Η ιστορική απόφαση για το Παζάρι της Λάρισας

* ΤΟ ΑΝΕΣΥΡΕ ΑΠΟ ΤΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΑΡΙΣΑΙΩΝ Ο ΣΠΥΡΟΣ ΜΠΑΡΜΠΟΥΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΕΙ ΣΗΜΕΡΑ Η «Ε»

«Εμπορική Πανήγυρις, Γεωργική και Κτηνοτροφική Έκθεσις, Ιππικοί, Ποδηλατικοί και Αθλητικοί Αγώνες», παρουσία του διαδόχου Κωνσταντίνου στον χώρο του Αλκαζάρ, 1900

Μία ιστορική απόφαση φέρνει σήμερα στο φως η «Ε» με τη βοήθεια του Λαρισαίου πρώην αντιδήμαρχου Σπύρου Μπαρμπούτη, και συγκεκριμένα την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Λαρίσσης του 1888, με την οποία συστήνεται και ουσιαστικά γίνεται η αρχή για έναν ιστορικό θεσμό της πόλης, του Παζαριού.

Δήμαρχος Λάρισας ήταν ο Διονύσιος Σ. Γαλάτης, ο οποίος πρότεινε και το Δημοτικό Συμβούλιο ψήφισε ομόφωνα τη σύσταση εμπορικής πανηγύρεως. Ήταν το πρώτο παζάρι που γινόταν στην ελεύθερη Λάρισα, και σε χώρο διαφορετικό απ’ αυτόν όπου γινόταν κατά την Τουρκοκρατία, που ήταν το Μπεζεστένι στο Φρούριο.
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΠΑΖΑΡΙ
ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΛΑΡΙΣΑ
Η ιστορική απόφαση που ανέσυρε από τα αρχεία του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Λαρισαίων ο Σπύρος Μπαρμπούτης αναφέρει τα εξής:
«Συγκείμενον εκ του Προέδρου Αχιλλέως Λογιοτάτου και των κάτωθι υπογεγραμμένων μελών αυτού.
Συνελθόν σήμερον την 13 Οκτωβρίου 1888 εις το εν Λαρίσση Δημοτικόν Κατάστημα εν νονίμω συνεδριάσει καθ’ ην ο παρών δήμαρχος Λαρίσσης Διονύσιος Σ. Γαλάτης παρετήρησεν ότι εν πολλοίς του Κράτους Δήμους και εν αυτώ τω εξωτερικώ συνεστήθησαν και Λειτουργούσι κατά πόλεις και χωριά εμπορικαί Πανηγύρεις χάριν αναπτύξεως του εμπορίου διά της κινήσεως και κυκλοφορίας των συναλλαγών και χρηματικών κεφαλαίων και προς επιδίωξιν και άλλων κοινωνικών τοπικών συμφερόντων ποικίλων, ων κοπιώδες αποβαίνει ως εκ της πληθύος η απαρίθμισις. Επειδή δε η Λάρισσα ως προς το ζωτικόν τούτο και τα μάλα ενδιαφέρον του τόπου ζήτημα υστερεί, Λυσιτελίστατον διά αυτόν θεωρεί και προτείνει ούτως το Συμβούλιον μεριμνήση περί συστάσεως εν τη Λαρίσση και εν ορισθηνομένω τόπω και χρόνω επί το καταλληλότερον υπό τε οικονομολογικήν έποψιν και σχετικώς προς κατά τα πέριξ αυτή τελούμενα Εμπορικάς Πανηγύρεις.
Διασκεψάμενον, ότι η πρότασις του Δημάρχου περί συστάσεως Εμπορικής Πανηγύρεως εν Λαρίσση κατ’ έτος τελουμένης συμβάλλει ωμοφώνας εις τα συμφέροντα του τόπου υπό Εμπορικήν τε και πάσαν άλλην χρηματικήν κοινωνικήν άποψιν διά της κινήσεως των κεφαλαίων και των ατόμων και της καταναλώσεως των προϊόντων της Γεωργίας και πάσης βιομηχανίας ώστε αποδεκτή τυγχάνει.
Ψηφίζει ομοφώνως
Να συστηθεί Εμπορική Πανήγυρις τελούμενη κατ’ έτος την δεκάτην Πέμπτη (15) Σεπτεμβρίου εορτήν τοπικήν του Αγίου Βησσαρίωνος εν Λαρίσση και εν τη Παιδινή θέσει Μεργιά μεταξύ του Πηνειού Ποταμού την προς του Τυρνάβου Αγούσης Εθνικής οδού, του κτήματος του Σωκράτους Ποδαρά, και τον Δημοτικόν κήπον Αλκαζάρ και διαρκούσα επί οκτώ ημέρας συνεχείς».
