Εθνική Διεπαγγελματική Eνωση Κάστανου δημιουργεί ο Δήμος Αγιάς

*Ανακοίνωσε ο δήμαρχος Αντ. Γκουντάρας, στο πλαίσιο της Γιορτής Κάστανου Μελιβοίας *Θεμέλια για το πρώτο Πολιτιστικό Κέντρο Κάστανου της Ευρώπης

ΑΓΙΑ (Γραφείο «Ε»)
Του Νίκου Γουργιώτη

Μια εξαιρετική ημερίδα με πολύ ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις από πέντε ομιλητές, πραγματοποιήθηκε στη Μελιβοία το απόγευμα της Παρασκευής, στο πλαίσιο των τριήμερων εκδηλώσεων της φετινής Γιορτής Κάστανου.

Όσοι παρευρέθηκαν είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν από την Εντεταλμένη Ερευνήτρια του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών - ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, Δρ. Τοπαλίδου Ελένη, για τη φαιά σήψη, μυκητολογική ασθένεια που ήδη η ευρύτερη περιοχή και πολλές άλλες σε όλη την Ελλάδα μετρούν τις πληγές που αφήνει στους καστανεώνες. Είχαν, επίσης, την ευκαιρία να ενημερωθούν από τον τέως Τακτικό Ερευνητή του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης, Δρ. Διαμαντή Στέφανο, για τις νέες προτεραιότητες στην ελληνική καστανοκαλλιέργεια, αλλά και ν’ ακούσουν από τον ιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο της Ζυθοποιίας Πηνειού, Πέτρου Γιώργο, για το πώς δημιουργήθηκε πριν έναν χρόνο η μπύρα LOCHES με κάστανο Μελιβοίας, ποια η πορεία της και στοιχεία της παραγωγής της.
Πολύ ενδιαφέρουσα ήταν η ομιλία του δημάρχου Αντώνη Γκουντάρα, με τον ίδιο να δίνει την είδηση για την πρωτοβουλία που παίρνει ο Δήμος Αγιάς να προχωρήσει η δημιουργία Εθνικής Διεπαγγελματικής Ένωσης Κάστανου, σχήμα τριτοβάθμιο των συνεταιρισμών της χώρας το οποίο θα διεκδικεί τα συμφέροντα των καστανοπαραγωγών, ενώ τις εντυπώσεις έκλεψε η παρουσίαση της μελέτης δημιουργίας στη Μελιβοία του πρώτου στην Ελλάδα και στην Ευρώπη Κέντρου Κάστανου, ενός εντυπωσιακού - όπως τουλάχιστον φάνηκε στην παρουσίαση - χώρου, μέσα από τον οποίο θα προβάλλεται τόσο η δυναμική αυτή καλλιέργεια, όσο και η ιστορία της περιοχής.
Αυτός που παρουσίασε τη μουσειολογική μελέτη μετατροπής ενός παλιού στο κέντρο του χωριού κτιρίου που αγόρασε ο Δήμος, του κτιρίου Κορδίλα, σε Κέντρο Πολιτισμού και Προβολής Κάστανου, ήταν ο αρχιτέκτονας μουσειολόγος Ηρακλής Καλογερόπουλος, μέλος της ομάδας που σχεδίασε και συνέταξε τη μελέτη.
Το Κέντρο, όπως ανάφερε, θα περιλαμβάνει μόνιμο εκθεσιακό χώρο, πωλητήριο και χώρους υποδοχής του κοινού, βιωματικών εργαστηρίων και πολλαπλών χρήσεων για συνεδριάσεις, παρουσιάσεις και περιοδικές εκθέσεις. Στόχος της δημιουργίας του, όπως τόνισε, είναι να αναδείξει τον αγροτικό χαρακτήρα της περιοχής της Μελιβοίας, και μέσα από το κάστανο ως το πιο ιδιαίτερο - χαρακτηριστικό προϊόν της να παρουσιάζεται η ιστορία της. Ο μόνιμος εκθεσιακός χώρος θα αποτελείται από έξι οπτικοποιημένους θεματικούς άξονες: α) Γνωριμία με τη Μελιβοία (η Μελιβοία στον χρόνο, η Μελιβοία των ανθρώπων και του πολιτισμού, το τοπίο της Μελιβοίας, οι καλλιέργειες της περιοχής, η καλλιέργεια του κάστανου στο βάθος της ιστορίας), β) Το δέντρο της καστανιάς (είδος, εδαφικές και κλιματολογικές απαιτήσεις),      γ) Κάστανο Μελιβοίας (καλλιέργεια, συγκομιδή, διαλογή), δ) Απειλές της καστανιάς (ασθένειες, εχθροί και τρόποι αντιμετώπισης), ε) Το κάστανο ως προϊόν μεγάλης αξίας (σοδειά, αποθήκευση, εμπορική αξία, μεταποίηση, τυποποίηση, εξαγωγή) και στ) Κάστανο και γαστρονομία - Διατροφική αξία.
