Του Δημήτρη Βάλλα
Τα περισσότερα… μωρά είναι καλά φασκιωμένα με πετσέτες και πανιά. Είναι κλεισμένα στις ντουλάπες του μπαλκονιού περιμένοντας υπομονετικά τη στιγμή που Παναγιώτης Κατσίδης θα βρει τον ελεύθερο χρόνο να ασχοληθεί μαζί τους!
Χρειάζεται βέβαια πολύς χρόνος, γιατί οι …φροντίδες είναι πολλές: Χρειάζονται καθάρισμα, πλύσιμο με ειδικά απορρυπαντικά, βάψιμο σε φούρνο, συναρμολόγηση, αλλά και σχεδιασμός και παραγγελία των διάφορων μεταλλικών μερών που έχουν καταστραφεί, ώστε να επανακατασκευαστούν στον τόρνο!
Τα, άλλα …μωρά , αυτά που έχουν περάσει από κάθε είδους φροντίδα, είναι τοποθετημένα σχεδόν ευλαβικά σε μια ξεχωριστή βιτρίνα στο σαλόνι του σπιτιού, αστράφτουν από ομορφιά και απαγορεύεται σε κανέναν να τα πλησιάσει, ακόμα κι για ένα απλό ξεσκόνισμα!
Για να ξεδιαλύνουμε όμως το… μυστήριο με τα μωρά: Πρόκειται για παλιές τηλεφωνικές συσκευές άλλων εποχών που χρόνια τώρα μαζεύει, επισκευάζει και τις προσέχει σαν κόρη οφθαλμού ο Λαρισαίος τεχνικός του ΟΤΕ Παναγιώτης Κατσίδης.
Στον μικρόκοσμό του βρεθήκαμε με τον φακό της «Ε» για μια ξενάγηση μέσα στους παλιούς καιρούς του «μανιατού» (σ.σ συσκευή τηλεφώνου με μανιβέλα)!
Ο Παναγιώτης για χάρη μας πήρε τα πιο όμορφα μωρά του αγκαλιά και η αναδρομή έφθασε μέχρι τα χρόνια του Γκράχαμ Μπελ.
Τηλέφωνα με προσωπικότητα!
«Το ερέθισμα για όλα αυτά θα μας διηγηθεί, ξεκίνησε από τη δουλειά μου στον ΟΤΕ, όπου εργάζομαι εδώ και 26 χρόνια τώρα σαν τεχνικός.
Ήμουν παλιά στην ομάδα που στελέχωνε τότε το εργαστήριο τηλεφωνικών συσκευών που αναλάμβανε επισκευή και συντήρηση σε τηλέφωνα, νομισματοδέκτες , μετρητές μονάδων, κ.α
Χιλιάδες συσκευές πέρασαν από τα χέρια μου που ήταν αναλογικές, δηλαδή μηχανικού τύπου με πυκνωτές, πηνίο, αντιστάσεις, καμπανάκι και δίσκο επιλογής. Το εργαστήριο έκλεισε πριν μερικά χρόνια γιατί πλέον οι σύγχρονες ψηφιακές συσκευές θεωρούνται αναλώσιμες και δεν επισκευάζονται. Οι αναλογικές συσκευές που χρησιμοποιούταν τότε ήταν κυρίως γερμανικές (Siemens), αμερικάνικες ( ΙΤΤ), σουηδικές (Ερικσον), αλλά και πολωνικές (Τεσλα), ανατολικογερμανικές , αλλά και βουλγάρικες.
Οι μοναδικές ελληνικές ήταν τα λεγόμενα κόκκινα τηλέφωνα που έπαιρναν κέρματα σε δραχμές τα “Tamura” που κατασκευάζονταν στα Οινόφυτα Βοιωτίας.
Το μεράκι , που λες, μου ήρθε αργά, γιατί όταν ήμουν νέος δεν μπορούσα να εκτιμήσω την ομορφιά τους και ακόμα το μετανιώνω , καθώς πέρασαν από τα χέρια μου πολλά παλιά τηλέφωνα που τα πετούσαμε ή τα πηγαίναμε για ανακύκλωση. Τις περισσότερες από αυτές που βλέπεις κυριολεκτικά τις έχω μαζέψει από τα σκουπίδια και ήταν σε άθλια κατάσταση, σχεδόν διαλυμένες. Με δυσκολία εύρισκα ανταλλακτικά, ενώ πολλά φτιάχτηκαν στον τόρνο. Χρειάστηκε πολύ δουλειά για να ξαναλειτουργήσουν και να ακουστεί το καμπανάκι τους και τα κατάφερα. Έχω συσκευές του 1930 που σήμερα δουλεύουν κανονικά…
Τηλέφωνα τοίχου, συσκευές με κερματοδέκτη , με μανιβέλα αλλά και έγχρωμες που κυκλοφόρησαν σε τρία χρώματα, μπλε, πράσινο και κόκκινο και είχαν μεγάλη επιτυχία καθώς άλλοι τις επέλεγαν λόγω κόμματος και άλλοι, λόγω ομάδος.»
