Του Γιώργου Νούλη
Μικρότερο φόρο ακινήτων σε χιλιάδες ιδιοκτήτες οικοπέδων και αγροτικών εκτάσεων που βρίσκονται σε κωμοπόλεις, χωριά και οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων του ν. Λάρισας, φέρνουν οι βελτιώσεις που προωθεί το υπ. Οικονομικών στο παρά πέντε της έκδοσης των εκκαθαριστικών του ΕΝΦΙΑ, που απ’ ότι φαίνεται θα πληρώνεται από τον ερχόμενο μήνα...
Με την τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή την περασμένη Παρασκευή, επέρχονται ευνοϊκές αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού του φόρου με αποτέλεσμα οι επιβαρύνσεις να μειώνονται τόσο για τα «αχαρτογράφητα» ακίνητα όσο και γι αυτά που εντάχθηκαν στο σύστημα αντικειμενικών τιμών το 2011. Το σημαντικότερο όμως είναι πως με τις νέες ρυθμίσεις, οι ιδιοκτήτες ακινήτων αποκτούν τη δυνατότητα να διορθώσουν τα λάθη, μετά την εκκαθάριση του φόρου, με ωφελημένους τους αγρότες που είχαν δηλώσει περισσότερες εκτάσεις από αυτές που πραγματικά κατείχαν (για να λάβουν υψηλότερη επιδότηση) οπότε θα φορολογούνταν για εκτάσεις που δεν θα κατείχαν…
Στους φορολογούμενους αυτούς, θα παρέχεται η δυνατότητα να προχωρήσουν το αργότερο έως τις 30 Νοεμβρίου σε τροποποιητικές δηλώσεις ακινήτων Ε9, για τα έτη 2011, 2012, 2013 και 2014, χωρίς την επιβολή κυρώσεων. Οι αλλαγές αν και ευπρόσδεκτες, ήταν αναπόφευκτες και δικαιώνουν τους συμβολαιογράφους και ειδικά το Συμβολαιογραφικό Σύλλογο Λάρισας που επί μήνες διαμήνυε προς κάθε κατεύθυνση πως τα στοιχεία για τα οικόπεδα (που βρίσκονται σε περιοχές εκτός σχεδίων πόλεων αλλά εντός των ορίων οικισμών) δεν επαρκούν για τον ορθό υπολογισμό της φορολογητέας αξίας και του αναλογούντος φόρου.
Οι εξελίξεις αυτές προφανώς δρομολογούν και αλλαγές στην είσπραξη του φόρου, οπότε η πρώτη από τις έξι δόσεις θα καταβληθεί στα τέλη Αυγούστου, αντί για το τέλος Ιουλίου και την τελευταία, να λήγει τον Ιανουάριο. Η αλλαγή στο σχεδιασμό εξόφλησης δεν δημιουργεί δημοσιονομικό πρόβλημα καθώς τα έσοδα που εισπράττονται στο πρώτο δίμηνο μπορούν να λογιστούν στον προηγούμενο χρόνο.
Να σημειώσουμε πάντως πως το αρχικό σχέδιο της ΓΓΔΕ προέβλεπε την εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ και του συμπληρωματικού φόρου στις 18 Ιουνίου. Έτσι θα υπήρχε εύλογος χρόνος ώστε οι φορολογούμενοι να προγραμματίσουν την πληρωμή της πρώτης δόσης η οποία με το αρχικό σχέδιο ερχόταν ταυτόχρονα με την πρώτη δόση του φόρου εισοδήματος.
Τα σχέδια όμως δεν βγήκαν. Αρχικά η εφαρμογή καθυστέρησε να ετοιμαστεί. Στη συνέχεια, διαπιστώθηκε ότι το σύστημα δεν μπορούσε να βγάλει σωστά τον φόρο διότι από το αρχείο εντύπων Ε9 δεν προέκυπταν βασικά στοιχεία για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ. Καθοριστικό στοιχείο, για παράδειγμα, για τον υπολογισμό του είναι ο χρόνος ανέγερσης μιας οικοδομής. Και αυτό το Υπουργείο Οικονομικών δεν το ξέρει για όλους τους φορολογούμενους που έχουν κάνει για παράδειγμα ανέγερση ακινήτου με αυτεπιστασία.
