Τη σκυτάλη της δυσαρέσκειας παρέλαβε χθες η διοίκηση της Ομοσπονδίας Επαγγελματοβιοτεχνών του ν. Λάρισας, η οποία κάνοντας λόγο ισοπεδωτική λογική, ζητά από το Υπ. Εργασίας την τροποποίηση της επίμαχης διάταξης για το ηλικιακό όριο των επιζώντων συζύγων που επί της ουσίας, μαζί με τις περικοπές που επιβάλλει στο ύψος των συντάξεων, οδηγεί σε σταδιακή κατάργησή τους…
Θυμίζουμε πως σήμερα έχει διαμορφωθεί ένα νέο τοπίο στις συντάξεις χηρείας με πολύ αυστηρές προϋποθέσεις χορήγησής της. Οι αλλαγές που έγιναν, αν και είναι ενιαίες για όλα τα ταμεία και αφορούν σε όλες τις παροχές προς συζύγους και ανήλικα τέκνα, για θανάτους που επήλθαν από τις 13 Μαΐου 2016 και εφεξής είναι αισθητά διαφοροποιημένες με τα όσα ίσχυαν και γι΄ αυτό προκαλούν ποικίλες αντιδράσεις.
"Στο άρθρο 12 του Ν. 4387/2016, σημειώνεται μεταξύ άλλων στην επιστολή της ΟΕΒΕΛ προς το Υπ. Εργασίας, προβλέπεται ότι σε μια γυναίκα που είναι από 52 - 55 ετών την ημέρα του θανάτου του συζύγου της, θα χορηγείται σύνταξη για 3 έτη, θα διακόπτεται και θα επαναχορηγείται μετά τη συμπλήρωση του 67 έτους της ηλικίας της. Επίσης, σε όσες είναι κάτω των 52 ετών θα χορηγείται σύνταξη για 3 έτη και έπειτα θα διακόπτεται οριστικά στερώντας το μοναδικό, πολλές φορές, εισόδημα αυτών των οικογενειών. Το πρόβλημα επιτείνεται, σημειώνεται στην επιστολή, καθώς στην παρούσα οικονομική συγκυρία μια άνεργη γυναίκα 50 ετών είναι εξαιρετικά δύσκολο να εισέλθει στην αγορά εργασίας. Γι αυτό το Δ.Σ. της Ομοσπονδίας Ε.Β.Ε. Ν. Λάρισας με ομόφωνη απόφασή του ζητά την τροποποίηση του άρθρου προκειμένου να μην εξαρτάται το δικαίωμα σύνταξης από την ηλικία που έχει την ημέρα θανάτου ο/η σύζυγος".
Πάντως αν και οι αντιδράσεις διαφόρων φορέων έχουν εστιαστεί στο συγκεκριμένο άρθρο, για τις οποίες η κυβέρνηση, σύμφωνα με δηλώσεις στελεχών της, δείχνει κατανόηση, επικαλούμενη ωστόσο τις μνημονικές δεσμεύσεις της, οι αλλαγές που έχουν επέλθει στις συντάξεις χηρείας και πολλές και σημαντικές είναι.
* Θεσπίζεται το 55ο έτος ως όριο ηλικίας του επιζώντος συζύγου για τη θεμελίωση δικαιώματος συνταξιοδότησης λόγω θανάτου. Εάν ο επιζών σύζυγος έχει συμπληρώσει το όριο κατά το έτος που επήλθε ο θάνατος, χορηγείται σύνταξη εφ’ όρου ζωής, ενώ αν είναι μικρότερος, την παίρνει καταρχήν για 3 χρόνια. Μετά την 3ετία εξετάζεται αν συμπλήρωσε τα 55 κι αν αυτό συμβαίνει, παίρνει ξανά δια βίου τη σύνταξη στα 67.
* Εάν ο επιζών σύζυγος έχει ανήλικα τέκνα, ή αν τα τέκνα του είναι έως 24 ετών και σπουδάζουν, θα λάβει εκ νέου τη σύνταξη στα 67 ακόμη κι αν δεν συμπληρώνει μετά την 3ετία τα 55, υπό την προϋπόθεση ότι θα τα συμπληρώσει όταν τα παιδιά γίνουν 18 ή 24, εφόσον σπουδάζουν.
