Του Γιώργου Νούλη
Τα πάνω κάτω στην αγορά των πετρελαιοειδών, με θετικές επιπτώσεις στην κατανάλωση και στην τσέπη των καταναλωτών, αναμένεται φέρει η διαφαινόμενη απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει άμεσα στην κατάργηση της εξίσωσης των ειδικών φόρων κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης.
Η διάταξη νόμου που θα αλλάζει το υφιστάμενο πλαίσιο και θα επαναφέρει το προ τετραετίας καθεστώς, σύμφωνα τουλάχιστον με όσα προανήγγειλε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Δ. Μάρδας, θα εφαρμοστεί από φέτος και έτσι ο ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης θα καθοριστεί και πάλι στα 6 λεπτά το λίτρο (από 23 λεπτά σήμερα), ενώ στο πετρέλαιο κίνησης θα παραμείνει στα 33 λεπτά το λίτρο (όσο δηλαδή είναι και σήμερα). Ο αναπληρωτής υπουργός άφησε να εννοηθεί ότι οι αλλαγές αυτές θα ισχύσουν από τις 15 Οκτωβρίου, από τότε δηλαδή που ξεκινά επισήμως η διάθεση του πετρελαίου θέρμανσης και... προφανώς θα έχει το «πράσινο φώς» από τους δανειστές.
Να σημειώσουμε πως η εξίσωση των φόρων κατανάλωσης στα καύσιμα αποτελούσε για τους βενζινοπώλες «ολέθριο λάθος», καθώς μείωσε πάνω από 50% την κατανάλωση, γέμισε «λουκέτα» τον κλάδο, δεν αντιμετώπισε αποτελεσματικά τη φοροδιαφυγή και δεν συνέβαλε επ΄ ουδενί στην αύξηση των δημοσίων εσόδων. Επί της ουσίας δηλαδή, το μέτρο, ζημίωσε Δημόσιο, βενζινοπώλες και καταναλωτές. Όχι όμως όλους τους καταναλωτές, αλλά κυρίως αυτούς που δεν δικαιούνταν επίδομα θέρμανσης. Αλλά και για τους δικαιούχους αν και το επίδομα από μια πρώτη ματιά φαινόταν γενναιόδωρο, στον τελικό λογαριασμό που έκανε το νοικοκυριό διαπίστωνε ότι κατά μέσον όρο το όφελος που είχε ανά λίτρο ήταν πολύ λιγότερο από τα 35 λεπτά που ήταν η επιδότηση. Αυτό διότι η επιδότηση ανά λίτρο εξαρτιόταν από αρκετούς παράγοντες όπως είναι τα εισοδηματικά κριτήρια, τα τετραγωνικά του σπιτιού και φυσικά η ζώνη όπου βρισκόταν το ακίνητο.
Παρενθετικά να επισημάνουμε πως στις προτάσεις που υπέβαλε η χώρα στους δανειστές προτείνεται ο επαναπροσδιορισμός της επιδότησης του πετρελαίου θέρμανσης με μείωση κατά 50% του επιδόματος. Οι δηλώσεις Μάρδα όμως ήταν προς την κατεύθυνση ότι το επίδομα θα καταργηθεί καθώς η τιμή του πετρελαίου θα μειωθεί αισθητά , οπότε δεν υπάρχει κανένας λόγος να συνεχιστεί η επιδοματική πολιτική. Συνεπώς υπάρχει ένα ζήτημα που χρήζει διευκρινίσεων....
