Γονείς, γιαγιάδες, θείες και νονές αυτές τις ημέρες αναρωτιούνται ποιο είναι το ιδανικό δώρο για το παιδί τους. Αν πρέπει να πάρουν ό,τι θέλει το παιδί και τι γίνεται αν πάρουν ένα δώρο που δεν του αρέσει.
Η ψυχολόγος Σοφία Ρετσιάνη – Βουτυρίτσα εξηγεί τον τρόπο και τους λόγους που θα πρέπει κανείς να επιλέγει ένα παιχνίδι, τι προσφέρει στο παιδί και από ποια ηλικία και μετά μένει στην άκρη το κλασικό παιχνίδι και πιάνει το ηλεκτρονικό.
Ένα καλό παιχνίδι οξύνει τη φαντασία των παιδιών, βελτιώνει την κρίση, την παρατηρητικότητα αλλά και τη μνήμη τους. «Τα παιχνίδια εκτός από τη χαρά που προσφέρουν, διευρύνουν επίσης τους γνωστικούς ορίζοντες του παιδιού. Τα παιδιά μέσα από τα παιχνίδια, εμπλουτίζουν το δεξί και αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου τους. Μαθαίνoυν καινούργια πράγματα και διευρύνουν τις γνώσεις τους», αναφέρει η κ. Ρετσιάνη και προσθέτει ότι «το παιχνίδι έχει συνδεθεί με γνωστικές και κοινωνικές δραστηριότητες, ανάμεσα στις οποίες είναι η δημιουργικότητα, η επίλυση προβλημάτων, η κατάκτηση της γλώσσας και η ανάπτυξη των κοινωνικών ρόλων. Αποτελεί, επίσης, ένα άμεσο και αυθόρμητο μέσο έκφρασης συναισθημάτων, που το παιδί διοχετεύει μέσα στο παιχνίδι από δραματοποίηση και άλλες μορφές».
Συγχρόνως ένα καλό παιχνίδι συμβάλλει στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και αυξάνει την ταχύτητα με την οποία βρίσκουν λύσεις στα προβλήματα. «Τα παιδιά μέσα από το παιχνίδι μαθαίνουν να αναλαμβάνουν ρόλους, που συχνά μοιάζουν με εκείνους που θα χρειαστεί αργότερα να αναλάβουν και στην πραγματική ζωή», εξηγεί η ψυχολόγος προσθέτοντας ότι «η ανάληψη ρόλων βοηθάει τα παιδιά να ανακαλύπτουν πώς τους βλέπουν οι άλλοι και να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους και τους άλλους».
Το παιχνίδι βοηθά τα παιδιά να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση, μαθαίνει να συνυπάρχει σε μια ομάδα και να μοιράζεται τα συναισθήματά του, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Η ΕΠΙΛΟΓΗ
Η πιο δύσκολη απόφαση για έναν γονέα είναι ποιο παιχνίδι να επιλέξει. Το διαφημιζόμενο; Το ακριβό; Το φθηνό; Το ξύλινο; Το πλαστικό; Τόσα ερωτήματα, για μια σοβαρή επιλογή.
Εκτός από τους γονείς που έχουν τον πρώτο λόγο στην επιλογή του παιχνιδιού, μια άλλη παράμετρος είναι η επιθυμία του ίδιου του παιδιού. «Η ηλικία του παιδιού είναι άλλο ένα κριτήριο – πολύ σημαντικό- το οποίο πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας όταν επιλέγουμε παιχνίδια. Στα περισσότερα παιχνίδια αναγράφεται στη συσκευασία η ηλικία στην οποία απευθύνεται το περιεχόμενο. Φροντίστε το παιχνίδι και οι διαστάσεις του να είναι προσαρμοσμένες στην ηλικία του παιδιού. Μην αγοράζετε παιχνίδια που προορίζονται για μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά με το σκεπτικό ότι θα το έχει και του χρόνου, ούτε παιχνίδια που προορίζονται για παιδιά μικρότερης ηλικίας», λέει η κ. Ρετσιάνη.
Συγχρόνως όμως επισημαίνουν ότι εκτός από την ηλικία πρέπει ο γονιός να κοιτάξει αν ταιριάζει και στην προσωπικότητα του παιδιού.
Ενδεικτικά αναφέρονται μερικά είδη παιχνιδιών για συγκεκριμένες ηλικίες, ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης του παιδιού.
* Παιχνίδια για παιδιά από 1 ως 3 ετών:
-Βιβλία με μεγάλες χαρούμενες εικόνες
-Πάνινες κούκλες, και αρκουδάκια
-Παιχνίδια με ρόδες όπως αυτοκινητάκια, τρενάκια
-Παιχνίδια με μουσική που χαλαρώνουν το παιδί
-Τραπέζια δραστηριοτήτων
-Παιχνίδια μίμησης
-Σετ εργαλείων
* Παιχνίδια για παιδιά από 3 έως 5 ετών:
-Μεγάλα παζλ
-Ηλεκτρονικές εγκυκλοπαίδειες
-Τουβλάκια
-Συναρμολογούμενα
-Κούκλες
-Μπογιές, πηλός και πλαστελίνη
-Βιβλία με μεγάλα γράμματα ή τρισδιάστατες πτυσσόμενες εικόνες
-Βιβλία για ζωγραφική
-Παιχνίδια μαγειρικής και κουζινικά
-Παιχνίδια κατασκευών
-Εκπαιδευτικά παιχνίδια που φέρνουν το παιδί σε επαφή με την τεχνολογία
* Παιχνίδια από 5 έως 9 ετών:
-Σετ χειροτεχνίας ή ραπτικής
-Παιδικά laptops, -Aεροπλάνα
-Τρένα-Αυτοκίνητα
-Επιτραπέζια παιχνίδια
-Παιχνίδια με κάρτες-Εκπαιδευτικά παιχνίδια
-Τηλεσκόπια
-Αθλητικά παιχνίδια (μπάλες μπάσκετ ή ποδοσφαίρου, ρακέτες, τένις κλπ.)
-Πατίνια με προστατευτικό εξοπλισμό –Ποδήλατα -Αντικείμενα εικαστικά-Υλικά δραματοποίησης-Δραστηριότητες νοικοκυριού όπως μαγείρεμα, σιγύρισμα, κηπουρική, περιποίηση ζώου-Ομαδικά παιχνίδια -Παιχνίδια στον Η/Υ-Μουσικά όργανα-Μικρά εργαστήρια δραστηριοτήτων
* Παιχνίδια από 10 ως 14 ετών
-Παιχνίδια ηλεκτρονικά - Συναρμολογήσεις- Κατασκευές- Μικροσκόπια / τηλεσκόπια- Επιτραπέζια παιχνίδια- Αθλητικός εξοπλισμός- Συλλογές- Σετ περιποίησης εαυτού.
Σήμερα τα παιδιά έχουν πολλά παιχνίδια. Σε πολλές περιπτώσεις περισσότερα από όσα χρειάζονται. «Δεν πρέπει να καλλιεργούμε στα παιδιά την έννοια της χρηματικής αξίας σε σχέση με τα παιχνίδια», εξηγεί η Σοφία Ρετσιάνη, «δεν είναι ανάγκη ένα παιχνίδι να είναι ακριβό ή πολύπλοκο για να το αγαπήσει το παιδί. Ακόμη και ένα απλό παιχνίδι μπορεί να γίνει το πιο αγαπημένο του. Καλό είναι το παιδί να μπορεί να χρησιμοποιήσει το παιχνίδι με πολλαπλούς τρόπους, να μπορεί να πειραματιστεί και να το μεταμορφώσει. Για παράδειγμα, τα παιχνίδια κατασκευών ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία καθώς μπορεί με αυτά να φτιάξει πολλά διαφορετικά πράγματα και να τα χρησιμοποιήσει με δημιουργικό τρόπο».
Οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι είναι λανθασμένη η αξίωση να διατηρούνται τα παιχνίδια σε άριστη κατάσταση!
«Πάνω από όλα χρειάζεται ο κάθε γονιός να γνωρίζει καλά το παιδί του! Όσο περισσότερο γνωρίζουμε τα παιδιά μας τόσο θα μπορούμε καλύτερα να επιλέξουμε τα κατάλληλα παιχνίδια για αυτά», λένε οι ειδικοί και προσθέτουν «το πιο σημαντικό είναι να μην προσφέρουμε στα παιδιά περισσότερα παιχνίδια από όσα χρειάζονται και να έχουμε στο μυαλό μας ότι αυτό που χρειάζονται πάνω από όλα είναι η αγάπη των γονιών τους, η ζεστασιά τους, η σωματική επαφή, η επικοινωνία και ο ποιοτικός χρόνος που θα περάσουν μαζί».
ΣΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ
Όταν μιλάμε για ηλεκτρονικά παιχνίδια αναφερόμαστε στα παιχνίδια που παίζει κανείς μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή, μέσω ειδικών παιχνιδομηχανών (κονσόλες), μέσω φορητών συσκευών, ή online μέσω Διαδικτύου.
Είναι γεγονός ότι αυτό το νέο είδος ψυχαγωγίας έχει εισβάλει στα σπίτια και έχει αλλάξει τον τρόπο που περνούν τον ελεύθερό χρόνο τους μικροί και μεγάλοι. Συμβάλλουν πολλές φορές εκτός από την ψυχαγωγία, τη δημιουργικότητα, στη γνώση, ακόμα και στην κοινωνικοποίηση του ατόμου.
«Πολλά ηλεκτρονικά παιχνίδια βοηθούν στον συντονισμό των κινήσεων ματιού - χεριού. Ακόμη πολλά παιχνίδια ακονίζουν το μυαλό των παιδιών», τονίζει η Σοφία Ρετσιάνη «υπάρχουν όμως και ζητήματα - προκλήσεις για το γονιό: το ακατάλληλο για την ηλικία του παιδιού περιεχόμενο ορισμένων παιχνιδιών, η υπερβολική ενασχόληση που μπορεί να οδηγήσει και στην εξάρτηση, η παραβίαση της ιδιωτικής ζωής μέσα από την επικοινωνία των χρηστών στο πλαίσιο του παιχνιδιού και τέλος το ενδεχόμενο διασύνδεσης σε ιστοσελίδες ακατάλληλες για ανηλίκους».
Ορισμένα παιχνίδια καλλιεργούν την επιθετικότητα. Το παιδί χάνει χρόνο εις βάρος των μαθημάτων. Μπορεί να προκαλέσουν αϋπνία και άλλες παρενέργειες. Το παιδί εξοικειώνεται με πράξεις βίας.
«Είναι, λοιπόν, σημαντικό να εξετάζετε προσεκτικά το περιεχόμενο των βιντεοπαιχνιδιών που προσφέρετε στο παιδί σας, ώστε να αντιστοιχούν αποκλειστικά στην ηλικία του. Να μην αγοράζετε παιχνίδια που είναι γεμάτα βία, φόβο, ρατσισμό, σεξ, ταμπού και άλλα αρνητικά συναισθήματα και πρότυπα που δεν θέλουμε να περάσουν στο παιδί», τονίζει η ψυχολόγος παραθέτοντας συγχρόνως τον ρόλο του γονέα «καθορισμός του χρόνου που θα ασχολείται με το ηλεκτρονικό παιχνίδι. Τήρηση του ωραρίου. Μη χρήση του παιχνιδιού όταν το παιδί είναι σε ένταση ή πριν πάει για ύπνο. Ενθάρρυνση στο να συναντά φίλους και να αθλείται. Παιχνίδι μαζί με το παιδί. Χρήση των εργαλείων γονεϊκού ελέγχου».
Σήμερα πολλά έχουν αλλάξει. Τα παιδιά μεγαλώνουν διαφορετικά, έχουν λιγότερα αδέρφια, λιγότερους φίλους, έχουν έλλειψη χώρου και χρόνου για το παιχνίδι τους. «Τα παιδιά σήμερα υπεραπασχολούνται και στερούνται το παιχνίδι. Το άγχος των μεγάλων για επιτυχία, σε μια κοινωνία που εξελίσσεται και αλλάζει γρήγορα, προβάλλεται στα παιδιά κι οδηγεί στην “παραμόρφωσή” τους, εγκαταλείπουν πρόωρα την παιδική ηλικία και θυσιάζονται στον βωμό των φιλοδοξιών κι ανικανοποίητων επιθυμιών των γονιών τους. Ναι, μεν, αναγνωρίζουμε τη σημασία του παιχνιδιού στα λόγια, αλλά την παραγνωρίζουμε στην πράξη. Αν θέλουμε άτομα με γνώσεις αλλά και δημιουργικότητα, φαντασία και κριτική σκέψη, τότε το παιχνίδι είναι απαραίτητο. Όπως, επίσης, η αγάπη, τα όρια και ο ποιοτικός χρόνος που περνούμε με τα παιδιά μας».
Ζωή Παρμάκη
