Από την περασμένη εβδομάδα τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση το περιβόητο νέο πτωχευτικό πλαίσιο, το οποίο αναμένεται να ψηφιστεί στο αμέσως επόμενο διάστημα για να ισχύσει από τις αρχές του έτους. Με δεδομένο ότι το τρέχον πολυδιαφημισμένο πρόγραμμα «Γέφυρα» που επιδοτεί τη δόση των δανείων όσων επλήγησαν από την πανδημία, παρά το τεράστιο ενδιαφέρον, δεν γνωρίζουμε κατά πόσο θα αποδώσει, η επόμενη μέρα για την προστασία της πρώτης κατοικίας θα είναι εντελώς ξεχωριστή...
Πρωτίστως να σημειώσουμε πως ο νέος «Κώδικας Διευθέτησης Οφειλών και Παροχής Δεύτερης Ευκαιρίας», θα αντικαταστήσει τον ν. Κατσέλη, οι υποθέσεις του οποίου θα ξεκαθαρίσουν μέσα από διαδικασία επικαιροποίησης των στοιχείων όλων των νοικοκυριών που έχουν εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις. Ωστόσο αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι πως από τον προσεχή Ιανουάριο, μόνο τα ευάλωτα νοικοκυριά και κάτω από αυστηρές προϋποθέσεις, θα δικαιούνται την προστασία της πρώτης κατοικίας. Για όλους τους υπόλοιπους δανειολήπτες, που δεν θα καταφέρουν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους θα ελλοχεύει ο κίνδυνος πλειστηριασμού...
Σε κάθε περίπτωση στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο και προς αποφυγή του πλειστηριασμού, προβλέπεται τόσο η δυνατότητα προσφυγής του οφειλέτη σε εξωδικαστική διαμεσολάβηση, όσο και η προσφυγή στη «δεύτερη ευκαιρία», η οποία αφορά στην απαλλαγή του οφειλέτη από τα χρέη του εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, υπό την προϋπόθεση της ρευστοποίησης όλων των περιουσιακών στοιχείων.
Η ΕΚΜΙΣΘΩΣΗ ΑΚΙΝΗΤΟΥ
Και δεν είναι τα μόνα "όπλα" που παρέχονται. Ο νέος νόμος δίνει τη δυνατότητα στα ευάλωτα νοικοκυριά να συνεχίσουν να διαμένουν στην πρώτη τους κατοικία, αφού όμως χάσουν την κυριότητα του ακινήτου τους στο πλαίσιο της πτώχευσης. Η διάσωση της πρώτης κατοικίας μπορεί εναλλακτικά να γίνει μέσω της εξωδικαστικής ρύθμισης των οφειλών, στο πλαίσιο της οποίας ο οφειλέτης θα πρέπει να τηρήσει το σχέδιο αποπληρωμής των οφειλών που συμφωνεί με τους πιστωτές τους. Στην περίπτωση της πτώχευσης, το ακίνητο του ευάλωτου οφειλέτη θα μπορεί να αγοράζεται από έναν ιδιωτικό φορέα που θα επιλεγεί ύστερα από διαγωνιστική διαδικασία και ο οποίος θα υποχρεούται να του το εκμισθώνει, προκειμένου να αποτραπεί η έξωσή τους από την πρώτη του κατοικία. Όπως προβλέπεται, ο οφειλέτης θα έχει το δικαίωμα να διαμένει στο ακίνητο έχοντας μισθώσει το ακίνητό του από τον φορέα για 12 έτη, με δικαίωμα επαναγοράς κατά τη λήξη της μίσθωσης. Η ανάκτηση γίνεται σε τιμή που προσδιορίζεται, μεταξύ άλλων, με βάση την αγοραία αξία του ακινήτου κατά τον χρόνο άσκησης του δικαιώματος επαναγοράς, ενώ το μίσθωμα ορίζεται με βάση απόδοση που αντιστοιχεί προς το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο του προηγουμένου κατά περίπτωση μήνα.
Η ΕΠΙΔΟΤΗΣΗ ΕΝΟΙΚΙΟΥ
Επίσης προβλέπεται περαιτέρω η επιδότηση ενοικίου των δικαιούχων. Η επιδότηση θα γίνεται στη βάση των διατάξεων που ισχύουν για τη χορήγηση στεγαστικού επιδόματος. Θυμίζουμε πως το ποσό του επιδόματος στέγασης ορίζεται ως εξής: Για τον δικαιούχο: 70 ευρώ τον μήνα και για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού προσαύξηση 35 ευρώ τον μήνα. Το ανήλικο παιδί προσμετρείται ως ενήλικος τόσο στον υπολογισμό των εισοδηματικών κριτηρίων, όσο και στον υπολογισμό του εισοδήματος. Στη μονογονεϊκή οικογένεια, για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού ορίζεται προσαύξηση 70 ευρώ τον μήνα. Στα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα, ορίζεται προσαύξηση 70 ευρώ τον μήνα για κάθε απροστάτευτο τέκνο. Ως ανώτατο όριο του επιδόματος στέγασης ορίζονται τα 210 ευρώ μηνιαίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.
ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΕΥΑΛΩΤΟΥ
Με δεδομένο ότι η προστασία της πρώτης κατοικίας θα αφορά μόνο σε ευάλωτα νοικοκυριά να επισημάνουμε πως ευάλωτος οφειλέτης θεωρείται αποκλειστικά όποιος πληροί συγκεκριμένα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια. Αυτά είναι:
* Εισοδηματικά: Το συνολικό εισόδημα να μην υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού. Στη μονογονεϊκή οικογένεια για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ. Στα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα, ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ για κάθε απροστάτευτο τέκνο. Το συνολικό εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 21.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.
