Σύμφωνα με τις διατάξεις του ν/σ οι αρμοδιότητες διακρίνονται σε τρεις βασικές κατηγορίες: παροχή υπηρεσιών υψηλού επιπέδου στα μέλη τους (συμπεριλαμβανομένης της διεκπεραίωσης διαδικασιών δημοσίου δικαίου), υποστήριξη του εθνικού αναπτυξιακού σχεδιασμού ως θεσμοθετημένοι σύμβουλοι της Πολιτείας και συμβολή στην κατάρτιση και την υλοποίηση δράσεων έργων και προγραμμάτων, χρηματοδοτούμενων από εθνικούς, κοινοτικούς ή άλλους πόρους, ως φορείς περιφερειακής ανάπτυξης.
Συνεπώς, αναγκαία προϋπόθεση για τον εκσυγχρονισμό του θεσμού είναι η αποσαφήνιση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία του. Προς αυτή την κατεύθυνση, επιχειρείται η αναμόρφωση και συγκέντρωση του βασικού όγκου των σχετικών διατάξεων σε έναν νόμο. Επιπλέον:
- αποσαφηνίζεται η έννοια της εποπτείας που ασκείται από την Πολιτεία,
- ευθυγραμμίζεται πλήρως η οικονομική διαχείριση των Επιμελητηρίων με τις υφιστάμενες διατάξεις περί δημόσιου λογιστικού και δημόσιων προμηθειών,
- θεσπίζεται ένα νέο όργανο, το Περιφερειακό Επιμελητηριακό Συμβούλιο, ώστε οι αναπτυξιακές δράσεις των Επιμελητηρίων να βρίσκονται σε αρμονία με τον ευρύτερο περιφερειακό σχεδιασμό, όπως αυτός εκφράζεται από τη δεύτερη βαθμίδα της τοπικής αυτοδιοίκησης,
- εισάγεται ο θεσμός των Κέντρων Υποστήριξης Επιχειρήσεων, προκειμένου η λογική της υπηρεσίας μίας στάσης να επεκταθεί σταδιακά σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής μιας επιχείρησης, κυρίως μέσω της αξιοποίησης της διαλειτουργικότητας των πληροφοριακών συστημάτων του δημοσίου και της ηλεκτρονικοποίησης των διαδικασιών,
- αποσαφηνίζεται η σχέση μεταξύ του Γενικού Εμπορικού Μητρώου και των μητρώων που τηρούν τα Επιμελητήρια, ώστε να προκύπτει με ασφάλεια η ιδιότητα μιας επιχείρησης ή ατομικής εταιρίας ως μέλους του Επιμελητηρίου,
- θεσπίζονται για πρώτη φορά διατάξεις σχετικά με την πειθαρχική ευθύνη των διοικήσεων των Επιμελητηρίων και της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων και
- ενισχύεται η αναλογικότητα του εκλογικού συστήματος, με ταυτόχρονη ενθάρρυνση της συμμετοχής της γυναικείας επιχειρηματικότητας στη διοίκηση των Επιμελητηρίων.
Αναφορικά με την έλλειψη πόρων που πλήττει τα περισσότερα Επιμελητήρια της χώρας, παρέχονται αυξημένες θεσμικές δυνατότητες για την ανάπτυξη συνεργιών και οικονομιών κλίμακας, τόσο σε περιφερειακό επίπεδο, όσο και μεταξύ τμημάτων. Επιπλέον, αυξάνεται η ευελιξία των διοικήσεων αναφορικά με τον καθορισμό διαφορετικών κατηγοριών ανταποδοτικών υπηρεσιών, οι οποίες θα αντιστοιχούν στην προαιρετική συνδρομή που καταβάλουν τα μέλη. Με αυτό τον τρόπο, επιδιώκεται αφενός η ενίσχυση των εσόδων των Επιμελητηρίων, αφετέρου η ανάδειξη των ανταποδοτικών υπηρεσιών σε πόλο έλξης για τα μέλη τους. Διακρίνονται, επίσης, με σαφήνεια οι συνδρομές των μελών από τα τέλη που συνδέονται με το Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ). Συγκεκριμένα, ορίζεται ρητά ότι η καταβολή της ετήσιας συνδρομής δεν αποτελεί προϋπόθεση για την παροχή υπηρεσιών ή τη χορήγηση εγγράφων από το ΓΕΜΗ.