Τα …μωρά ξανατοποθετούνται με προσοχή στη βιτρίνα, ενώ τα υπόλοιπα ξαναντύνονται με …φασκιές για τα ντουλάπια του μπαλκονιού, και ο Παναγιώτης επιμένει μέχρι τέλους να μου εξηγεί το πώς ο ήχος από το κουδούνισμα της μπρούτζινης καμπάνας είναι πιο μελωδικός από αυτόν της σιδερένιας…
Η επικράτηση του τηλέφωνου
Και μια που μιλάμε για παλιά τηλέφωνα ολίγα ιστορικά στοιχεία κρίνονται χρήσιμα:
“ Το τηλέφωνο είναι ίσως το μέσο που είναι δύσκολο να αντικατασταθεί από κάποια άλλη συσκευή διότι από τη στιγμή που έγινε γνωστό άρχισε να χρησιμοποιείται με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Δοκιμάστηκε για πρώτη φορά στις Η.Π.Α. όπου και δημιουργήθηκαν οι πρώτες συνδέσεις. Ο κόσμος στην αρχή ήταν καχύποπτος και τηλέφωνα υπήρχαν μόνο στην τηλεφωνική υπηρεσία ( στα τηλεγραφεία/ ταχυδρομεία ) της περιοχής . Όμως σιγά σιγά η χρήση του αυξήθηκε και έγινε πολύ προσιτό στον κόσμο. Έτσι άρχισε και η αντικατάσταση των τηλεγράφων από τα τηλέφωνα.
Ο λόγος που επικράτησε και συνεχίζει να είναι το κύριο μέσο για τις τηλεπικοινωνίες διότι είναι εύκολο στη χρήση, ήταν πιο άμεσο διότι μετέδιδε φωνή και όχι απλώς ηλεκτρικά σήματα και απέκτησε ποικίλες δυνατότητες όπως μνήμη τηλεφώνων και ταχύτερη επικοινωνία.
Ένας τηλεφωνικός πομπός αποτελείται από το μικρόφωνο και από το σώμα του τηλεφώνου, όπου έχει τοποθετηθεί ο δίσκος επιλογής αριθμών. Στο μέρος που τοποθετείται απέναντι από το στόμα υπάρχει ένα μικρόφωνο που συλλαμβάνει τον ήχο της φωνής σου.
Τα ηχητικά κύματα της φωνής μας πρέπει να μετατραπούν σε ηλεκτρικά σήματα πριν σταλούν σε μεγάλες αποστάσεις . Οι μεταβολές αυτές μεταβιβαζόμενες, μέσω μιας ηλεκτρικής γραμμής ( τηλεφωνικό ζεύγος), μετατρέπονται πάλι από το ακουστικό σε ηχητικά κύματα. Αυτή την εργασία την εκτελεί το μικρόφωνο.
Η περισσότερο σημαντική διαφορά στα μικρόφωνα είναι η φασματική τους απόκριση. Η φασματική απόκριση αναφέρεται στις συχνότητες του ήχου που ένα μικρόφωνο μπορεί να αναπαραστήσει καλά. Το μικρόφωνο σε ένα τηλέφωνο μπορεί να αναπαράγει μόνο ένα μικρό φάσμα συχνοτήτων. Ονομάζεται μικρόφωνο άνθρακα.
Το μικρόφωνο άνθρακα είναι κατασκευασμένο από ένα μικρό κύπελλο γεμάτο κόκκους άνθρακα. Μια μικρή ποσότητα ηλεκτρικού ρεύματος ρέει σταθερά μέσω των κόκκων. Δίπλα στο κύπελλο που περιέχει τους κόκκους υπάρχει ένα εύκαμπτο κομμάτι από μέταλλο που ονομάζεται διάφραγμα. Το διάφραγμα πάλλεται όταν προσπίπτουν σε αυτό τα ηχητικά κύματα. Όλα τα τηλέφωνα έχουν το δικό του αριθμό. Όταν καλεί κάποιος έναν αριθμό τηλεφώνου σε ένα τηλέφωνο με περιστρεφόμενο δίσκο, ένας ηλεκτρικός διακόπτης μέσα στο τηλέφωνο συνδέει και κατόπιν διακόπτει το κύκλωμα. Τα τηλέφωνα με πλήκτρα στέλνουν σήματα διαφορετικών συχνοτήτων, για να αντιπροσωπεύουν τον κάθε αριθμό που επιλέγεται.