* Περιουσιακά: Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού να μην υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως των 180.000 ευρώ. Το συνολικό ύψος των καταθέσεων του νοικοκυριού ή/και η τρέχουσα αξία μετοχών, ομολόγων κ.λπ. να μην υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενα κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού. Στη μονογονεϊκή οικογένεια για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ. Στα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα, ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ για κάθε απροστάτευτο τέκνο.
* Διαμονής: Ο δικαιούχος και τα υπόλοιπα μέλη του νοικοκυριού πρέπει να διαμένουν νόμιμα και μόνιμα στην ελληνική επικράτεια κατά τα τελευταία 5 έτη, όπως προκύπτει από την υποβολή δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος για τα έτη αυτά.
ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ
Στο μεταξύ, πολύ νωρίτερα από ό,τι περίμεναν θα μάθουν αν μπορούν να ενταχθούν στον ν. Κατσέλη 1.000 περίπου υπερχρεωμένα νοικοκυριά της Λάρισας, οι υποθέσεις των οποίων εκκρεμούν στο Ειρηνοδικείο. Σύμφωνα με τις διατάξεις που προωθεί το Υπουργείο Δικαιοσύνης, οι συγκεκριμένες υποθέσεις θα εκκαθαριστούν δικαστικά το αργότερο, έως το 2022, ώστε να ξέρουν οι ενδιαφερόμενοι αν μπορούν να υπαχθούν στον νόμο και να ρυθμίσουν ανάλογα τις υποθέσεις τους. Άλλωστε ο νόμος, όπως προαναφέραμε, πρόκειται να καταργηθεί και στη θέση του να ισχύσει το νέο πτωχευτικό πλαίσιο.
Με το σχετικό νομοσχέδιο που προωθήθηκε ήδη σε δημόσια διαβούλευση και σύντομα θα πάρει τον δρόμο για τη Βουλή επιχειρείται η επίσπευση της συζήτησης 70.000 αιτήσεων ρύθμισης οφειλών του Ν. 3869/2010, οι οποίες εκκρεμούν ενώπιον των πρωτοβάθμιων δικαστηρίων και έχουν προσδιοριστεί να δικαστούν μετά τις 15.6.2021.
Το σχέδιο νόμου θα επισπεύδει τις δικασίμους σε διάστημα 14 μηνών, δηλαδή έως τον Δεκέμβριο του 2021 μέσω ενός συστήματος, βάσει του οποίου οι υποθέσεις αυτές θα έχουν τη δυνατότητα και προφανώς θα δικάζονται χωρίς δίκη, αλλά με την ανταλλαγή και υποβολή εγγράφων στον δικαστή. Οι παρεμβάσεις που επιχειρούνται με το ν/σ κινούνται προς την κατεύθυνση της εκκαθάριση των πινακίων μέσω της υποχρεωτικής για τους ενδιαφερομένους υποβολής αίτησης επαναπροσδιορισμού της συζήτησης και στην καθιέρωση της υποβολής της αίτησης επαναπροσδιορισμού μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας προς διευκόλυνση των ενδιαφερομένων και εξοικονόμηση δαπανών. Η επικαιροποίηση των στοιχείων, προκειμένου να διαπιστωθεί ποιες από αυτές τις υποθέσεις δικαιούνται την προστασία, θα ξεκινήσει από τον ερχόμενο μήνα μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας και θα ολοκληρωθεί στα τέλη του χρόνου.
Σημειώνεται πως η επιτάχυνση της εκδίκασης των υποθέσεων του ν. Κατσέλη αποτελεί πάγιο αίτημα των τραπεζών, που θεωρούν ότι ο νόμος λειτουργεί σαν καταφύγιο για στρατηγικούς κακοπληρωτές, οι οποίοι έσπευσαν να υπαχθούν στον νόμο προκειμένου να μην ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, προσβλέποντας σε μια μακρινή δικάσιμο που εκτείνεται χρονικά ως το μακρινό ...2032. Στα περίπου δέκα χρόνια που ίσχυσε ο ν. Κατσέλη, σχολιάζουν τραπεζικές πηγές, προστατεύτηκε ένας ικανοποιητικός αριθμός, πράγματι ευπαθών δανειοληπτών, που είχαν πάρει δάνειο πριν την κρίση. Παρατηρήθηκαν όμως και καταχρήσεις, και ένας σημαντικός αριθμός δανειοληπτών επιδίωξε να κάνει χρήση των ευεργετικών διατάξεων του νόμου, όχι επειδή χρειαζόταν προστασία, αλλά κυρίως για να κωλυσιεργήσει, εκμεταλλευόμενος το γεγονός ότι η ολοκλήρωση της διαδικασίας διά της δικαστικής οδού απαιτούσε -και απαιτεί- σημαντικό χρονικό διάστημα. Με την καταχρηστική αυτήν προσφυγή στον νόμο Κατσέλη αρκετοί δανειολήπτες που δεν πληρούσαν τους όρους του νόμου εξασφάλιζαν τη δωρεάν παραμονή τους στο ακίνητο, που είχαν αποκτήσει με δανεισμό, επισήμαναν.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΟΥΛΗΣ
