Του Γιώργου Νούλη
Οκτώ διαφορετικά ποσοστά μειώσεων από 5% έως 20%, στο σύνολο των τιμών ζώνης του Δήμου Λαρισαίων ,περιλαμβάνει η πρώτη απόφαση του Υπ. Οικονομικών για την αναπροσαρμογή των νέων αντικειμενικών αξιών των ακινήτων. Οι νέες τιμές που θα δοθούν με καθυστέρηση στη δημοσιότητα, εντός της εβδομάδας, μιας και αναμένονταν πριν από την Πρωτοχρονιά, κινούνται στις εισηγήσεις των αρμόδιων επιτροπών και δεν περιλαμβάνουν αυξήσεις, πάρα μόνον ήπιας μορφής διορθώσεις. Αν και μέχρι πρότινος το Υπ. Οικονομικών σχεδίαζε να προχωρήσει σε αυξήσεις των τιμών ζώνης κάτω από 700 ευρώ, με χαμένους αρκετούς δήμους και οικισμούς του νομού Λάρισας, ωστόσο μετά από πολιτικές ζυμώσεις που προηγήθηκαν, επικράτησαν δεύτερες σκέψεις και οι τιμές, στις ζώνες αυτές, θα παραμείνουν καθηλωμένες στα επίπεδα του 2007, μέχρι την επόμενη και οριστική αναπροσαρμογή τους, στο τέλος του έτους.
Επί της ουσίας, η απόσταση των αντικειμενικών αξιών από τις πραγματικές παραμένει, θυμιάζουμε πως η μείωση που εισηγήθηκαν Περιφέρεια Θεσσαλίας και Δ.Ο.Υ. έφτανε το 44%, αλλά η κυβέρνηση επί του παρόντος, λόγω των ταμειακών και δημοσιονομικών συνθηκών, δεν μπορούσε να προβεί σε μεγάλο «κούρεμα» των αντικειμενικών καθώς κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε σημαντική απώλεια φορολογικών εσόδων και θα έπληττε τις αποτιμήσεις των τραπεζών που έχουν εγγράψει αξίες από ακίνητα στα χαρτοφυλάκιά τους.
Σε κάθε περίπτωση οι νέες τιμές που θα ισχύσουν αναδρομικά από τον Μάιο του 2015 προοιωνίζουν την επανεξέταση των συντελεστών υπολογισμού σχεδόν για το σύνολο των φόρων που επιβάλλονται επί της ακίνητης περιουσίας, με κυριότερο τον φετινό ΕΝΦΙΑ ενώ εντείνει την αγωνία χιλιάδων πολιτών που λαμβάνουν επιδόματα και βοηθήματα. Αυτό πάντως που πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι δεν πρόκειται να γίνουν επιστροφές φόρων, αφού όταν ολοκληρωθούν οι νέες φορολογικές εκκαθαρίσεις, η θετική διαφορά θα συμψηφίζεται με μελλοντικές οφειλές των φορολογούμενων.
Πάντως είναι αξιοσημείωτο ότι το ΥΠΟΙΚ για πρώτη φορά προχωρεί σε οριζόντιες μειώσεις αντικειμενικών αξιών χωρίς να εξετάζει τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής, όπως γινόταν σε προηγούμενες αναπροσαρμογές αντικειμενικών αξιών. Αυτό συνέβη λόγω του ότι έπρεπε πολύ σύντομα να ετοιμαστούν οι νέες αντικειμενικές αξίες ώστε να εφαρμοστεί -και μάλιστα αναδρομικά- η απόφαση του ΣτΕ, καθώς σε διαφορετική περίπτωση εγκυμονούσε ο κίνδυνος να κριθούν άκυρες όλες οι πράξεις επιβολής φόρου στα ακίνητα. Επιπροσθέτως σημαντικό είναι επίσης πως ο αριθμός των ζωνών παραμένει ως έχει και αυτό που αλλάζει είναι η τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο ακινήτου ανάλογα με την περιοχή.