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως το μέρος της διεξαγωγής του παζαριού ήταν το ίδιο για σχεδόν έναν αιώνα, αφού το πάρκο Αλκαζάρ φιλοξενούσε το Παζάρι από το 1889 έως το 1988, και πήρε τη σκυτάλη από το Μπεζεστένι του Φρουρίου, όπου γινόταν κατά την Τουρκοκρατία.
Αξιοσημείωτο, επίσης, είναι ότι αρχικά η πρόθεση ήταν το παζάρι να ξεκινά στις 15 Σεπτεμβρίου, ημέρα που η Λάρισα γιορτάζει έναν Άγιο Βησσαρίωνα, κάτι που τελικά δεν επικράτησε λόγω των παζαριών που γίνονταν σε κοντινές περιοχές.
ΘΥΕΛΛΩΔΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ
Όπως γράφει στη στήλη του «ΛΑΡΙΣΑ. Μια εικόνα, χίλιες λέξεις» στην «Ε» της 20ής Δεκεμβρίου 2015 ο ιστορικός ερευνητής Νίκος Παπαθεοδώρου: «5 Ιουλίου 1887. Δεν είχαν περάσει ούτε έξι χρόνια από την απελευθέρωση της Λάρισας από τη μακραίωνη οθωμανική κατοχή και στις δημοτικές εκλογές της ημέρας εκείνης δήμαρχος αναδείχθηκε ένας πανέξυπνος επτανήσιος, ο Διονύσιος Γαλάτης, ο οποίος ως σιτέμπορος είχε εγκατασταθεί στη Λάρισα πριν την απελευθέρωση.
Έναν χρόνο μετά την εκλογή του, εισηγήθηκε στο Δημοτικό Συμβούλιο τη λειτουργία ετήσιας εμποροπανήγυρης στη Λάρισα, το γνωστό μας ως παζάρι. Η εισήγησή του, έπειτα από θυελλώδη συζήτηση, εγκρίθηκε παμψηφεί με την απόφαση αριθμ. 204 της 13ης Οκτωβρίου 1888. Αποφασίσθηκε η διάρκειά του να είναι οκταήμερη, ώστε να είναι σε θέση έμποροι και αγοραστές από άλλα μέρη να φθάνουν έγκαιρα στη Λάρισα. Ως θέση της εμποροπανήγυρης επιλέχθηκε η περιοχή «Μεριάς», ένας χώρος ο οποίος περικλειόταν δυτικά από τον δρόμο προς Κοζάνη, νότια από τον κήπο του Αλκαζάρ (στο σημείο όπου σήμερα βρίσκεται το Μνημείο της Εθνικής Αντίστασης), ανατολικά από την κοίτη του Πηνειού και βόρεια από το κτήμα Σωκράτη Ποδάρα (περίπου στο σημερινό Στάδιο Αλκαζάρ). Την εποχή εκείνη όλος αυτός ο χώρος ήταν επίπεδος και άδενδρος. Επί Τουρκοκρατίας χρησίμευε ως πεδίο γυμνασίων του τουρκικού στρατού, ενώ μετά την απελευθέρωση χρησιμοποιήθηκε ως προσωρινός χώρος στρατοπέδευσης μονάδων του ελληνικού στρατού σε σκηνές.
Ως ημερομηνία έναρξης της εμποροπανήγυρης αρχικά επιλέχθηκε η 15η Σεπτεμβρίου κάθε χρόνου, ημέρα εορτής του επισκόπου Λαρίσσης Αγίου Βησσαρίωνος. Όμως, η Δημοτική Αρχή λαμβάνοντας υπ’ όψιν της τις ημερομηνίες εμποροπανηγύρεων των άλλων γειτονικών πόλεων, υποχρεώθηκε να μεταθέσει για μερικές ημέρες την έναρξη του τοπικού παζαριού και να την ορίσει στις 24 Σεπτεμβρίου, ημερομηνία η οποία διατηρείται μέχρι και σήμερα.
Η πρώτη εμποροπανήγυρη έγινε τον Σεπτέμβριο του 1889. Η Δημοτική Αρχή έπειτα από σχετική δημοπρασία, ανέθεσε σε εργολάβο την κατασκευή 65 ξύλινων παραπηγμάτων στα οποία θα στεγάζονταν οι διάφοροι έμποροι και επιπλέον οριοθέτησε ελεύθερο χώρο για την αγοραπωλησία των ζώων. Όμως, την πρώτη χρονιά η ανταπόκριση από τον εμπορικό κόσμο της Λάρισας στην έκκληση της Δημοτικής Αρχής για συμμετοχή στην εμποροπανήγυρη υπήρξε μειωμένη.
Θανάσης Αραμπατζής