Ένα βιβλίο- κύκνεια άσμα, για τα παιχνίδια των τραπεζών, άφησε, πριν φύγει από τη ζωή, ο καθηγητής Γιάννης Τσαμουργκέλης. Είναι το έργο «Οι συνένοχοι- Ο ρόλος των τραπεζών και του ευρώ στην ευρωπαϊκή και ελληνική κρίση», που κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες από τις εκδόσεις Παπαζήση και το οποίο έγραφε δίνοντας μάχη με τη φοβερή αρρώστια, στην οποία υπέκυψε προχθές σε ηλικία 56 ετών.
Δεν είναι μόνο οι πελατειακές σχέσεις, δεν είναι μόνο οι ιδεολογικοί φορείς του συστήματος (κόμματα, βιομήχανοι, συνδικάτα) δεν είναι μόνο η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση, δεν είναι μόνο η διόγκωση του δημοσίου, δεν είναι μόνο η αλόγιστη επέκταση των κοινωνικών δαπανών, δεν είναι μόνο η παραοικονομία, δεν είναι μόνο η κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα , δεν είναι μόνο η δημοσιοϋπαλληλικές συντεχνίες, δεν είναι μόνο η ανεπαρκείς ηγεσίες, δεν είναι μόνο το νόμισμα… Είναι και οι τράπεζες που έχουν το μερίδιό τους στην ελληνική κρίση.
Αυτό είναι σε λίγες λέξεις το βιβλίο- μελέτη 390 σελίδων. Ο επίκουρος καθηγητής Διεθνούς Οικονομικής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, που είχε μακρά εμπειρία σε ανώτατες θέσεις τραπεζικών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, επιχειρεί αυτό που δεν έχει μελετηθεί σε βάθος από τους πάσης φύσεως αναλυτές.
Αρνούμενος την αριστερή καταγγελτική ρητορική που λέει ότι οι τράπεζες είναι απλώς μέρος της ιμπεριαλιστικής ανάπτυξης του καπιταλισμού, αλλά και μιας υπερφιλελεύθερης αντίληψης που θεωρεί πως apriori επιτελούν κάποιο θεάρεστο έργο, αναδεικνύει αυτό που φαίνεται, αλλά οι πλείστοι δημοσιολογούντες παρακάμπτουν. Ποιο; Τη σχέση (άρα και την ευθύνη ) δανειστή - δανειζόμενου. Διότι- τονίζει- σε ένα ορθολογικό κόσμο με πλήρη πρόσβαση στην φερεγγυότητα του δανειστή (τράπεζα) όσο και του δανειζόμενου (επιχείρηση, κράτος) είναι ο δανειστής που έχει τον τελευταίο λόγο εκτιμώντας τις πιθανότητες αποπληρωμής.
«Είναι οι τράπεζες που με τη χρηματοδότηση τους μετουσιώνουν σε συναλλαγή την απόφαση της ανάθεσης κατασκευής έργων με δόλιες διαδικασίες ή την πρόσληψη ημετέρων, ή την αναπαραγωγή των προβληματικών επιχειρήσεων του δημοσίου τομέα, χωρίς τον έλεγχο χρήσης των κεφαλαίων. Είναι οι τράπεζες που αποδέχονται τη χρηματοδότηση του ιδιώτη του ενώ δεν πληρούνται τα κριτήρια. Είναι οι τράπεζες που ενεργοποιούν παράτυπες μεθόδους χρηματοδότησης στεγαστικών δανείων που τροφοδοτούν την παραοικονομία και τη φοροδιαφυγή με την ανοχή και τη σύμπραξη του κράτους. Είναι οι τράπεζες που χρηματοδοτούν το δημόσιο τομέα αγοράζοντας τα ομόλογα που εκδίδει, παρά το γεγονός ότι γνωρίζουν τη δεσμευμένη χρήση αυτών των κεφαλαίων από τον τρόπο ανάπτυξης του πελατειακού πολιτικού συστήματος».
Συνεπώς; Τι πρέπει να γίνει; Αν θέλουμε να αλλάξουμε το ελληνικό καπιταλιστικό μόρφωμα -λέει ο συγγραφέας- πρέπει να μεταρρυθμίσουμε το τραπεζικό σύστημα. Και σαν πρώτο μέτρο προτείνει την αύξηση του αριθμού των τραπεζών, ώστε να υπάρξει ο μεγαλύτερος δυνατός ανταγωνισμός σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Συνολικά στη χώρα μας λειτουργούσαν 58 τράπεζες και πιστωτικοί οργανισμοί, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας μέχρι τον Φεβρουάριο του 2015. Στο ίδιο χρονικό διάστημα λειτουργούσαν στη Γερμανία 1838, στη Γαλλία 906, στην Αυστρία 711, στην Ιταλία 682, στην Ιρλανδία 537 , στο Λουξεμβούργο 325, , στην Ισπανία 319, στη Φιλανδία 303, στην Ολλανδία 227, στην Πορτογαλία 158, στο Βέλγιο 116.
Όσον αφορά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, η Ελλάδα ήταν πρωταθλήτρια Ευρώπης με 33, 5 δισ. ευρώ (2014 ) ενώ στην Πορτογαλία ήταν 10, 8 δισ., στο Βέλγιο 4, 2 δισ., στην Αυστρία 3, 8 δισ. και στην Ολλανδία 3 δισ.
Το δόγμα του καθηγητή είναι: «Έξοδος από την κρίση με κάθε κόστος. Όχι άλλος χαμένος χρόνος. Το μέγα ζητούμενο είναι η επιτυχημένη εφαρμογή του τρίτου μνημονίου».
Ο Γιάννης Τσαμουργκέλης μέχρι τέλους έγραφε, μιλούσε και αγωνιούσε για την πορεία του τόπου, αποδεικνύοντας όχι μόνο πώς να ζούμε αλλά και πώς να πεθαίνουμε …Και επιβεβαίωσε ότι ο συγγραφέας -παρά τις όποιες αντιρρήσεις που μπορεί να έχει κανείς για την οπτική του - πεθαίνει, αλλά το βιβλίο ζει πέρα από αυτόν…