Σημειώνεται ότι ο νέος φόρος προβλέπεται πως θα αποδώσει 2,65 δισ. ευρώ, αλλά σε αυτό το μέτωπο ενδέχεται να υπάρξουν εκπλήξεις. Εκτιμάται πως ο τελικός λογαριασμός ενδέχεται να είναι μεγαλύτερος, καθώς σύμφωνα με αρμόδιες πηγές εικάζεται πως η αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας των Ελλήνων έχει υποεκτιμηθεί...
Σε κάθε περίπτωση η τροπολογία που κατατέθηκε προχθές δημιουργεί νέα δεδομένα, καθώς μειώνει τις επιβαρύνσεις σε οικόπεδα, αλλά το σημαντικότερο είναι πως το Υπ. Οικονομικών αποφάσισε να δώσει τη δυνατότητα σε όσους φορολογούμενους διαπιστώσουν ότι τα εκκαθαριστικά τους αναγράφουν υπέρογκα ποσά λόγω λαθών ή παραλείψεων στα στοιχεία που δήλωσαν μέσω των Ε9 των ετών 2011-2014, να υποβάλουν νέες διορθωτικές δηλώσεις, ώστε τα λάθη να εξαλειφθούν και ο φόρος να μειωθεί... Στην περίπτωση που ο τελικός φόρος είναι χαμηλότερος από αυτόν που θα εκκαθαριστεί, το ποσό θα συμψηφιστεί με τις δόσεις που έχουν καταβληθεί έως τότε. Με δεδομένο ότι ο ΕΝΦΙΑ καταβάλλεται σε έξι δόσεις, τα χρήματα των πρώτων δόσεων θα καλύψουν το νέο ποσό και ανάλογα με τη διαφορά θα μειωθούν ή και θα εξαλειφθούν οι υπόλοιπες. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμα και αν κάνει αλλαγές, ο φορολογούμενος θα πρέπει να πληρώνει κανονικά τις οφειλές του μέχρι τη στιγμή του συμψηφισμού.
Σε κάθε περίπτωση παρέχεται κίνητρο στους φορολογουμένους για την υποβολή νέων δηλώσεων προκειμένου να δημιουργηθεί ορθή εικόνα της περιουσιακής τους κατάστασης και συνεπώς του Περιουσιολογίου ακινήτων, που θα αποτελεί τη βάση επιβολής του ΕΝΦΙΑ. Αν πάντως από τις τροποποιήσεις που θα κάνουν οι φορολογούμενοι προκύπτει μείωση φόρου μεγαλύτερη των 300 ευρώ πριν από την τελική εκκαθάριση, η Εφορία θα έχει το δικαίωμα να κάνει έλεγχο.
Επιπροσθέτως, σε γενικές γραμμές με την τροπολογία, ορίζεται ότι οικόπεδα που βρίσκονται σε περιοχές, στις οποίες υπάρχουν δύο ή περισσότερες τιμές Συντελεστή Αξιοποίησης Οικοπέδου και δεν είναι δυνατός ο προσδιορισμός της θέσης τους, λόγω έλλειψης της γεωγραφικής απεικόνισης της περιοχής σε χάρτη, θα λαμβάνεται υπόψη η μικρότερη τιμή της περιοχής. Επίσης για οικόπεδα που βρίσκονται σε περιοχές, οι οποίες εντάχθηκαν στο αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού αξίας ακινήτων από το 2011, και στις οποίες δεν υπάρχει τιμή Συντελεστή Αξιοποίησης Οικοπέδου (ΣΑΟ), ότι η τιμή ΣΑΟ είναι το 0,60.
ας. Αναλυτικότερα:
* Ορίζεται η 16η Νοεμβρίου ως η καταληκτική ημερομηνία πραγματοποίησης των μεταβολών της περιουσιακής κατάστασης των ετών 2011, 2012, 2013 και 2014, για τα νομικά πρόσωπα που δήλωσαν το σύνολο της ακίνητης περιουσίας τους της 1ης Ιανουάριου 2011 με την υποβολή ηλεκτρονικού αρχείου υπολογιστικών φύλλων εφαρμογών γραφείου.