Σύμφωνα με τον πίνακα που παραθέτουε, τις μεγαλύτερες μειώσεις 20% θα έχουν όσοι Λαρισαίοι έχουν ακίνητα στη Β΄ ζώνη, του αστικού κέντρου δηλαδή, όπως είναι ο Αγ. Νικόλαος, μιας και η τιμή από 1.750 ευρώ, μειώνεται στα 1.400 ευρώ/τ.μ. Στην Α΄ ζώνη, που καλύπτει το εμπορικό κέντρο Λάρισας, η μείωση είναι της τάξης του 18% και από 1.950 ευρώ η τιμή ζώνης διαμορφώνεται πλέον στα 1.599. Η μικρότερη μείωση 5% καταγράφεται στην Ι΄ Ζώνη, στην πλέον πολυπληθέστερη περιοχή του δήμου καθώς περιλαμβάνει τις συνοικίες, Ηπειρώτικα, Ανθούπολη, Αγ. Γεώργιο, Χαραυγή και Ν. Πολιτεία. Η τιμή ζώνης διαμορφώνεται πλέον από 1.000 ευρώ στα 950 ευρώ/τ.μ. Στην Τούμπα στην χαμηλότερη τιμή ζώνης της Λάρισας η μείωση είναι 7% και η νέα τιμή διαμορφώνεται στα 651 ευρώ, από 700 ευρώ/τμ.
Για τους υπόλοιπους δήμους του νομού Λάρισας λογικά δεν θα υπάρχει κάποια μεταβολή και οι παρεμβάσεις θα είναι περιορισμένες, για τιμές πάνω από 700 ευρώ.
Οι νέες τιμές ζώνης, και αυτό είναι το σημαντικότερο όλων, πρόκειται να επηρεάσουν πάρα πολλούς φόρους και επιδόματα που συνδέονται με τις αντικειμενικές ή με τον τεκμαρτό προσδιορισμό εισοδήματος, που βασίζεται και αυτός στις τιμές ζώνης της Εφορίας. Ο ΕΝΦΙΑ του 2015 δεν αλλάζει, καθώς υπολογίζεται με τις αντικειμενικές αξίες που ίσχυαν την 1η Ιανουαρίου 2015. Όσον αφορά στο φετινό ΕΝΦΙΑ, αναγκαστικά το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να προχωρήσει σε νέο τρόπο υπολογισμού, μιας και οι μειώσεις των τιμών μειώνουν τα προσδοκώμενα φορολογικά έσοδα. Για να εξασφαλίσει και φέτος 2,65 δισ. ευρώ θα πρέπει να προχωρήσει σε αύξηση συντελεστών του ΕΝΦΙΑ. Αν μάλιστα επιλέξει να θεσπίσει και ένα «αφορολόγητο» (είτε για την κύρια κατοικία είτε για τις μικρές περιουσίες), όπως τουλάχιστον έχει δεσμευτεί, η αύξηση των συντελεστών θα είναι ακόμη μεγαλύτερη.
Με δεδομένο επίσης ότι οι νέες τιμές θα έχουν αναδρομική ισχύ, θα πρέπει να επανυπολογιστούν οι φόροι μεταβίβασης, γονικών παροχών ή κληρονομιών, καθώς και τα δημοτικά τέλη που πληρώνονται μέσω της ΔΕΗ, ενώ με ενδιαφέρον θα περιμένουμε το πώς θα χειριστεί το θέμα της απελευθέρωσης των πλειστηριασμών, που φέτος γίνονται πλέον με βάση τις αγοραίες αξίες, αλλά και διευθέτησης των «κόκκινων» δανείων.
ΕΛΑΦΡΥΝΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΕΡΧΟΝΤΑΙ
Με τις διορθώσεις τιμών, αυτομάτως επέρχονται ανάλογες σε ποσοστό αναπροσαρμογές :
* Στο φόρο για τις μεταβιβάσεις ακινήτων που υπολογίζεται με συντελεστή 3% επί της αντικειμενικής τιμής για την αγορά πρώτης κατοικίας, οικοπέδων η αγροτεμαχίων και γενικά τις κατοικίες με άδεια οικοδομής πριν το 2006. Αυτό σημαίνει ότι στις περιοχές που μειώνονται οι τιμές, μειώνεται αυτόματα και ο φόρος μεταβίβασης. Πάντως για όσους πλήρωσαν φόρους μεταβίβασης είναι αβέβαιο αν θα υπάρξει επιστροφή φόρων καθώς το δικαίωμα αμφισβήτησης του φόρου παραγράφεται μετά τον καταλογισμό του όποιου ποσού. Λογικά θα βγει κάποια εγκύκλιος ανάλογης αυτής με τους ημιαυπαίθριους χώρους.
