Συνέντευξη στον
Γιώργο Ρούστα
«Είναι σημαντικό να αντιληφθούν όλοι οι παραγωγοί ότι κανείς δεν θα πετύχει μόνος του, όση έκταση και να έχει. Μακάρι να πετύχουμε τη συνεργασία όλων των ομάδων και των παραγωγών σε εθνικό επίπεδο για να αποκτήσουμε ένα δυνατό ελληνικό προϊόν στον χώρο των αρωματικών φαρμακευτικών φυτών που θα διεκδικήσει επάξια τη θέση του στην εγχώρια και διεθνή αγορά».
Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνει μέσω της «Ε» η Λαρισαία αγρότισσα Μάρα Τσούμαρη, η οποία πρόσφατα εξελέγη στη διοίκηση της νέας Ένωσης Αρωματικών Φαρμακευτικών Φυτών Ελλάδος.
Η Μάρα Τσούμαρη, προέρχεται από παραδοσιακή αγροτική οικογένεια, εκπροσωπεί τη νέα γενιά αγροτών που έχει ανάγκη η χώρα μας, γενιά που αναζητά καινοτόμες καλλιέργειες που δεν θα στηρίζεται στις επιδοτήσεις.
Αναλύει στην «Ε» τις μεγάλες προοπτικές που έχουν τα αρωματικά φυτά, τις απαιτήσεις που χρειάζεται η καλλιεργητική φροντίδα τους και διευκρινίζει πως η ενασχόλησή της με αυτά ήταν περισσότερο συνειδητή απόφαση, παρά επαγγελματικό αδιέξοδο.
Δηλώνει ενθουσιασμένη με την ίδρυση της Ένωσης Αρωματικών Φυτών, καθώς «οι περισσότεροι είναι άνθρωποι ανοιχτόμυαλοι και με διάθεση να δουλέψουν με έναν διαφορετικό τρόπο στη γεωργία από ό,τι είμαστε συνηθισμένοι να βλέπουμε όλα τα προηγούμενα χρόνια».
Όσον αφορά στην παρουσία των αρωματικών φυτών στην αγορά, που είναι και το ζητούμενο, η κ. Τσούμαρη υποστηρίζει πως «σύντομα θα είναι έτοιμος ο Ελληνας παραγωγός να τα προωθήσει για τα καλά στο εμπόριο και τη ζωή του καταναλωτή, καθώς αυτή τη στιγμή ζεσταίνει τη μηχανή του».
* Κυρία Τσούμαρη, μιλήστε μας καταρχήν για τη δική σας ενασχόληση με τα αρωματικά φυτά. Πότε και πώς ξεκινήσατε, σε ποιο σημείο του νομού δραστηριοποιείστε και με ποια φυτά ακριβώς;
- Ξεκινήσαμε να ψάχνουμε τις καλλιέργειες των αρωματικών με τον αδελφό μου, Γιάννη, πριν από 3 – 3,5 χρόνια και έχουμε εδώ και 2 χρόνια σχεδόν εγκατεστημένα φυτά στην Κυπάρισσο Λάρισας. Καλλιεργούμε λουίζα, λεβάντα, μέντα, ρίγανη, θυμάρι, μελισσόχορτο, δενδρολίβανο. Επίσης, πρόκειται να εγκαταστήσουμε και άλλα φυτά, όπως φασκόμηλο, υπέρικο, δάφνη, μολόχα, ματζουράνα κ.λπ. Η καλλιέργειά μας είναι βιολογική.
Το σημαντικό είναι ότι στην πορεία αυτή συναντήσαμε αξιόλογους ανθρώπους με τους οποίους συνταυτιστήκαμε. Έτσι όλοι μαζί δημιουργήσαμε μια ομάδα στην περιοχή της Λάρισας με αρκετά στρέμματα. Ήδη έχουν εκδηλώσει επιθυμία συνεργασίας και άλλοι παραγωγοί. Είναι σημαντικό να αντιληφθούν όλοι ότι κανείς δεν θα πετύχει μόνος του όση έκταση και να έχει. Μακάρι να πετύχουμε τη συνεργασία όλων των ομάδων και των παραγωγών σε εθνικό επίπεδο για να αποκτήσουμε ένα δυνατό ελληνικό προϊόν που θα διεκδικήσει επάξια τη θέση του στην εγχώρια και διεθνή αγορά.