* Προβλέπεται ότι η προθεσμία για την υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων από τους κληρονόμους για κληρονομιαία ακίνητα αρχίζει εντός 30 ημερών από την παρέλευση άπρακτης της προθεσμίας για αποποίηση της κληρονομιάς.
* Ειδικά η δήλωση για κάθε σύσταση, απόκτηση και κάθε άλλη μεταβολή στα οριζόμενα εμπράγματα ή ενοχικά δικαιώματα επί ακινήτων από την 1η Ιανουάριου 2014 μέχρι και την 31η Αυγούστου 2014 (ήταν μέχρι 31 Μαΐου 2014) υποβάλλεται μέχρι και την 30ή Σεπτεμβρίου 2014 (σήμερα η καταληκτική ημερομηνία ήταν μέχρι 30 Ιουνίου 2014).
* Οι οριζόμενες διατάξεις αναφορικά με την επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση μη υποβολής, εκπρόθεσμης υποβολής ή υποβολής ανακριβούς δήλωσης στοιχείων ακινήτων, δεν εφαρμόζονται σε δηλώσεις στοιχείων ακινήτων, που υποβάλλονται μέχρι και την 30ή/11/2014 για τη διόρθωση δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης των ετών 2011, 2012 και 2013, εκτός αν προκύπτει φόρος προς επιστροφή.
ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ
Στον προσδιορισμό της αξίας των ακινήτων προχωρούν οι εξής αλλαγές:
* Ως Συντελεστής Αξιοποίησης Οικοπέδου (Σ.Α.Ο.) για τον υπολογισμό της φορολογητέας αξίας, λαμβάνεται υπόψη ο Σ.Α.Ο. που περιλαμβάνεται στις αποφάσεις προσδιορισμού αντικειμενικής αξίας ακινήτων, ανεξάρτητα από το συντελεστή δόμησης της περιοχής.
* Για οικόπεδα που βρίσκονται σε περιοχές, στις οποίες υπάρχουν δύο ή περισσότερες τιμές Σ.Α.Ο. και δεν είναι δυνατός ο προσδιορισμός της θέσης του ακινήτου, λόγω έλλειψης της γεωγραφικής απεικόνισης της περιοχής σε χάρτη, λαμβάνεται η μικρότερη τιμή Σ.Α.Ο.
* Για οικόπεδα που βρίσκονται σε περιοχές, οι οποίες εντάχθηκαν στο αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού αξίας ακινήτων από το έτος 2011, στις οποίες δεν υπάρχουν τιμές Σ.Α.Ο., ως Σ.Α.Ο. λαμβάνεται η τιμή 0,60.
* Η αξία των οικοπέδων εντός των οποίων βρίσκονται ειδικά κτίσματα δεν θα υπολογίζεται με βάση την παρ.2 του άρθρου 3 του α.ν. 1521/1950, αλλά σύμφωνα με τη χαμηλότερη τιμή ζώνης της οικείας Δημοτικής Ενότητας ή Δήμου ή Περιφερειακής Ενότητας ή Περιφέρειας.
* Για τη φορολογητέα αξία των οικοπέδων εντός των οποίων βρίσκονται άλλα κτίσματα, συνυπολογίζεται και ο συντελεστής οικοπέδου, που δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερος του 1.
* Ορίζεται σε 0,65 ο συντελεστής κατηγορίας κτίσματος για τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας αποθηκών που βρίσκονται εντός αγροτεμαχίων.
* Καθορίζεται ως χρόνος έναρξης επιβολής των τόκων και προστίμων του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, στις περιπτώσεις στις οποίες ο φορολογούμενος δεν υποβάλει δήλωση στοιχείων ακινήτων ή υποβάλει εκπρόθεσμη ή ανακριβή δήλωση και εξ αυτού του λόγου δεν διενεργείται εκκαθάριση του ΕΝ.Φ.Ι.Α., η επομένη της καταληκτικής ημερομηνίας υποβολής δήλωσης στοιχείων ακινήτων του οικείου έτους.
