Της Σοφίας Σπύρου
Η φέτα, το κορυφαίο ελληνικό προϊόν, σύμβολο της Μεσογειακής διατροφής μαζί με το λάδι, δεν επλήγη από το ρωσικό εμπάργκο όπως άλλα προϊόντα διατροφής και κυρίως τα φρούτα. Τώρα όμως τα capital controls απειλούν την φήμη καταξιωμένων ελληνικών επιχειρήσεων που έχτισαν συστηματικά το καλό όνομα και δημιούργησαν με πολύ κόπο το brand name ελληνικών προϊόντων στο εξωτερικό και της φέτας. Για την ελληνική οικονομία είναι σημαντικό να διατηρηθεί το καλό όνομα των διατροφικών προϊόντων γιατί μαζί με τη ναυτιλία και τον τουρισμό ανήκουν στην τριάδα των εξαγωγών που κρατούν τον κινητήρα της οικονομίας ζεστό.
Η φέτα κερδίζει έδαφος σε ξένες αγορές επειδή είναι εξαιρετικά ευέλικτο προϊόν που «πατά» στη Μεσογειακή διατροφή και κερδίζει όλο και περισσότερους καταναλωτές. Αυτό εξηγεί εν μέρει την επιτυχία της φέτας που έχει αυξήσει τις εξαγωγές από 194 σε 260 εκ. ευρώ δηλαδή κατά 30% περίπου μέσα την τελευταία τετραετία σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Το κλειδί που επιτρέπει στη φέτα να ανοίξει νέες αγορές είναι ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου έχουν εκσυγχρονιστεί και ανταγωνίζονται δυνατά στη μάχη με άλλες ευρωπαϊκές εταιρίες για την κατάκτηση της αγοράς. Μέσα από τις επιδοτήσεις της ΚΑΠ αλλά και συνεχιζόμενες επενδύσεις σε τυροκομικές μονάδες ελληνικές επιχειρήσεις, συχνά δεύτερης και τρίτης γενιάς έχουν ξεκλειδώσει το μεγάλο εξαγωγικό δυναμικό του τομέα. Ο Γιώργος Χώτος είναι ένας από τους καταξιωμένους επιχειρηματίες τρίτης γενιάς που παράγουν φέτα. «Το τυροκομείο λειτουργεί από τις αρχές του 20ού αιώνα. Ο πατέρας μου, Γιάννης Χώτος έκανε τον εκσυγχρονισμό της μονάδας, ενώ από το 2000 κάναμε μεγάλη στροφή στις εξαγωγές. Από 20% της παραγωγής που διαθέταμε για εξαγωγή ανεβάσαμε το ποσοστό σταδιακά και ως το 2011 και σήμερα διαθέτουμε 70- 80%της παραγωγής στο εξωτερικό» λέει ο Γιώργος Χώτος.
Οι έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων όμως που ισχύουν εδώ και τρεις εβδομάδες έχουν αποδιοργανώσει την αγορά, φέρνοντας τις βιομηχανίες του κλάδου τροφίμων αντιμέτωπες με προβλήματα στην κάλυψη επιταγών, αδυναμία είσπραξης προγραμματισμένων εσόδων από τα σούπερ μάρκετ, μπλοκάρισμα στη μίσθωση φορτηγών για την εξαγωγή των προϊόντων για να διεκπεραιωθούν παραγγελίες που έχουν ήδη δοθεί από ξένους εισαγωγείς, ενώ οι κλυδωνισμοί του εμπορικού κλίματος δηλητηριάζουν σχέσεις ανάμεσα στους Έλληνες εξαγωγείς και τους ξένους εισαγωγείς.