Ο δήμαρχος Αγιάς Αντώνης Γκουντάρας σε τοποθέτησή του ανακοίνωσε: «Ηρθε η ώρα, και αφού ως Αγροτικός Συνεταιρισμός Μελιβοίας, ήδη συμμετέχουμε σε επίπεδο Ευρώπης στο διεθνές δίκτυο EUROCASTANEA, τώρα πια να συνασπιστούμε και σε επίπεδο χώρας σε ένα σχήμα τριτοβάθμιο το οποίο θα διεκδικεί τα συμφέροντα των καστανοπαραγωγών». Ανακοίνωσε την πρωτοβουλία δημιουργίας Εθνικής Διεπαγγελματικής Ένωσης Κάστανου στα πρότυπα άλλων οργανώσεων στην Ελλάδα, όπως οι Εθνικές Διεπαγγελματικές Ενώσεις ακτινιδίου, ρυζιού, ελαιολάδου και ελιάς, φέτας, βάμβακος.
«Είναι βέβαιο» είπε «ότι ο πρωτογενής τομέας αλλάζει ραγδαία παγκοσμίως, ωθούμενος από ποικιλόμορφους παράγοντες, όπως η εισαγωγή καινοτόμων λύσεων στην παραγωγή και τη μεταποίηση, οι εξελίξεις στη βιοτεχνολογία, αλλά και οι δραματικές επιταχυνόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε όλα τα οικοσυστήματα του πλανήτη. Σε αυτό το ρευστό τοπίο, η χώρα μας δεν πρέπει να παραμείνει στάσιμη και απροετοίμαστη. Η ανάπτυξη νέων αποτελεσματικών συνεργατικών σχημάτων είναι μια απολύτως απαραίτητη αρχή για να μπορέσει να παρακολουθήσει τις εξελίξεις και να διεκδικήσει μια καλύτερη θέση στην παγκόσμια αγροτοδιατροφική αγορά».
Ο κ. Γκουντάρας, αναφέρθηκε στην παραγωγή κάστανου, χαρακτηρίζοντας τη φετινή χρονιά κακή από άποψη ποσότητας παραγωγής, αλλά τουλάχιστον λίγο καλύτερη από την άποψη των συνεπειών της φαιάς σήψης. Έκανε λόγο, για την ανάγκη προγράμματος ανασυγκρότησης της υπαίθρου της Θεσσαλίας μετά τις καταστροφικές πλημμύρες, ώστε να αντιμετωπιστούν κίνδυνοι μετανάστευσης, ελλειμμάτων στο εμπορικό ισοζύγιο και μείωσης του κατά κεφαλήν εισοδήματος.
«Ήδη» είπε «έχουμε υποβάλει αίτημα προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ώστε να υπάρξει ανά στρέμμα στήριξη για τα επόμενα τουλάχιστον πέντε χρόνια των καστανοπαραγωγών για το θέμα των συνεπειών της φαιάς σήψης. Το πρόβλημα είναι τρομερό. Χάνονται χιλιάδες τόνοι παραγωγής σε όλη τη χώρα και η κυβέρνηση οφείλει να επεξεργαστεί το αίτημά μας, όπως συνέβη με το ίδιο πρόβλημα και στην γειτονική Ιταλία». Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στην αγορά του κτιρίου Κορδίλα στη Μελιβοία από τον Δήμο Αγιάς, δήλωσε ιδιαίτερα ικανοποιημένος για τις εργασίες αποκατάστασης που έχουν γίνει ως σήμερα και που θα ακολουθήσουν, και, φυσικά, ευτυχής για τη μουσειολογική μελέτη μετατροπής του σε πολιτιστικό χώρο και Κέντρο Κάστανου, «του πρώτου μεγάλου και σύγχρονου Κέντρου Κάστανου στην Ευρώπη μετά από ένα μικρό αντίστοιχο, ως μουσείο, που υπάρχει στην Ιταλία».
Ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Ζυθοποιίας Πηνειού, Πέτρου Γιώργος, μίλησε για το πώς δημιουργήθηκε πριν έναν χρόνο η μπύρα LOCHES με κάστανο Μελιβοίας, αναφέρθηκε στην ως σήμερα πορεία της στην αγορά και έδωσε στοιχεία της παραγωγής της. Μίλησε για τη συνεργασία με τον Αγροτικό Συνεταιρισμό της Μελιβοίας «Αθανάτη», παρουσία στην εκδήλωση και του προέδρου του Ευάγγελου Κρανιώτη, για τα χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης μπύρας, τα συστατικά της, για τον τρόπο παραγωγής της και για τις δυσκολίες που παρουσιάστηκαν στον δρόμο ως την πρώτη περσινή παραγωγή ή στον δρόμο ως τη δεύτερη, τη φετινή, σε μια χρονιά που χαρακτηρίζεται δυστυχώς από μεγάλη μείωση στην παραγωγή κάστανου λόγω της φαιάς σήψης. Η Εντεταλμένη Ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών - ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, Δρ. Τοπαλίδου Ελένη, μίλησε για το μεγάλο πρόβλημα που ταλαιπωρεί τους παραγωγούς, τη φαιά σήψη, για τον μύκητα που την προκαλεί, την επιδημιολογία του παθογόνου και την αναπαραγωγή. «Δεν υπάρχουν προς το παρόν αποτελεσματικά μέτρα αντιμετώπισής του» είπε προς απογοήτευση των καλλιεργητών «κάτι που» όπως υποστήριξε «συνδέεται με τη συμπεριφορά του μύκητα, που διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα, και διαφοροποιείται πολύ ανάλογα με τις τοπικές κλιματολογικές συνθήκες και τη διαχείριση των μέτρων». Αναφέρθηκε στις εργασίες που έχουν γίνει διεθνώς για την αντιμετώπιση της ασθένειας, μίλησε για την έρευνα στην Ελλάδα και για το χρηματοδοτικό πρόγραμμα του ΥΠΑΑΤ που σκοπό έχει να κατανοηθεί από την επιστημονική κοινότητα η παθολογία του μύκητα.
Τέλος, ο τέως Τακτικός Ερευνητής του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης, Δρ. Διαμαντής Στέφανος, παρουσίασε τις νέες προτεραιότητες στην ελληνική καστανοκαλλιέργεια, αφού πρωτίστως μίλησε τόσο για τα προβλήματα που αντιμετώπισε τις τελευταίες δεκαετίες και αντιμετωπίζει σήμερα η καλλιέργεια της καστανιάς στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, όσο και για την ένταξη του Συνεταιρισμού Μελιβοίας και κατ’ επέκταση της Ελλάδας στο διεθνές δίκτυο EUROCASTANEA, που προσδίδει, όπως τόνισε, νέες προοπτικές εξωστρέφειας, διεθνείς επαφές και συνεχή ενημέρωση με το διεθνές γίγνεσθαι ώστε οι παραγωγοί να αμείβονται δίκαια για το προϊόν τους και παράλληλα να προσελκύονται νέοι στη συνέχιση της καλλιέργειας.
«Τα τελευταία 50 χρόνια, η καλλιέργεια της καστανιάς στην Ευρώπη και στην Ελλάδα» τόνισε ο κ. Διαμαντής «αντιμετώπισε δυσεπίλυτα προβλήματα, όπως το έλκος της καστανιάς, τη μελάνωση, τα καρποφάγα έντομα καρπόκαψα και Βαλανίνος, τη σφήκα και τη φαιά σήψη. Σε αρκετές περιπτώσεις οι μεγάλες απώλειες ανάγκασαν καστανοπαραγωγούς ν’ αλλάξουν καλλιέργεια ή να εγκαταλείψουν τη γη τους και να ξενιτευτούν».
Ο κ. Διαμαντής αναφέρθηκε στην παγκόσμια παραγωγή κάστανου ανά χώρα, και όσον αφορά τις νέες προτεραιότητες στην ελληνική καστανοκαλλιέργεια, «αυτές», είπε, «πρέπει να επικεντρωθούν στην πιστοποίηση του ελληνικού γενετικού υλικού καστανιάς, στην εισαγωγή δύο τουλάχιστον νέων ποικιλιών (μορρονιών) κατάλληλων για μεταποίηση, στην αντικατάσταση των γηραιών, χαμηλής απόδοσης καστανόδεντρων με νέα αποδοτικότερων ποικιλιών, στην εκμηχάνιση καλλιεργητικών εργασιών, π.χ. της συλλογής κάστανου, στην ίδρυση κατάλληλων χώρων συσκευασίας και συντήρησης, στην ενθάρρυνση της μεταποίησης του κάστανου στην Ελλάδα, στη διαφήμισή του στην εσωτερική αγορά και στην εξεύρεση νέων αγορών στοχεύοντας στην αύξηση της κατά κεφαλήν κατανάλωσης κάστανου, στη διερεύνηση επιδότησης των καστανοπαραγωγών από κοινοτικούς πόρους, στη χρήση της καστανιάς σε αναδασωτικά προγράμματα λόγω της εξαιρετικής ποιότητας ξύλου και της αντοχής της σε δασικές πυρκαγιές, στην ένταξη της καλλιέργειας της καστανιάς από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης σε καλλιέργειες προτεραιότητας και στην επίλυση του ιδιοκτησιακού σε αρκετές περιοχές της χώρας».
Την ημερίδα παρακολούθησαν ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Γεωπόνων Δημήτρης Σοφολόγης, πολλοί γεωπόνοι της περιοχής, παραγωγοί και μέλη αγροτικών συνεταιρισμών, οι αντιδήμαρχοι Αγιάς Ευάγγελος Κρανιώτης και Νίκος Ντάγκας, κι ο πρόεδρος Καρίτσας Βασίλης Τσάκνης.