* Διευκρινίζεται ποιες τιμές ζώνης (προκειμένου για κτίσματα) και ποιες τιμές εκκίνησης και συντελεστές οικοπέδου και αξιοποίησης οικοπέδου (προκειμένου για οικόπεδα) λαμβάνονται υπόψη, εάν δεν έχουν καθορισθεί τέτοιοι(ες) ούτε στη Δημοτική Ενότητα, ούτε στο Δήμο, ούτε στην οικεία Περιφερειακή Ενότητα. Σε αυτήν την περίπτωση λαμβάνονται υπόψη οι κατώτερες αντίστοιχες τιμές της οικείας Περιφέρειας.
* Παρέχεται στους φορολογούμενους η δυνατότητα, ειδικά για το έτος 2014, να συμπληρώσουν ή να τροποποιήσουν στοιχεία της δήλωσης ακινήτων, με την υποβολή τροποποιητικής δήλωσης, μέχρι 30-11-2014. Εφόσον από την εκκαθάριση της δήλωσης αυτής προκύπτει μείωση του φόρου μεγαλύτερη των τριακοσίων ευρώ, η σύνθεση της νέας δήλωσης ΕΝ.Φ.Ι.Α. και η εκκαθάριση αυτής πραγματοποιείται μετά τον έλεγχο της Φορολογικής Διοίκησης. Εάν, μετά την υποβολή της ανωτέρω τροποιητικής δήλωσης, υποβληθούν νέες τροποποιητικές δηλώσεις, μέχρι 30-11-2014, η σύνθεση της νέας δήλωσης ΕΝ.Φ.Ι.Α. και η εκκαθάρισή της πραγματοποιείται μετά από έλεγχο της Φορολογικής Διοίκησης, εφόσον από τη δήλωση προκύπτει μείωση φόρου. Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Εσόδων καθορίζεται η μηχανογραφική σύνθεση των δηλώσεων ΕΝ.Φ.Ι.Α. κ.λπ.
ΤΟ ΑΙΤΗΜΑ ΤΗ ΠΟΜΙΔΑ
Πάντως ενόψει των νέων αλλαγών η Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων κατέθεσε εκ νέου το αίτημα να μειωθεί άμεσα στο μισό ο ΕΝΦΙΑ για τα κενά και απρόσοδα ακίνητα. Σε σχετική ανακοίνωση η ΠΟΜΙΔΑ ανέφερε πως η η κυβέρνηση και τα περισσότερα πολιτικά κόμματα είχαν αποδεχθεί αρχικά τη σχετική πρόταση της Ομοσπονδίας για μειωμένη φορολόγηση των κενών ακινήτων, αλλά αυτή τελικά δεν υιοθετήθηκε στο πλαίσιο του Ν. 4242/2013 με τη δικαιολογία ή την πρόφαση ότι δεν υπήρχε σαφής καταγραφή των κενών ακινήτων, και συνεπώς δεν μπορούσε να εκτιμηθεί η δημοσιονομική συνέπεια της αυτονόητης αυτής ρύθμισης. Σύμφωνα με την ΠΟΜΙΔΑ, μετά την ολοκλήρωση της υποβολής των φορολογικών δηλώσεων εισοδήματος και περιουσίας, η ΓΓΠΣ έχει την πλήρη εικόνα όχι μόνο για τα δηλούμενα εισοδήματα αλλά και για όλα τα κτίσματα που παραμένουν ξενοίκιαστα και αχρησιμοποίητα. Στη βάση αυτή λοιπό επανέφερε το αίτημά της την ικανοποίηση του οποίου χαρακτηρίζει ως μέτρο όχι μόνον κοινωνικής και φορολογικής δικαιοσύνης, αλλά και ως μέτρο που θα εξασφαλίσει αυξημένη εισπραξιμότητα στα ποσά που θα βεβαιωθούν σε βάρος των ιδιοκτητών των ακινήτων.
ΠΟΙΟΙ ΠΛΗΡΩΝΟΥΝ ΤΟ ΦΟΡΟ
Υπενθυμίζεται ότι με τον νέο φόρο ιδιοκτησίας ακινήτων φορολογούνται για πρώτη φορά τα αγροτεμάχια, οι «τακτοποιημένοι» αυθαίρετοι χώροι, ενώ αντίθετα απαλλάσσονται τα γεωργικά και κτηνοτροφικά κτίσματα (αποθήκες, μαντριά κ.λπ.). Ωστόσο ο ενιαίος φόρος περιλαμβάνει μειώσεις για όσους έχουν στην κατοχή τους μόνο ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα σε σχέση με τους φόρους που πλήρωναν τα τελευταία τρία χρόνια. Από την άλλη, όσοι έχουν στην κατοχή τους έστω και ένα αγροτεμάχιο θα επιβαρυνθούν καταβάλλοντας περισσότερους φόρους στο ελληνικό Δημόσιο.
Συγκεκριμένα για τον Ενιαίο Φόρο κωδικοποιημένα να γνωρίζετε ότι:
- Ο ΕΝΦΙΑ επιβάλλεται φόρος σε κάθε διαμέρισμα, γραφείο, κατάστημα, οικόπεδο, χωράφι από το πρώτο τετραγωνικό χωρίς αφορολόγητο.
- Υπολογίστε φόρο 2 ως 13 ευρώ ανά τ.μ. ανάλογα με την τιμή ζώνης όπου βρίσκεται το ακίνητο.
- Τα καινούργια ακίνητα (μέχρι τετραετίας) θα πληρώνουν 25% παραπάνω φόρο από τα παλιά.
- Ο φόρος αυξάνεται ανάλογα με την ηλικία του ακινήτου, τον όροφο και την πρόσοψη.
- Καμία εξαίρεση από τον φόρο για τα μη ηλεκτροδοτούμενα.
* Για τη φορολογία οικοπέδων: Βασικός φόρος 3 ως 9.000 ευρώ το στρέμμα με 25 διαφορετικά κλιμάκια. Ο φόρος εξαρτάται από την τιμή ζώνης, τον συντελεστή αξιοποίησης οικοπέδου, τον συντελεστή εμπορικότητας κ.τ.λ.
* Για τη φορολογία αγροτεμαχίων: Βασικός φόρος: 1 ως 3 ευρώ ανά στρέμμα ανάλογα με τη θέση και ανάλογα με τη χρήση. Ενδεικτικά βοσκότοποι 0,5 ως 1,5 το στρέμμα, Καλλιέργειες 2 ως 6,6 ευρώ το στρέμμα, αγροτεμάχια με κατοικία (όχι κύρια) 5 ως 15 ευρώ το στρέμμα.
- Εξαιρούνται της φορολογίας ακίνητα αγροτικής χρήσης (στάνες, κοτέτσια, αποθήκες κ.τ.λ.).
ΜΕΙΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΛΛΑΓΗ
* Ο φόρος μειώνεται στο 50% για όσους έχουν:
α) συνολικό εισόδημα ως 9.000 ευρώ για άγαμος, ως 10.000 για έγγαμο χωρίς παιδιά, ως 11.000 για έγγαμο με ένα παιδί και ως 12.000 ευρώ για έγγαμο με δύο παιδιά
β) συνολική επιφάνεια κτισμάτων ως 150 τ.μ. και
γ) δεν χρωστούν στην Εφορία ή σε ασφαλιστικά ταμεία ούτε ένα ευρώ ή έχουν προχωρήσει σε ρύθμιση χρεών.
* Έχουν πλήρη απαλλαγή από τον φόρο, τρίτεκνοι, πολύτεκνοι, άτομα με αναπηρία άνω του 80% εφόσον:
α) το συνολικό εισόδημα είναι ως 12.000 ευρώ για άγαμο, ως 13.000 για έγγαμο, ως 14.000 ευρώ για έγγαμο με ένα παιδί, ως 15.000 για έγγαμο με δύο παιδιά, ως 16.000 για έγγαμο με τρία παιδιά και ως 17.000για έγγαμο με τέσσερα παιδιά
β) συνολική επιφάνεια κτισμάτων ως 150 τ.μ.
γ) δεν χρωστούν στην Εφορία ή σε ασφαλιστικά ταμεία ούτε ένα ευρώ ή έχουν προχωρήσει σε ρύθμιση χρεών.
