Του Δημήτρη Βάλλα
Η …ιστορία καμιά φορά έχει περίεργα γυρίσματα, μυστικά ίσως επτασφράγιστα και πράγματα που επιβάλλονταν να αφεθούν στη λήθη του χρόνου, να ξεχαστούν, ή ακόμα, αν χρειαστεί ,και να περιγραφούν αλλιώς.
Ένα… λοιπόν από αυτά τα «μυστικά» που κρατήθηκε για 97 χρόνια καλά κρυμμένο καθώς στα γεγονότα εκείνης της εποχής μπερδεύτηκαν άσχημα, εχθροί, σύμμαχοι, νικητές και ηττημένοι , έχει σχέση με μια σε πολλούς άγνωστη, αλλά πολύνεκρη μάχη που δόθηκε τότε σχεδόν δίπλα μας, μέσα στον ιστό της σημερινής σύγχρονης πόλης στην περιοχή του Μεζούρλου, σχεδόν απέναντι από το Κλειστό Γυμναστήριο της Νεάπολης.
Ήταν μια μάχη αιματηρή και πολύνεκρη, καθώς σε αυτήν στην αρχή του καλοκαιριού στο 1917, ενεπλάκησαν οι τσολιάδες του 1/38 Συντάγματος Ευζώνων που τότε είχε την έδρα του στη Λάρισα , Γάλλοι, Σενεγαλέζοι , και Μαροκινοί σπαχήδες.
Αφορμή τα γεγονότα που και αργότερα σημάδεψαν την Ελλάδα και είχαν σχέση με τη διαμάχη του Βενιζέλου με τον βασιλιά Κωνσταντίνο τον Εθνικό Διχασμό και την προέλαση των γαλλικών στρατευμάτων από τη Θεσσαλονίκη προς την Αθήνα με στόχο την εκκαθάριση και των τελευταίων «κωνσταντινικών» θυλάκων.
Στη συμπλοκή που ονομάστηκε κατά καιρούς: «Μάχη της Τιμής», «Μάχη της Σημαίας», «Μάχη του Μεζουρλου», σκοτώθηκαν πολλοί, εύζωνοι και σπαχήδες, και η πολεμική σημαία του 1/38 Συντάγματος έπεσε στα χέρια του γάλλου ανθυπίλαρχου τότε των Μαροκινών Σπαχήδων Verselíppe που την κυριεύει έπειτα από σφοδρή, αιματηρή έφοδο.
Ο ανθυπίλαρχος παρασημοφορείται με το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής από τον ίδιο τον στρατηγό Σαρράιγ στα Τρίκαλα στον οποίον και παραδίδει τη σημαία-τρόπαιο, ενώ λίγο αργότερα ο Ελευθέριος Βενιζέλος σε ειδική τελετή παραδίδει νέα πολεμική σημαία στο 1/38 Σύνταγμα Ευζώνων που θα γράψει με αυτήν ένδοξες σελίδες στα μετέπειτα πεδία των μαχών στη Μικρά Ασία, μέχρι το Αλβανικό Μέτωπο.
Ο στρατηγός Σαρράιγ θα κρατήσει τη σημαία στο γραφείο του μαζί με μία άλλη των Δρούζων ανταρτών από το μέτωπο στη Συρία.
Για τους γάλλους θα παραμείνει πάντα σαν ένα «ακατανόητο τρόπαιο» ή «τρόπαιο αμηχανίας» (trophée encombrant) καθώς η Έλληνες ήταν σύμμαχοί τους και πολέμησαν μαζί στα ίδια χαρακώματα.
Τα ίχνη της σημαίας θα χαθούν καθώς οι γάλλοι θα φερθούν διακριτικά αποφεύγοντας την έκθεση της σε κάποιο μουσείο γιατί δεν τη θεώρησαν ποτέ εχθρικό λάφυρο.
Το συμβάν από ελληνικής πλευράς γίνεται προσπάθεια να ξεχαστεί και περνά μια άλλη εκδοχή, ότι δηλαδή πάνω στη μάχη αυτή τεμαχίστηκε από τον έλληνα σημαιοφόρο που έσπασε και τον ιστό της και τα κομμάτια της μοιράστηκαν στους τσολιάδες για να μην περιέλθουν στα χέρια του «εχθρού». Βλέπετε καμιά φορά, για λόγους ηθικού και ψυχολογίας επιβάλλονται κάτι …τέτοια.
Το μυστήριο το λύσαμε πρόσφατα με τη βοήθεια πολλών φίλων που ταξίδεψαν ακόμα και στο εξωτερικό για αυτό το λόγο…
Είναι μια ιστoρια σε τρεις φωτο, καθώς σε ένα λεύκωμα των Μαροκινών Σπαχήδων με τίτλο «Les Burnous Bleus dans les Balkans» υπάρχει η περιγραφή της με αναφορά στα γεγονότα της εποχής.
Όσο για το που είναι τώρα προσέξτε στη φωτογραφία μιας γιορτής βετεράνων στην αίθουσα τελετών του 1ου Συντάγματος Σπαχήδων που βρίσκεται στην πόλη Valence και αποτελεί την συγχώνευση του 1ου και 21ου Μαροκινών που πλέον τώρα έχουν καταργηθεί και συμμετείχαν τότε στη μάχη της σημαίας στη Λάρισα. Στο κάδρο στο βάθος διακρίνεται καθαρά κρεμασμένη στον τοίχο!
Μια σημαία-τρόπαιο που κατακτήθηκε με αίμα και γι άυτό δεν επιστέφεται. Όσο για τον επίλογο, μάλλον μαζί με τη λύση του μυστήριου, ένας θρήνος σαν αυτόν του ποιητή θα του ταίριαζε:
«Τα μεν κατά βαρβάρων τρόπαια ύμνους απαιτεί.
Τα δε κατά Ελλήνων θρήνους».