* Η απόφαση σας να ασχοληθείτε με τα αρωματικά φυτά οφείλονταν σε επαγγελματικό αδιέξοδο ή ήταν μια συνειδητή απόφαση;
- Ήταν περισσότερο συνειδητή απόφαση παρά επαγγελματικό αδιέξοδο. Γενικά ψάχναμε για εναλλακτικές και καινοτόμες καλλιέργειες, επειδή υπάρχουν χωράφια στην οικογένεια. Μας κέρδισαν τα αρωματικά. Ίσως γιατί δεν ακούσαμε μεγάλες κουβέντες, βρήκαμε ανθρώπους με πολύ μεράκι, τεχνογνωσία, πίστη στα αρωματικά φυτά, σύνεση, αλλά κυρίως με διάθεση να βοηθήσουν και να βοηθηθούν.
* Τι θα συμβουλεύατε κάποιον νέο αγρότη που θα αποφάσιζε να ασχοληθεί με αυτά;
- Ακούγονται πολλά για μεγάλες αποδόσεις ανά στρέμμα κ.λπ. Τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Η καλλιέργεια αρωματικών, πολλά από τα οποία είναι πολυετή, έχει αρκετές δυσκολίες. Ξεκινάμε με εδαφολογική ανάλυση. Ανάλογα με το είδος του εδάφους θα φανεί αν είναι κατάλληλο το χωράφι για τέτοια καλλιέργεια ή για ποια είδη. Η δυνατότητα άρδευσης παίζει ρόλο, γιατί όλα τα αρωματικά φυτά δεν είναι ξηρικά. Στη συνέχεια είναι σημαντικό να βρεθεί αξιόπιστο φυτικό υλικό για την εγκατάσταση. Πολλά φυτώρια πωλούν αρωματικά φυτά ή σπόρους αλλά δεν σημαίνει ότι οποιοδήποτε φυτικό υλικό είναι κατάλληλο για εμπορική καλλιέργεια και μάλιστα για εξαγωγές. Έπειτα γίνεται το πιλοτικό στάδιο. Το πιλοτικό στάδιο είναι η δοκιμαστική καλλιέργεια μικρού αριθμού αρωματικών φυτών από τα είδη που έχουν επιλεγεί προκειμένου να γίνουν ποιοτικές αναλύσεις της συγκομιδής. Τα αποτελέσματα θα δώσουν και τις κατευθύνσεις της καλλιέργειας σε μεγαλύτερη κλίμακα. Συνήθως χρειάζονται 3-4 χρόνια προκειμένου μία πολυετής καλλιέργεια να φτάσει σε πλήρη παραγωγή. Η καταπολέμηση των ζιζανίων κυρίως τα πρώτα 1-2 χρόνια είναι βασικό ζητούμενο μια και η ιδιαιτερότητα των φυτών δεν ευνοεί την κλασική ζιζανιοκτονία. Η συλλογή, η ξήρανση, η αποθήκευση, η απόσταξη είναι επίσης σημαντικά θέματα που για να προκύψουν με επιτυχία χρειάζεται αρκετή προσπάθεια. Ως προς τη διάθεση του προϊόντος, υπάρχουν επιλογές όπως η πώληση σε εμπόρους, μεταποιητές, εταιρίες, ή λιανική πώληση με ίδια συσκευασία. Βέβαια, η αγορά είναι υπό ανάπτυξη και δεν υπάρχουν έτοιμες ή εύκολες λύσεις. Τα θετικά στοιχεία του χώρου είναι ότι τα αρωματικά φυτά ευνοούνται από τις κλιματολογικές συνθήκες της χώρας μας και παρέχουν μεγάλο πλούτο ειδών, γεγονός που μπορεί να δώσει συγκριτικά πλεονεκτήματα. Επίσης, δεν θεωρείται δαπανηρή η καλλιέργεια των αρωματικών φυτών σε σύγκριση με τις κλασικές συμβατικές καλλιέργειες που απαιτούν λιπάσματα, φάρμακα κ.λπ. Τέλος, από τη μέχρι τώρα εμπειρία, οι άνθρωποι που ασχολούνται σοβαρά με τον χώρο έχουν διάθεση αλληλοϋποστήριξης, αλληλοβοήθειας, αλληλεγγύης αλλά και αυτο-οργάνωσης για τη διάδοση της τεχνογνωσίας, τον συμμερισμό των εμπειριών και τη στόχευση στο ποιοτικό προϊόν για την εγχώρια και διεθνή αγορά. Αυτό είναι και το σημαντικό για την Ένωση Αρωματικών Φαρμακευτικών Φυτών Ελλάδος.
* Σε επίπεδο νομού ή Θεσσαλίας υπάρχουν κάποια στοιχεία για την έκταση σποράς-καλλιέργειας ΑΦΦ ή για τους παραγωγούς που ασχολούνται.
- Ένας από τους πολλούς στόχους της Ένωσης είναι η καταγραφή των παραγωγών αλλά και των καλλιεργειών, τόσο σε έκταση όσο και σε είδος. Όσο περνάει ο καιρός γνωρίζουμε όλο και περισσότερο κόσμο που ασχολείται. Υπάρχουν στον νομό Λάρισας μεμονωμένοι παραγωγοί, και ομάδες (με τη γενική έννοια) παραγωγών, στην περιοχή του Βόλου, στην Καρδίτσα, στα Τρίκαλα επίσης. Το σημαντικό είναι ότι οι περισσότεροι είναι άνθρωποι ανοιχτόμυαλοι και με διάθεση να δουλέψουν με έναν διαφορετικό τρόπο στη γεωργία από ό,τι είμαστε συνηθισμένοι να βλέπουμε όλα τα προηγούμενα χρόνια. Είναι σημαντικό να αρχίσουμε να γνωριζόμαστε προσωπικά μεταξύ μας ώστε κανείς να μην νιώθει ότι παλεύει μόνος. Η συνεργασία είναι το παν.
* Υπήρξε ανταπόκριση από κάποιους στο κάλεσμα που απευθύνατε προ ημερών μέσω του Τύπου με την ίδρυση της Ένωσης ΑΦΦ;
- Σιγά σιγά γίνεται γνωστή η κίνησή μας. Είπαμε να κάνουμε την αρχή για να ακολουθήσουν και άλλοι. Υπάρχουν αξιόλογοι καλλιεργητές, μεταποιητές, έμποροι, φυτωριούχοι στον χώρο. Έχουμε ήδη κόσμο ακόμη και από Κρήτη και ελπίζουμε να ενωθούμε όλοι από άκρη σε άκρη, ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα. Όλοι μαζί μπορούμε να πετύχουμε πολλά και να αναδείξουμε το ελληνικό ποιοτικό αγροτικό προϊόν, τουλάχιστον στον χώρο των αρωματικών-φαρμακευτικών φυτών. Η επίσκεψή μας στην παγκόσμια έκθεση βιολογικών προϊόντων BioFach στη Νυρεμβέργη μας βοήθησε να καταλάβουμε πολλά για τη δυναμική του χώρου.
* Πότε τα αρωματικά-φαρμακευτικά φυτά θα μπούνε για τα καλά στο εμπόριο και στν ζωή του καταναλωτή;
- Νομίζω όταν θα είναι έτοιμος ο Ελληνας παραγωγός να τα προωθήσει για τα καλά στο εμπόριο και τη ζωή του καταναλωτή. Ο Ελληνας παραγωγός ζεσταίνει τη μηχανή του αυτή τη στιγμή.