«Τα φορτηγά που πάνε στο εξωτερικό φεύγουν κανονικά. Όμως μένουν εγκλωβισμένα και δεν μπορούν να φορτώσουν εμπορεύματα για να γυρίσουν» λέει στην «Ε» ο Γιάννης Χώτος. Η απαγόρευση αποστολής εμβάσματος στο εξωτερικό που συνεχίζει να ισχύει όσο οι τράπεζες μένουν κλειστές σημαίνει ότι Έλληνες εισαγωγείς δεν μπορούν να πληρώσουν εμπορεύματα και πρώτες ύλες από το εξωτερικό. Ως αποτέλεσμα «μας δίνουν προσφορές για ναύλα φορτηγών που είναι διπλάσιες από το κανονικό, για την Αγγλία για παράδειγμα μπορεί να είναι 5.000 ευρώ τα μεταφορικά, αλλά τώρα μας ζητούν 10.000 ευρώ, αφού πρόκειται να γυρίσουν άδεια τα φορτηγά», συμπληρώνει. Για μια νταλίκα μόνο τα έξοδα εισιτηρίων για το καράβι μπορεί να φτάσουν τα 1.000 ευρώ.
Για τη ΧΩΤΟΣ ΑΕ οι περιορισμοί κεφαλαίων δεν έχουν προκαλέσει έμφραγμα στη ρευστότητα της εταιρίας καθώς στην πλειονότητά τους τα έσοδα έρχονται από το εξωτερικό. Αυτό αποτελεί ασπίδα προστασίας για τη ΧΩΤΟΣ ΑΕ αφού σε πολλές άλλες περιπτώσεις οι επιταγές που έδιναν εταιρίες σούπερ μάρκετ και τώρα έχουν μείνει στον αέρα προκαλούν ασφυξία στη ρευστότητα των επιχειρήσεων. Καθώς διαθέτει μόνο το 20% των πωλήσεων στην Ελλάδα «κρατάμε στα χέρια μας επιταγές από σούπερ μάρκετ που έχουν λήξει στο τέλος Ιουνίου και δεν μπορούμε να εισπράξουμε καμία αλλά εξακολουθούμε να μπορούμε να πληρώνουμε τους παραγωγούς». Βέβαια και η ίδια η ΧΩΤΟΣ ΑΕ χρειάστηκε να πάρει πίσω επιταγές από παραγωγούς γάλακτος οι οποίες βρέθηκαν ακάλυπτες. Το εμπόδιο όμως ξεπεράστηκε καθώς η εταιρία ανέλαβε να μεταφέρει τα οφειλούμενα ποσά μέσω ηλεκτρονικών συστημάτων τραπεζικών συναλλαγών web banking στους δικαιούχους παραγωγούς. «Εμάς όμως δεν μας πλήρωσαν αντίστοιχα τα σούπερ μάρκετ μέσω web banking», σημειώνει ο κ. Γιάννης Χώτος.
Ο πιο αδύναμος κρίκος όμως που έχει σπάσει στην εμπορική αλυσίδα είναι η διατήρηση του κλίματος εμπιστοσύνης ανάμεσα σε Έλληνες και άλλους Ευρωπαίους επιχειρηματίες. «Δεν έχουμε πρόβλημα τήρησης των δεσμεύσεών μας απέναντι σε ξένους πελάτες και τα φορτία των εξαγωγών εξακολουθούν να φεύγουν κανονικά. Όμως παρ’ όλα αυτά όλοι οι πελάτες μας στο εξωτερικό μας έστειλαν επιστολή για την επιβεβαίωση των εξαγωγών που έχουμε προγραμματίσει η οποία συνοδεύεται από ποινική ρήτρα. Έχουμε συναλλαγές 30-40 χρόνια με τους ανθρώπους αυτούς, έχουμε δηλαδή χτίσει μια οικογενειακή συνεργασία. Τώρα έχουμε φτάσει στο σημείο να μην μας εμπιστεύονται γιατί δεν ξέρουν τι θα κάνει η Ελληνική Κυβέρνηση. Αυτό είναι το χειρότερο απ’ όλα», καταλήγει ο κ. Χώτος.
