Του Γιώργου Νούλη
Σε «δώρο άδωρον» εξελίσσεται τελικά η πολυδιαφημισμένη ρύθμιση των δανείων που προωθεί το υπ. Ανάπτυξης και η οποία καλώς εχόντων των πραγμάτων αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή από τον Ιούνιο. Με ελλείψεις, κενά και εμφανώς δυσμενέστερη από το αρχικό σχέδιο που είχε παρουσιαστεί τον περασμένο Νοέμβριο, η νέα ρύθμιση διευκόλυνσης για ενήμερους οφειλέτες ενυπόθηκων στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων, αφήνει εκτός διακανονισμού χιλιάδες Λαρισαίους δανειολήπτες, που ανέμεναν με αδημονία τον νόμο που θα τους απάλλασσε από ένα μεγάλο «βραχνά».
Σύμφωνα με φορείς της αγοράς, το ποσοστό των δανειοληπτών που μπορούν να τύχουν των ευεργετημάτων της ρύθμισης δε ξεπερνά το 20% στο ν. Λάρισας καθώς μόνο τόσοι μπορούσαν να πληρώνουν κανονικά το δάνειό τους παρά τη μείωση των εισοδημάτων που είχαν. Οι υπόλοιποι, δεκάδες χιλιάδες στον αριθμό, θα συνεχίσουν να αισθάνονται ακόμη πιο σφιχτά τον βρόχο των δόσεων, αφού υπό τις παρούσες συνθήκες, θα συνεχίσουν να μην μπορούν να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους
Για να υπάρχει μια σαφή εικόνα γύρω από τους όρους και τις προϋποθέσεις υπαγωγής στη ρύθμιση, η οποία από την πρώτη στιγμή έδωσε λαβή στις καταναλωτικές οργανώσεις να κάνουν λόγο για εμπαιγμό και προσβολή της κοινής λογικής, για τα θετικά και τα αρνητικά της, αλλά κυρίως για τις επιλογές που έχουν πλέον οι κάτοχοι των «κόκκινων» δανείων που μένουν εκτός, ας επισημάνουμε τα κύρια σημεία της.
* Πρωτίστως πρέπει να γίνει σαφές ότι στη ρύθμιση εντάσσονται μόνο οι ενήμεροι οφειλέτες και άρα μένουν εκτός όσοι έχουν καθυστερημένες οφειλές προς τις τράπεζες. Να σημειωθεί ότι ενήμεροι θεωρούνται οι δανειολήπτες οι οποίοι δεν οφείλουν καμία δόση και δεν χρωστάνε ούτε 1 ευρώ και παράλληλα έχουν φορολογική ενημερότητα. Βέβαια με την τραπεζική πρακτική, ενήμερος θεωρείται ο πελάτης εκείνος που χρωστάει λιγότερο από 3 μήνες. Αυτή η... λεπτομέρεια ίσως και να κρίνει τελικά το ποιοι θα αποκτήσουν τη δυνατότητα να ενταχθούν στη ρύθμιση.
* Επιπροσθέτως να σημειώσουμε πως στη ρύθμιση υπάγονται τα μη ληξιπρόθεσμα δάνεια από τράπεζες για τα οποία έχει εγγραφεί προσημείωση ή υποθήκη στην κύρια κατοικία του οφειλέτη, η αντικειμενική αξία της οποίας δεν ξεπερνά τις 180.000 ευρώ.
* Δικαίωμα υπαγωγής στο πρόγραμμα έχουν μισθωτοί και συνταξιούχοι ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, όσοι έχουν αποδεδειγμένα σχέση εξαρτημένης εργασίας και άνεργοι με ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα από οποιαδήποτε πηγή (μισθοί, συντάξεις, ενοίκια, αγροτικά εισοδήματα) έως 25.000 ευρώ και εφόσον αυτό έχει μειωθεί περισσότερο από 20% από την 1η Ιανουαρίου 2010 έως σήμερα. Το ποσό αυτό ανεβαίνει στις 30.000 ευρώ (ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα) για πάσχοντες από βαριά ασθένεια ή και μόνιμη αναπηρία και για τρίτεκνους ή πολύτεκνους.
* Για να μπορέσει κάποιος να υπαχθεί στη ρύθμιση θα πρέπει σωρευτικά να πληρούνται και τα εξής κριτήρια: α) το σύνολο της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού να μην υπερβαίνει σε αντικειμενική αξία τις 250.000 ευρώ, β) το σύνολο των καταθέσεων που βρίσκονται στην κατοχή του νοικοκυριού να μην ξεπερνά τις 10.000 ευρώ και γ) το ανεξόφλητο υπόλοιπο των συνολικών δανειακών υποχρεώσεων του νοικοκυριού (κεφάλαιο) να μην ξεπερνά τις 150.000 ευρώ.
* Σε όσους πληρούν τα κριτήρια αυτά δίνεται περίοδος χάριτος τεσσάρων ετών (48 μηνών), η μηνιαία καταβολή καθορίζεται στο 30% του μηνιαίου καθαρού εισοδήματος του νοικοκυριού, η συμβατική διάρκεια του δανείου παρατείνεται κατ’ ελάχιστον σε 48 μήνες και η αποπληρωμή του μετά την περίοδο χάριτος συνεχίζεται με τους όρους της αρχικής σύμβασης, χωρίς καμία επιβάρυνση για τον δανειολήπτη, ενώ η δόση καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου χάριτος θα προσαρμόζεται σε πιθανή μεταβολή του εισοδήματος. Αν δηλαδή κάποιος έχει καθαρές μηνιαίες αποδοχές 1.500 ευρώ, θα καταβάλλει μηνιαία δόση 450 ευρώ για τέσσερα χρόνια, αποπληρώνοντας μέρος τόσο των τόκων όσο και του κεφαλαίου.
* Για ετήσια καθαρά εισοδήματα έως 15.000 ευρώ το επιτόκιο που προβλέπεται στη σύμβαση του δανείου περιορίζεται στο 1,5% (0,75% + βασικό επιτόκιο ΕΚΤ) και με βάση αυτό υπολογίζεται η μηνιαία δόση κατά την περίοδο χάριτος.
ΠΟΙΟΙ ΩΦΕΛΟΥΝΤΑΙ
Συνεπώς στην περίπτωση των ενήμερων οφειλετών, η θεσμοθέτηση συγκεκριμένων κριτηρίων θα ανακουφίσει κυρίως την κατηγορία που έχουν μέσο ετήσιο καθαρό εισόδημα κάτω των 15.000 ευρώ. Το κύριο όφελος προκύπτει από τη μείωση του επιτοκίου στο 1,5% για την περίοδο χάριτος, που μπορεί να φτάσει τα τέσσερα χρόνια και δευτερευόντως από την επιβολή πλαφόν 30% στη μηνιαία δόση σε σχέση με το εισόδημα. Έτσι, για έναν οφειλέτη με εισόδημα π.χ. 10.000 ευρώ, που έχει δάνειο 100.000 ευρώ και το οποίο επιβαρυνόταν με επιτόκιο 4%, η δόση θα μειωθεί στα 250 ευρώ (συνδυασμός μειωμένου επιτοκίου 1,5% και πλαφόν 30%) από το αρχικό επίπεδο των 610 ευρώ που θα πλήρωνε πριν από τη ρύθμιση.
Αντίθετα, μειωμένο είναι το όφελος για τους δανειολήπτες υψηλότερης εισοδηματικής κατηγορίας, π.χ. 20.000 ευρώ, οι οποίοι δεν απολαμβάνουν το προνόμιο του χαμηλού επιτοκίου. Έτσι, η δόση που θα κληθούν να πληρώσουν μετά τη ρύθμιση θα προσαρμοστεί στο 30% του μισθού τους και με βάση το παραπάνω παράδειγμα, θα μειωθεί στα 500 ευρώ από το αρχικό των 610 ευρώ, δηλαδή κατά 110 ευρώ.
* Αναφορικά με τους ανέργους με μοναδικό εισόδημα το επίδομα ανεργίας, πέραν των παραπάνω, παρέχεται η δυνατότητα μηδενικών καταβολών με πλήρη απαλλαγή τόκων για συνολικό διάστημα 6 μηνών εντός της περιόδου χάριτος ενώ το δάνειο συνεχίζει να τοκίζεται κανονικά για 42 από τους 48 μήνες ρύθμισης. Πάντως στη συγκεκριμένη ρύθμιση εξετάζεται το ενδεχόμενο να υπαχθούν και όσοι βρίσκονται σε επίσχεση εργασίας, ενώ εξαιρούνται από αυτήν οι ελεύθεροι επαγγελματίες.
ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΚΤΟΣ
Ποια λύση όμως απομένει σε όσους μένουν εκτός της ρύθμισης; Στην περίπτωση αυτή υπάρχουν δύο επιλογές. Η πρώτη να ρυθμίσουν το δάνειο απευθείας με την τράπεζα. Αυτό αυτομάτως σημαίνει αλλαγή επιτοκίου. Ειδικά στα παλαιά δάνεια που είναι συνδεδεμένα με το επιτόκιο της ΕΚΤ, η τράπεζα επιβάλλει σύνδεση με το Euriborκαι προσαύξηση του επιτοκιακού περιθωρίου (spread) τουλάχιστον στο 2,75%. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι ο δανειολήπτης θα πρέπει να αποδεχτεί αύξηση του επιτοκίου του περίπου κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες προκειμένου να πάρει ως αντάλλαγμα μια αύξηση της διάρκειας του δανείου ή μια περίοδο χάριτος. Έτσι, όμως το πρόβλημα δεν λύνεται. Ένα δάνειο 150.000 ετών διάρκειας 30 ετών με επιτόκιο 1,75% βγάζει μηνιαία δόση 544,73 ευρώ. Αν η διάρκεια του δανείου αυξηθεί στα 40 χρόνια και το επιτόκιο αναμορφωθεί στο 3,25%, η δόση αντί να μειώνεται αυξάνεται στα 569 ευρώ. Ο δανειολήπτης δεν το αντιλαμβάνεται από την πρώτη στιγμή διότι συνήθως του προσφέρεται και μια περίοδος χάριτος κατά την οποία καταβάλλει μόνο τόκους.
Η δεύτερη επιλογή είναι κάνουν χρήση του ν.3869, γνωστού ως νόμου Κατσέλη, στον οποίο μπορούν να προσφεύγουν οι δανειολήπτες που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές τόσο από στεγαστικά όσο και από καταναλωτικά δάνεια. Σχετικά με τις αλλαγές που προωθούνται στο νόμο, ο στόχος είναι να κλείνει η υπόθεση εξωδικαστικά ή ακόμη και στην περίπτωση όπου πάει στο δικαστήριο να επιτυγχάνεται λύση αφού θα αρκεί συμφωνία των πιστωτών που εκπροσωπούν το 50%+1 των απαιτήσεων της οφειλής και όχι την πλήρη ομοφωνία (100%) που απαιτούσε μέχρι σήμερα. Επίσης μεταξύ των αλλαγών που προωθούνται είναι η καταβολή δόσης από την υποβολή της αίτησης υπαγωγής στη ρύθμιση χωρίς καθυστερήσεις εξαιτίας της εκκρεμοδικίας. Το καταβληθέν ποσό θα συμψηφίζεται με τη ρύθμιση που τελικώς θα αποφασίσει το δικαστήριο αποδεσμεύοντας τον οφειλέτη ακόμα και με την έκδοση της απόφασης. Η ελάχιστη καταβολή προτείνεται στο 10% της τρέχουσας δόσης με ελάχιστο ποσό καταβολής τα 40 ευρώ μηνιαίως. Σε κάθε περίπτωση όμως, όποιος Λαρισαίος δανειολήπτης προσφύγει τον νόμο, η δικάσιμος θα οριστεί μετά το 2016!
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΙΝΚΑ:
Δημιουργούν
δεύτερη γενιά
υπερχρεωμένων
«Είναι προφανές πως με τη σχεδιαζόμενη ρύθμιση δημιουργούν δεύτερης γενιάς υπερχρεωμένους δανειολήπτες, σχολιάζει στην «Ε» ο πρόεδρος του ΙΝΚΑ Θεσσαλίας κ. Βασίλης Κόκκαλης για να προσθέσει πως «κατευθύνουνε ενήμερους δανειολήπτες στην παγίδα της υπερχρέωσης. Όταν το δάνειο είναι ενήμερο και ο δανειολήπτης έχει καταθέσεις 10.000 ευρώ στην Τράπεζα –σύμφωνα με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις- για ποιο λόγο να ζητήσει περίοδο χάριτος; Για να μπει στην παγίδα της προπληρωμής των τόκων; Οι νέες ρυθμίσεις αποκλείουν παντελώς τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Επίσης αποκλείονται για ακόμα μια φορά έστω και από τους ενήμερους δανειολήπτες οι έμποροι και οι ελεύθεροι επαγγελματίες. Ο μικρομεσαίος έμπορος που κρατάει με νύχια και δόντια την επιχείρησή του θέλει μια ανάσα στις δανειακές του υποχρεώσεις προκειμένου να μην βάλει λουκέτο. Επίσης αποκλείονται οι κατά κύριο λόγο επάγγελμα αγρότες και κτηνοτρόφοι. Είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας;»
