2015 και έλαβε δικάσιμο ημερομηνία για το 2018. Γίνεται το δικαστήριο και εκδίδεται η δικαστική απόφαση, σύμφωνα με τον ν. Κατσέλη, η οποία ορίζει να πληρώνει 160 ευρώ κάθε μήνα για 25 έτη. Αδυνατεί να τα πληρώσει και έτσι αθετεί τη δικαστική απόφαση και ως εκ τούτου χάνει την προστασία 1ης κατοικίας που έλαβε και καταλήγει σε έξωση. Με τον νέο Νόμο υποβάλλει αίτηση για 2η ευκαιρία και του διαγράφονται όλα τα χρέη. Η 1η κατοικία αποκτάται από τον ειδικό ιδιωτικό Φορέα και του παρέχει μίσθωση για 12 έτη. Το Κράτος καταβάλλει το μηνιαίο μίσθωμα, μέσω του κοινωνικού επιδόματος στέγασης. Συνεπώς, ο πολίτης παραμένει στην 1η κατοικία του (δηλ. αποφεύγει την έξωση) και έχει και το δικαίωμα να την ξαναγοράσει στο μέλλον, εφόσον ανακάμψει οικονομικά.
* Επιχειρηματίας ιδιοκτήτης επιχείρησης με επιχειρηματικό δάνειο με υποθήκη στο μαγαζί του και στην πρώτη κατοικία του με ετήσια έσοδα πάνω από 100.000 ευρώ και 2 εργαζομένους: Με το παλιό καθεστώς, υπέβαλε αίτηση στον νόμο Κατσέλη και μετά από μερικούς μήνες απορριπτόταν επειδή έχει «εμπορική ιδιότητα». Αρα έχανε και την πρώτη κατοικία και την επαγγελματική του στέγη και βρισκόταν αντιμέτωπος με μια έξωση. Με τον νέο Νόμο υποβάλλει αίτηση για ρύθμιση οφειλών και αποπληρώνει τα χρέη του σε 240 δόσεις. Εάν δεν μπορεί να εξυπηρετήσει μία ρύθμιση, τότε υποβάλλει αίτηση για δεύτερη ευκαιρία και του διαγράφονται όλα τα χρέη. Η πρώτη κατοικία αποκτάται από τον ειδικό ιδιωτικό Φορέα και του παρέχει μίσθωση για 12 έτη. Το Κράτος καταβάλλει το μηνιαίο μίσθωμα, μέσω του κοινωνικού επιδόματος στέγασης. Συνεπώς, ο πολίτης παραμένει στην πρώτη κατοικία του (δηλ. αποφεύγει την έξωση) και έχει και το δικαίωμα να την ξαναγοράσει στο μέλλον, εφόσον ανακάμψει οικονομικά. Παράλληλα, αμέσως μετά την έκδοση της δικαστικής απόφασης δεύτερης ευκαιρίας έχει το δικαίωμα να ανοίξει μια νέα επιχείρηση και να ξαναδραστηριοποιηθεί».
ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΟΥΛΗΣ