Δεν είναι Κύπριες. Δεν είχαν καμία ανάμιξη στον απελευθερωτικό της ΕΟΚΑ. Έμαθαν γι’ αυτόν μέσα από τα δημοσιεύματα της εποχής. Ούτε είχαν καμία σχέση με τους ήρωες του Κυπριακού αγώνα, ενάντια στον κατακτητή.
Εδώ και 35 χρόνια όμως κρατούν άσβεστη τη μνήμη εκείνων που έδωσαν τη ζωή τους για τα ιδανικά της ελευθερίας και της εθνικής ανεξαρτησίας.
«Για τα παιδιά», όπως με απλότητα λένε και οι ίδιες.
Η Βασιλική Τσιόναρη και η Θωμαή Σαμαρά, έχουν αναλάβει τα χρόνια αυτά, την καθημερινή «υποχρέωση» να ανάβουν το καντηλάκι τους. Μια ιερή υποχρέωση, που κληρονόμησαν από παλαιότερες γυναίκες της περιοχής, οι οποίες έκαναν το ίδιο με το που έγινε το μνημείο.
Τα «παιδιά», είναι οι 9 νέοι της Κύπρου που απαγχονίστηκαν από τους Άγγλους. Μιχαλάκης Καραολής, Ανδρέας Δημητρίου, Ιάκωβος Πατάτσος, Ανδρέας Ζάκος, Χαρίλαος Μιχαήλ, Μιχαήλ Κουτσόφτας, Στέλιος Μαυρομάτης, Ανδρέας Παναγίδης, Ευαγόρας Παλληκαρίδης. Απαγχονίστηκαν μεταξύ του Μαϊου του 1956 και του Μαρτίου του 1957.
Πέθαναν για τις ιδέες τους στη μαρτυρική Κύπρο. Πέθαναν αλλά δεν ξεχάστηκαν. Τα ονόματά τους συνεγείρουν ακόμη κάποιους κι εδώ στη Λάρισα. Όχι μόνο Κύπριους, αλλά και ελλαδίτες.
Υπάρχει η μαρμάρινη στήλη που έχει στηθεί στην οδό Αγνώστου Στρατιώτη (στο πάρκο του Αγίου Αντωνίου). Πρωτεργάτης του μνημείου ο αείμνηστος αρχίατρος του Στρατιωτικού Νοσοκομείου Δημήτριος Παλιούρας, ο οποίος μάλιστα είχε μεταφέρει και χώμα από τα «φυλακισμένα μνήματα» για να το ρίξει εδώ, στη Λάρισα.
Δίπλα το εικονοστάσι. Δύο φορές την ημέρα λοιπόν, η μία το πρωί, η άλλη το βράδυ, ανάβουν το καντηλάκι.
Δεν της το ζήτησε κανείς, δεν ζήτησαν οι ίδιες το παραμικρό.
Απλά έτσι το νιώθουν. Σαν να ήταν δικά τους παιδιά.
«Κι όσο βαστάμε θα το φροντίζουμε», λένε. Όχι μόνο το άναμμα του καντηλιού. Αλλά και το ξεχορτάριασμα, το ασβέστωμα, την καθαριότητα του μνημείου και του εικονοστασίου.
Είναι ίσως η υποχρέωση που νιώθει κάθε μάνα απέναντι στη νεότερη γενιά. Απέναντι στην ιστορία και την παράδοση αυτού του τόπου. Κι όσο η μνήμη δεν σβήνει, ακόμη κι το φως της είναι ένα μικρό καντηλάκι, τότε μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι ο τόπος αυτός θα έχει πάντα συνέχεια...
Δ. Χατζ.
