ΚΑΡΥΑ ΟΛΥΜΠΟΥ
Του Κώστα Τσόλα
Χριστούγεννα – Πρωτοχρονιά, μέρες γιορτής χαράς και αισιοδοξίας.
Μέρες αγάπης μεταξύ των ανθρώπων, αλλά και μια περίοδος όπου όλα πρέπει να είναι φωτεινά και όμορφα. Παρά την οικονομική κρίση ήδη ο στολισμός πλατειών και δρόμων έχει δώσει μια άλλη όμορφη ατμόσφαιρα.
Κάθε σπίτι πολυέξοδα ή πιο οικονομικά στολίζει το χριστουγεννιάτικο δέντρο δίνοντας χαρά, κυρίως στα παιδιά.
Τα Χριστούγεννα, πέρα από το παραδοσιακό καραβάκι και στον τόπο μας έχουν πλέον συνδυαστεί με το έλατο, τα πολύχρονα λαμπιόνια και το γκι δηλαδή το αρκουδοπούρναρο ή αλλιώς λιόπρινο.
Πρόκειται για αειθαλείς θάμνους και μικρά δέντρα με πράσινα, συνήθως αγκαθωτά φύλλα. Την άνοιξη έχουν μικρά λευκά άνθη, ενώ το φθινόπωρο και τον χειμώνα έχουν κυρίως κόκκινους, πορτοκαλί και κίτρινους διακοσμητικούς καρπούς που χρησιμοποιούνται στη χριστουγεννιάτικη διακόσμηση.
Είναι ένα φυτό το οποίο ευδοκιμεί σε πολλά βουνά της χώρας και στολίζει το χριστουγεννιάτικο τοπίο.
Στην περιοχή μας δάση από γκι υπάρχουν στον Κάτω και τον κυρίως Όλυμπο σε δασικές περιοχές, καθώς επίσης και στο Πήλιο σε ορεινές ιδιόκτητες περιοχές όπου ουσιαστικά καλλιεργείται.
Η συλλογή γίνεται ελεγχόμενα από δασικούς συνεταιρισμούς και διατίθεται στην αγορά και μετά από σχετική άδεια του Δασαρχείου.
Ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Σκαμνιάς Ολύμπου κ. Κώστας Μωραΐτης μας γύρισε χρόνια πίσω στις δεκαετίες 1980 -90 όταν και ο ίδιος ως μέλος του Δασικού Συνεταιρισμού Σκαμνιάς εργαζόταν στη συλλογή του αρκουδοπούρναρου στην περιοχή του Κάτω Ολύμπου στα όρια της τότε Κοινότητας και του Δήμου Αμπελώνα σε υψόμετρο περίπου 1.200 – 1.400 μέτρων από τη θάλασσα.
Μιλώντας για εκείνα τα χρόνια ο κ. Μωραΐτης θυμάται ότι χάρη και στην οικονομική άνθηση η ζήτηση του γκι για τα Χριστούγεννα ήταν πάρα πολύ μεγάλη, ειδικά στην Αθήνα αλλά και σε άλλες μεγάλες πόλεις.
«Εκείνη την εποχή τα μέλη των συνεταιρισμών των χωριών ξεκινούσαν την ελεγχόμενη από το Δασαρχείο συλλογή από τον Νοέμβριο.
Σήμερα τα πράγματα και λόγω της οικονομικής κρίσης άλλαξαν πολύ. Ο συνεταιρισμός Σκαμνιάς δεν έκοψε φέτος γιατί δεν υπάρχει ούτε ζήτηση ούτε κέρδος».
Ωστόσο παρά την αρνητική οικονομική συγκυρία ο αντίστοιχος συνεταιρισμός της Καρυάς Ολύμπου συνεχίζει και φέτος τη συλλογή του αρκουδοπούρναρου. Ο κ. Μωραΐτης μας περίμενε στον δρόμο Καρυάς – Λεπτοκαρυάς στο ύψος της μονής Κανάλων με θέα τη Λεπτοκαρυά και τον Θερμαϊκό κόλπο. Εκεί μέσα στο δάσος σε μια «πατλιά» από αγριογούρουνα συναντήσαμε τα μέλη του Δασικού Συνεταιρισμού Καρυάς να συλλέγουν κυριολεκτικά με ακροβατικές κινήσεις τα κλαδιά του όμορφου αυτού φυτού με τα αγκαθωτά φύλλα και τους κόκκινους καρπούς ( τα γνωστά «μπορμπότσιαλα).
Εκεί συναντήσαμε τον πρόεδρο του συνεταιρισμού κ. Νίκο Αξούγκα, τον αντιπρόεδρο κ. Λευτέρη Δάσσιο και τα μέλη Διονύση Λιόβα, Νίκο Ψευδοοικονόμου και Κώστα Χατζή.
Είναι βέβαιο ότι πολλοί αναγνώστες, ενδεχομένως, να θεωρούν το χριστουγεννιάτικο ματσάκι του γκι με ένα κομμάτι κλαδιού ελάτου στο ανθοπωλείο ότι είναι ακριβό, ωστόσο όταν κάποιος δει πάνω στο βουνό πώς συλλέγονται αυτά τα κλαδιά θα εντυπωσιαστεί, αφού σε υψόμετρο πάνω από 1.000 μέτρα από τη θάλασσα και αναρριχόμενοι στον τεράστιο αυτό θάμνο - δέντρο που φτάνει και τα πέντε μέτρα ύψος ο άνθρωπος αιωρείται κυριολεκτικά.
Στο διάστημα της συγκομιδής των κλαδιών του γκι και σε μια ανάπαυλα όπου εκεί τη νύχτα θρονιάζουν τα αγριογούρουνα οι Καρυώτες πιάνουν δουλειά. Φέτος πιο εύκολα αφού τα χιόνια άργησαν να έρθουν. Ωστόσο υπήρξαν χρονιές που έκαναν συλλογή των κλαδιών του γκι μέσα σε μισό μέτρο χιόνι και ακόμα παραπάνω.
Ο κ. Αξούγκας μιλώντας στην «Ε» σημείωσε ότι οι πολίτες που αγοράζουν δεμάτι με γκι πρέπει να προσέχουν αν σ΄ αυτό υπάρχει η μολύβδινη σφραγίδα του Δασαρχείου. Τότε μόνο είναι νόμιμο. Σε άλλη περίπτωση επιτήδειοι κλέβουν τα κλαδιά του γκι και τα πωλούν παράνομα.
Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι οι δασικοί συνεταιρισμοί πληρώνουν με βάση τον τόνο μέσω Δασαρχείου, στο κράτος εκατοντάδες ευρώ και στη συνέχεια ανάλογα με τη ζήτηση και την προσφορά το γκι ή αλλιώς αρκουδοπούρναρο ή λιόπρινο φτάνει κοντά μας.
Καλά Χριστούγεννα…
ΤΑ «ΟΥ» ΚΑΙ ΤΑ «ΓΚΙ»
Στη χώρα μας με την ονομασία γκι χαρακτηρίζουμε συνήθως όλα τα διακοσμητικά κλαδιά θάμνων και δέντρων που περιέχουν χρωματιστούς καρπούς και χρησιμοποιούνται στη χριστουγεννιάτικη διακόσμηση. Αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς θα πρέπει να διευκρινίσουμε τα εξής:
Το διακοσμητικό φυτό "ilex aquifolius" γνωστό και με τη λαϊκή ονομασία αρκουδοπούρναρο, με τους σφαιρικούς κόκκινους καρπούς, στην πραγματικότητα είναι το "ΟΥ" (houx). Το φυτό "Viscum album" ο γνωστός ιξός είναι το πραγματικό "ΓΚΙ" (gui). Τα κλαδιά αυτών των φυτών μαζί με κλαδιά κουμαριάς (Arbutus unedo) και ρούσκου (Ruscus aculeatus και Ruscus hypoglossum ) συγκαταλέγονται στα λεγόμενα γκι διακοσμητικά κλαδιά.