Ένα άλλο σημείο που πρέπει να αναδειχθεί σχετίζεται με τη «φιλοσοφία» της εφαρμογής του μέτρου. Υπενθυμίζεται ότι το 2012, οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης σε πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης είχαν εξισωθεί στο 80% του ειδικού φόρου κατανάλωσης του πετρελαίου κίνησης. Δηλαδή από τα 6 λεπτά το λίτρο είχε ανέβει ο ΕΦΚ του πετρελαίου θέρμανσης στα 33 λεπτά το λίτρο. Η εξίσωση των φόρων έγινε με το σκεπτικό ότι έτσι θα αποτραπεί η φοροδιαφυγή και το λαθρεμπόριο καυσίμων. Γιατί, όπως είχε αποδειχτεί, διάφοροι επιτήδειοι, πωλούσαν το πετρέλαιο κίνησης ως θέρμανσης και «τσέπωναν» τη διαφορά των 27 λεπτών ανά λίτρο. Για να αποφευχθούν τέτοια κρούσματα αυτά, στήθηκε ένας πολύπλευρος ελεγκτικός μηχανισμός, τα γνωστά συστήματα εισροών-εκροών, που στην πορεία κατέστησαν ανενεργά, με κύρια ευθύνη των κρατικών οργάνων.
Η σημερινή κυβέρνηση αντιπαρέρχεται τον φόβο της αναθέρμανσης του λαθρεμπορίου... «Δεν φοβόμαστε ότι θα υπάρχει φοροδιαφυγή, αφού ως το τέλος του έτους θα έχει «κλειδώσει» όλο το σύστημα διακίνησης πετρελαίου μέσα από ένα σύγχρονο σύστημα παρακολούθησης που θα ξεκινά από τις φορολογικές αποθήκες και θα φτάνει ως το τελευταίο πρατήριο», διεμήνυσε ο Μάρδας...
Όμως το ερώτημα είναι, με ποιο τρόπο θα καταστεί εφικτό να εγκατασταθεί, να εφαρμοσθεί και να τεθεί σε λειτουργία μέσα σε μόλις 3 μήνες και σε όλη την αλυσίδα καυσίμων, ένα σύστημα, το οποίο τρία χρόνια μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου δεν έχει ακόμη ενεργοποιηθεί, είτε γιατί δεν υπάρχει πολιτική βούληση είτε γιατί υπάρχει δυσκολία συντονισμού των εμπλεκομένων φορέων, της ΓΓΠΣ, των πρατηρίων, των εγκαταστατών κ.α.
Ενδεικτικά το σύστημα εισροών-εκροών καυσίμων στο ν. Λάρισας, αν και έχει τεθεί σε λειτουργία στο σύνολο των πρατηρίων, έχει δημιουργήσει στρεβλώσεις, καθώς κατά καιρούς διατυπώνονται στα αρμόδια ελεγκτικά όργανα καταγγελίες για εσκεμμένη υπολειτουργία...
Επί της ουσίας συνεπώς, από τα συστήματα εισροών-εκροών που έχουν εγκατασταθεί στα πρατήρια αλλά υπολειτουργούν, μέχρι την επέκτασή τους σε όλη την αλυσίδα καυσίμων που εκκρεμεί, μηχανισμός για την αποτελεσματική καταπολέμηση του λαθρεμπορίου δεν υφίσταται... Συνεπώς αν δεν ενεργοποιηθούν τα ελεγκτικά μέτρα, που όπως είπαμε εκκρεμούν επί τρία χρόνια, η πόρτα του λαθρεμπορίου θα ανοίξει και πάλι διάπλατα.
ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΒΕΝΖΙΝΟΠΩΛΩΝ
Πάντως οι βενζινοπώλες είναι ικανοποιημένοι από τις ανακοινώσεις του υπ. Οικονομικών και αναμένουν με αγωνία την υλοποίηση του μέτρου. «Η προσπάθεια αντιμετώπισης του λαθρεμπορίου και παρεμπορίου με την εξίσωση των φόρων πετρελαίου κίνησης και θέρμανσης αποδείχτηκε ολέθριο λάθος για τους καταναλωτές, τα πρατήρια και τα δημόσια έσοδα» σχολιάζει στην «Ε» η πρόεδρος του Σωματείου Βενζινοπωλών ν. Λάρισας Ελ. Παπαδοπούλου. «Η προσπάθεια διόρθωσης με μερική μείωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης, παρότι σημειώθηκε ταυτόχρονα με την κατακόρυφη πτώση των διεθνών τιμών και το επίδομα θέρμανσης, δεν φαίνεται να έχει αποδώσει. Δεν είναι δυνατόν σε περίοδο κάθετης πτώσης των εισοδημάτων να διατηρούνται στη χώρα μας από τους υψηλότερους ΕΦΚ της ΕΕ στα καύσιμα» προσθέτει, θεωρώντας συνετό την εφαρμογή του μέτρου με την εντατικοποίηση των ελέγχων.
