Του Δημήτρη Χατζηευθυμίου
Από τις αρχές του 2014 θα ακριβύνουν ...και τα σκουπίδια! Θα πληρώνουμε δηλαδή περισσότερα για τα απορρίμματα που καταλήγουν στους ΧΥΤΑ χωρίς προηγουμένως να έχουν επεξεργαστεί. Μάλιστα το κόστος θα είναι ιδιαίτερα αυξημένο: το τέλος αυτό υγειονομικής ταφής για τη διάθεση ανεπεξέργαστων αστικών αποβλήτων, σύμφωνα με το ν. 4042/12 θα ξεκινά από τα 35 ευρώ/τόνο και θα επιβάλλεται, ετήσια αύξηση 5 ευρώ/τόνο, μέχρι τα 60 ευρώ.
Ποιος θα πληρώσει αυτό το τέλος; Θεωρητικά οι φορείς που έχουν αναλάβει τη διαχείριση των απορριμμάτων. Για τους δήμους του νομού Λάρισας είναι ο Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ). Στην πράξη όμως οι ίδιοι οι ΟΤΑ και τελικά οι δημότες, αφού σε αυτούς θα μετακυλιστεί αυτό το κόστος.
Πόσο είναι αυτό; Αρκετά σημαντικό.
Σύμφωνα με μελέτη της Υπηρεσίας Καθαριότητας του Δήμου Λαρισαίων, για το 2014 το επιπλέον τέλος υπολογίζεται σε 2,5 εκ. ευρώ, ενώ μέχρι το 2020 –καθώς αυτό θα βαίνει αυξανόμενο – θα φτάσει τα 25 εκ. ευρώ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι κάθε Λαρισαίος θα επιβαρυνθεί –εφόσον το κόστος μετακυλιστεί- με 12,5 ευρώ το 2014, και συνολικά μέχρι το 2020 με 125 ευρώ.
Αντίστοιχα για κάθε δημότη των άλλων δήμων του νομού, το αντίστοιχο κατά κεφαλήν κόστος με έναν πρόχειρο υπολογισμό θα ανέλθει στα 17 ευρώ το 2014, και στα 180 ευρώ ως το 2020.
Όλα αυτά δε θα συμβούν ...υπό δύο προϋποθέσεις:
- Η πρώτη: Ότι θα δοθεί παράταση στην εφαρμογή του ανωτέρω νόμου.
- Η δεύτερη: Να κατασκευαστεί Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας, μέσω της οποίας θα μειωθεί το ανεπεξέργαστο υλικό που οδεύει προς τους ΧΥΤΑ και άρα το τέλος υγειονομικής ταφής.
Οι δύο αυτές προϋποθέσεις «συνδέονται» με τον εξής τρόπο: Θεωρείται μάλλον απίθανο να δοθεί παράταση, όχι τουλάχιστον για πάνω από ένα χρόνο, ενώ είναι ακατόρθωτο μέσα στο χρονικό διάστημα αυτό να έχει κατασκευαστεί η Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας. Για την οποία, οφείλουμε να σημειώσουμε, απαιτείται μια επένδυση μερικών δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ.
ΤΙ ΛΕΕΙ Ο ΦοΔΣΑ
Πού βρισκόμαστε λοιπόν σήμερα; Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΦοΔΣΑ Λάρισας, δήμαρχο Αγιάς, Αντώνη Γκουντάρα, ο φορέας αποφάσισε ότι ένα τέτοιο έργο ο προϋπολογισμός του οποίου θα φτάσει ή και θα ξεπεράσει τα 30 εκ. ευρώ, δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο μέσω σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα (τα γνωστά μας ΣΔΙΤ). Στο πλαίσιο αυτό εκκρεμεί η υποβολή της αίτησης στον ειδικό γραμματέα ΣΔΙΤ, με τον οποίο, σύμφωνα με τον κ. Γκουντάρα, θα υπάρξει και σχετική συνάντηση ως το τέλος του μήνα. Όπως αναφέρει ο κ. Γκουντάρας «είμαστε σχεδόν έτοιμοι να βγάλουμε την προκήρυξη του έργου. Όμως η απόσταση ως την υλοποίησή του είναι ακόμη πολύ μεγάλη».
ΓΙΑΤΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιβάλλει –όχι μόνο με πρόστιμα αλλά και με ποινικές κυρώσεις προς τους επικεφαλής των φορέων- τη μείωση των μη επεξεργασμένων απορριμμάτων που οδηγούνται στους ΧΥΤΑ. Από την 1η του έτους λοιπόν οι Δήμοι και φορείς που διαθέτουν απόβλητα σε ΧΥΤΑ πρέπει να έχουν εφαρμόσει διαδικασίες επεξεργασίας (όπως ανακύκλωση, κομποστοποίηση κ.λπ.). Διαφορετικά επιβαρύνονται με το «ειδικό τέλος ταφής» που ξεκινά από τα 35 ευρώ για κάθε τόνο μη επεξεργασμένου απόβλητου και κάθε χρόνο αυξάνεται κατά 5 ευρώ, ως του ποσού των 60 ευρώ (το 2020).
Με τον τρόπο αυτό η Ε.Ε. προσπαθεί να αυξήσει το ποσοστό των επεξεργασμένων αποβλήτων (είτε πρόκειται για οικιακά απορρίμματα, είτε για υλικά εκσκαφής και κατεδάφισης, κλαδέματα κ.ο.κ.) που οδηγούνται σε υγειονομική ταφή.
Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι στην καλύτερη των περιπτώσεων η ανακύκλωση δεν μπορεί να μειώσει τα απορρίμματα σε ποσοστό άνω του 25%. Στη Λάρισα το ποσοστό αυτό δεν ξεπερνά το 10%. Ως εκ τούτου πάντα θα υπάρχει ένα σημαντικό μη επεξεργασμένο ποσοστό αποβλήτων. Για το οποίο θα απαιτηθεί η κατασκευή Κεντρικής Μονάδας Επεξεργασίας σύμμεικτων αποβλήτων, αλλά και αντίστοιχης για τα αδρανή υλικά. Εννοείται ότι πρέπει να αυξηθεί και η μείωση των παραγόμενων αποβλήτων μέσω των κλασικών μεθόδων διαλογής στην πηγή. Για το τελευταίο, οι ευθύνες αλλά και οι δυνατότητες του κάθε δήμου, είναι μεγάλες.
Το ποιος και σε ποιο βαθμό θα χρηματοδοτήσει τις μονάδες αυτές είναι ένα εξίσου σοβαρό ζήτημα, αφού θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα πρέπει να αναζητηθεί και ιδιωτική χρηματοδότηση, καθώς τα ποσά είναι πολύ μεγάλα για να καλυφθούν μόνο από δημόσιους πόρους.
ΤΟ «ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ»
Εδώ κρύβεται ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον σημείο του νόμου. Τα ποσά από το ειδικό τέλος ταφής θα κατατίθενται στο λεγόμενο «Πράσινο Ταμείο», οι πόροι του οποίου, σε ποσοστό 90% οδεύουν για την κάλυψη των δημοσιονομικών μας ελλειμμάτων.
Οπότε μπορεί κάλλιστα κάποιος να σκεφτεί: Και γιατί να μην χρησιμοποιηθεί από τους κυβερνώντες το πρόστιμο αυτό που θα επιβαρύνει το κάθε νοικοκυριό, για την κάλυψη αυτών των ελλειμμάτων;
Τα σκουπίδια δηλαδή μπορούν να «μπαζώσουν» μέρος της δημοσιονομικής τρύπας!