* Στις κληρονομιές, γονικές παροχές και δωρεές όπου ο φόρος υπολογίζεται με συντελεστές 1%-20% επί της αντικειμενικής τιμής και ανάλογα με τον βαθμό συγγένειας και την αξία του ακινήτου.
* Στα τεκμήρια διαβίωσης που ισχύουν για τις κατοικίες και που υπολογίζονται ανάλογα με την τιμή ζώνης και το εμβαδόν του ακινήτου. Ανάλογα με το ποσοστό μείωσης των αντικειμενικών τιμών θα αναπροσαρμοστούν και τα τεκμήρια διαβίωσης.
* Στο ελάχιστο ποσό ενοικίου που θα πρέπει να δηλώσει στην εφορία ο εκμισθωτής και που υπολογίζεται με συντελεστή 3,5% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου επί τα τετραγωνικά της κατοικίας.
* Στον ΦΠΑ για αγορά νεόδμητων ακινήτων -πλην της πρώτης κατοικίας- με άδεια κατασκευής από την 1η Ιανουαρίου 2006 και μετά, που υπολογίζεται με συντελεστή 23% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.
* Στο ΤΑΠ που εισπράττουν οι δήμοι με συντελεστή 0,35 τοις χιλίοις με βάση την αντικειμενική αξία και την έκταση του ακινήτου.
* Στον ΕΝΦΙΑ, καθώς οι νέες αντικειμενικές τιμές θα αποτελέσουν το «κλειδί» για τη διαμόρφωση των βασικών χαρακτηριστικών του νέου φόρου ακινήτων, όπως το ύψος του αφορολογήτου ορίου και οι νέοι συντελεστές της κλίμακας. Στο υπουργείο Οικονομικών έχουν ξεκινήσει να καταστρώνουν σενάρια για τον νέο φόρο και ένα από αυτά προβλέπει την καθιέρωση ατομικού αφορολόγητου ορίου για την πρώτη κατοικία στα επίπεδα των 50.000 ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι για ένα ζευγάρι το αφορολόγητο όριο θα διαμορφωθεί στις 100.000 ευρώ.
* Στον φόρο 15% που επιβάλλεται στην υπεραξία των ακινήτων, η οποία που προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ της αντικειμενικής τιμής κτήσης και της πώλησης.
* Στους φόρους χρησικτησίας, ανταλλαγής, διανομής ακινήτων, στο δημοτικό φόρο μεταβίβασης ακινήτων.
* Στα τέλη υπέρ Ταμείου Νομικών, στο πρόσθετο τέλος μεταγραφής συμβολαίων, στο τέλος εγγραφής ακινήτων στο Κτηματολόγιο και στα πολεοδομικά πρόστιμα αυθαιρέτων.
ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΣΤΗ ΖΩΝΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Η άλλη παράμετρος όμως της μείωσης των τιμών ζώνης, δεν είναι και τόσο ευχάριστη καθώς θέτει στη "ζώνη κινδύνου" όσους φορολογούμενους παίρνουν επιδόματα, μιας και σχετίζονται με περιουσιακά κριτήρια που προκύπτουν βάσει των αντικειμενικών αξιών.
Ενδεικτικά, για να μη χάσουν οι φορολογούμενοι το επίδομα θέρμανσης θα πρέπει αυτό να επαναπροσδιοριστεί καθώς ένα από τα κριτήρια είναι η αντικειμενική αξία των ακινήτων δικαιούχων (100.000 ευρώ για τον άγαμο και 200.000 ευρώ για τον έγγαμο με ή χωρίς παιδιά).
Τα επιδόματα που κινδυνεύουν να "χάσουν" χιλιάδες πολίτες λόγω αντικειμενικών αξιών, πέραν του πετρελαίου θέρμανσης είναι μεταξύ άλλων η επιδότηση ενοικίου, η κάρτα σίτισης, το δωρεάν ρεύμα, το οικογενειακό επίδομα, το φοιτητικό επίδομα, η απαλλαγή 50% από ΕΝΦΙΑ κ.α.