ΤΟ ΟΦΕΛΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ
Σε κάθε περίπτωση ποιο θα είναι το όφελος για τους καταναλωτές και ειδικά τους Λαρισαίους; Η κατάργηση του φόρου αναμφισβήτητα θα μειώσει το κόστος θέρμανσης. Να θυμίσουμε ότι το πετρέλαιο «βγήκε» στην αγορά της Λάρισας πέρυσι τον Οκτώβριο με τιμή 1,05 έως 1,07 ευρώ το λίτρο και έκλεισε το φετινό Απρίλιο στα 90 λεπτά. Κατά μέσο όρο, λόγω της μεγάλης μείωσης των διεθνών τιμών πετρελαίου, το πετρέλαιο θέρμανσης διατίθετο στη Λάρισα στα 85-90 λεπτά το λίτρο ή στα 850-900 ευρώ στα 1.000 λίτρα. Εφόσον ο φόρος καταργηθεί και αν δεν αλλάξουν τα δεδομένα το πετρέλαιο θα πωλείται τον προσεχή Οκτώβριο στα 73 λεπτά το λίτρο και για 730 ευρώ τα 1.000 λίτρα.
Και αυτό γιατί στα 90 λεπτά, ο φόρος ήταν από τα 23 λεπτά και πλέον ο φόρος θα είναι στα 6 λεπτά. Δηλαδή θα υπάρχει ένα κέρδος 17 λεπτών το λίτρο.
Όμως κάποιος εύλογα θα μπορούσε να αναρωτηθεί ότι η επιδότηση ανά λίτρο ήταν 35 λεπτά και άρα, αντί για ελάφρυνση, τα νοικοκυριά αυτά θα έχουν επιβάρυνση. Από μια πρώτη ματιά μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι αυτό είναι σωστό. Αυτό όμως ισχύει μόνο για όσους κατανάλωναν πετρέλαιο στο ύψος του επιδόματος. Όταν κάποιος ξεπερνούσε το όριο που είχε θέσει η υπουργική απόφαση, τότε η τιμή ήταν «κλειδωμένη» στα 90 λεπτά και δεν υπήρχε κανένα επίδομα.
Οι δικαιούχοι του επιδόματος στη Λάρισα επιδοτούντο για 450 έως 1.800 λίτρα με 157,50 έως 630 ευρώ και με την κατάργηση του φόρου η επιβάρυνση για αυτούς θα είναι ασήμαντη. Για όσους όμως δεν έπαιρναν επίδομα το όφελος θα είναι σημαντικό καθώς για 1.000 λίτρα πετρελαίου πλήρωναν 900 ευρώ και τώρα θα πληρώνουν 730. Θα έχουν δηλαδή 170 ευρώ όφελος.
ΘΑ ΑΥΞΗΘΟΥΝ ΤΑ ΕΣΟΔΑ
Όφελος θέλει να έχει και το Δημόσιο καθώς σύμφωνα με σχετική μελέτη, η αύξηση της κατανάλωσης θα φέρει έσοδα 350 εκατ. ευρώ, ενώ με το καθεστώς της εξομοίωσης που ίσχυε χάθηκαν περίπου 700 εκατ. ευρώ. Την ίδια στιγμή θα εξοικονομηθούν 210 εκατ. ευρώ από τον προϋπολογισμό που ήταν η δαπάνη για το επίδομα θέρμανσης. Ίδωμεν...