Έτσι, για παράδειγμα, ασφαλισμένος που πέθανε μετά τις 13/5/2016, αφήνοντας τη σύζυγο 49 ετών με παιδί 8 ετών, η χήρα θα λάβει τη σύνταξη θανάτου την πρώτη τριετία και δεδομένου ότι έχει ανήλικο, θα εξακολουθήσει να τη λαμβάνει για όσο χρόνο υφίσταται η ανηλικότητα (ή μέχρι τα 24, εφόσον το παιδί σπουδάζει). Μετά θα διακοπεί η σύνταξη, δεδομένου όμως ότι ως την ενηλικίωση του παιδιού η σύζυγος συμπληρώνει τα 55, η σύνταξη θα της επαναχορηγηθεί στα 67.
ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ
Βεβαίως οι περιορισμοί δεν είναι μόνο ηλικιακοί, αλλά και ποσοτικοί που τις μειώνουν δραματικά. Σύμφωνα με τη σχετική εγκύκλιο του υπ. Εργασίας:
* Η σύνταξη χηρείας πλέον αντιστοιχεί στο 50% της σύνταξης του θανόντος, και όχι στο 70% που προβλέπεται για παλαιές συντάξεις χηρείας, οι οποίες καταβάλλονταν πριν από την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου. Και αυτό γιατί για θανάτους που συντελούνται από τις 13 Μαΐου 2016, οι συντάξεις θεωρούνται «νέες» και υπολογίζονται με βάση το νέο τρόπο.
* Ο επιζών σύζυγος λαμβάνει το 50% και κάθε παιδί το 25%.
* Αν στα 67 ο επιζών παίρνει και δική του σύνταξη, τότε θα πάρει το 25% αντί του 50% της σύνταξης.
* Σε κάθε περίπτωση το συνολικό ποσό δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό της σύνταξης που ελάμβανε ο θανών. Αν η χήρα ή ο χήρος αναλάβουν εργασία, προβλέπεται μείωση κατά 50% του μεριδίου τους, με το ποσό να επιμερίζεται στα παιδιά.
* Θεσπίζεται ελάχιστο όριο έγγαμης συμβίωσης τα 5 έτη (από 3 έτη που απαιτούνταν), που θα πρέπει να έχουν συμπληρωθεί μέχρι την ημερομηνία θανάτου. Ισχύουν πάντως εξαιρέσεις αν ο θάνατος οφείλεται σε ατύχημα, αν γεννηθεί παιδί κατά τη διάρκεια του γάμου ή η χήρα τελεί σε εγκυμοσύνη.
* Σύνταξη λόγω θανάτου δικαιούται και ο διαζευγμένος σύζυγος, αλλά με πολύ αυστηρότερες προϋποθέσεις. Μεταξύ άλλων, προβλέπονται ως πρόσθετες προϋποθέσεις, αθροιστικά, οι εξής:
- Ο πρώην σύζυγος κατά τη στιγμή του θανάτου να κατέβαλλε ή να υποχρεούτο να καταβάλλει στον διαζευγμένο σύζυγο διατροφή που είχε καθοριστεί με δικαστική απόφαση ή με σύμβαση.
- Να είχαν συμπληρωθεί 10 χρόνια έγγαμου βίου, μέχρι τη λύση του γάμου, με αμετάκλητη δικαστική απόφαση.
- Το διαζύγιο να μην οφείλεται σε ισχυρό κλονισμό της έγγαμης συμβίωσης με υπαιτιότητα του αιτούντος τη σύνταξη.
- Το μέσο μηνιαίο ατομικό φορολογητέο εισόδημα του διαζευγμένου συζύγου να μην υπερβαίνει το διπλάσιο του Επιδόματος Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων, ήτοι τα 720 ευρώ και να μην έχει τελεστεί άλλος γάμος, ή να έχει συναφθεί σύμφωνο συμβίωσης.
Του Γιώργου Νούλη
