Πιλοτικές εφαρμογές και εργαλεία για τον Πηνειό

ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΝΤΑΙ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ 7 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΣΤΗΝ 5η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ REXUS ΚΑΙ PRIMALENSES ΣΤΗ ΛΑΡΙΣΑ

Η 5η κοινή συνάντηση εργασίας των ευρωπαϊκών ερευνητικών έργων Horizon 2020 REXUS και PRIMALENSES θα πραγματοποιηθεί στο ξενοδοχείο Grecotel Larissa Imperial Hotel, την Τρίτη 7 και την Πέμπτη 9 Νοεμβρίου 2023.

Τα δύο ευρωπαϊκά έργα, συνολικού προϋπολογισμού άνω των 8 εκατομμυρίων ευρώ, έχουν ως στόχο την ανάπτυξη έρευνας και καινοτόμων πρακτικών για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή των τομέων του νερού, της ενέργειας, της αγροτικής παραγωγής και του φυσικού περιβάλλοντος. Οι ερευνητικές ομάδες των δύο έργων, με περισσότερους από 200 επιστήμονες συνολικά, αναπτύσσουν συγκεκριμένες προτάσεις και εργαλεία διαχείρισης προσαρμοσμένες στις συνθήκες 12 πιλοτικών περιοχών (11 στην Ευρώπη και μία στην Κολομβία).
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα δύο έργα παρουσιάζει η λεκάνη του Πηνειού, η οποία αποτελεί τη μόνη κοινή τους πιλοτική περιοχή. Ως η κύρια παραγωγική περιοχή της Ελλάδας, η πιλοτική λεκάνη της χώρας για την Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά και λεκάνη αναφοράς για τη σχεδίαση νέων αγροτικών πολιτικών, με μεγάλες ανάγκες σε νερό και ενέργεια, αλλά και με ιδιαίτερη τρωτότητα στην κλιματική αλλαγή, οι λύσεις που προσαρμόζονται στη λεκάνη του Πηνειού θεωρούνται ως «κλειδί» για πολλά επιτυχημένα μέτρα διαχείρισης τόσο σε άλλες περιοχές της Ελλάδας όσο και της Ευρώπης.
Τη συνάντηση θα προλογίσουν ο γενικός γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας δρ Πέτρος Βαρελίδης και ο ειδικός γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας κ. Κωνσταντίνος Τζανακούλης.
Στην επικείμενη συνάντηση για τη λεκάνη του Πηνειού θα παρουσιαστούν μια σειρά από νέα εργαλεία, μέθοδοι και λύσεις «φυσικής βάσης» που έχουν ήδη αναπτυχθεί πιλοτικά στην περιοχή. Τα εργαλεία αυτά έχουν πολλαπλά οφέλη για την κοινωνία και το φυσικό περιβάλλον, μεγάλη πολυχρηστικότητα και μπορούν να αποτελέσουν, αν υιοθετηθούν, πρότυπα για τη μελλοντική εκπόνηση στρατηγικών σχεδίων διαχείρισης των συστημάτων της Θεσσαλίας και της επικράτειας. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι στη λεκάνη αναπτύχθηκε πρότυπη μεθοδολογία συστηματικής ενεργού συμμετοχής ομάδας ενδιαφερόμενων μερών (stakeholders), αντιπροσωπευτικών των 4 τομέων που συγκροτούν το πολύπλοκο σύστημα της θεσσαλικής πεδιάδας με απώτερο σκοπό την από κοινού διαμόρφωση και αποδοχή επιστημονικά τεκμηριωμένων ολιστικών λύσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της ασφάλειας νερού, τροφής, περιβάλλοντος και ενέργειας υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής και των συχνά επαναλαμβανόμενων ακραίων φαινομένων που επιφέρει.
Συγκεκριμένα, η ομάδα έργου θα παρουσιάσει:
- Πιλοτική εφαρμογή εκτίμησης και πρόβλεψης διαθέσιμων υπόγειων υδατικών αποθεμάτων, για τον προγραμματισμό διαχείρισης σε περιόδους ξηρασίας. Η εφαρμογή δίνει επίσης τη δυνατότητα παρακολούθησης της εξέλιξης έντονων μετεωρολογικών φαινομένων σε πραγματικό χρόνο και αποτυπώνει τις επιπτώσεις τους στα υπόγεια ύδατα της περιοχής, όπως έγινε στην περίπτωση των δύο πρόσφατων θεομηνειών «Daniel» και «Elias» στην περιοχή της Αγιάς. Εφαρμόζεται επιχειρησιακά στη λεκάνη Αγιάς, μπορεί να επεκταθεί στο σύνολο της Λεκάνης Απορροής Πηνειού.
- Πιλοτική εφαρμογή για τη διατήρηση της αποθήκης νερού στο έδαφος σε βέλτιστες συνθήκες μέσω της ορθολογικής άρδευσης, με δυνατότητα εξοικονόμησης αρδευτικού νερού μέχρι 50% ή και περισσότερο. Ήδη διαθέσιμη σε 2.100 αγροτεμάχια στη λεκάνη Αγιάς, μπορεί να επεκταθεί στο σύνολο της Λεκάνης Απορροής Πηνειού.
- Νέα εργαλεία, όπως η μέθοδος υπολογισμού των πραγματικών αναγκών των καλλιεργειών σε νερό για το σύνολο των υφιστάμενων καλλιεργειών, σε κλίμακα χωραφιού και με ημερήσιο χρονικό βήμα και ο χάρτης καταλληλόλητας χρήσης γης για το βαμβάκι και τα σιτηρά σε επίπεδο λεκάνης απορροής, τα οποία μπορούν να αποτελέσουν βάση για τη διαμόρφωση στρατηγικού σχεδιασμού για τον αγροτικό τομέα, την ασφάλεια νερού και τροφής.
- Μοντέλα και σενάρια τα οποία έχουν εφαρμοστεί σε επίπεδο λεκάνης απορροής του Πηνειού, αλλά και εστιασμένα για το δέλτα του Πηνειού και τη λεκάνη Αγιάς και αφορούν: α) στη διαχείριση των τομέων νερού, ενέργειας, αγροτικής παραγωγής και οικοσυστημάτων με διαφορετικά σενάρια και οπτικοποίηση των επιπτώσεων στο φυσικό και κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον (μεταμοντέλο) και β) στη βελτιστοποίηση άρδευσης και ελλειματικής άρδευσης (υδρολογικό μοντέλο).
- Μία πρωτοποριακή συμμετοχική μέθοδο διαμόρφωσης επιστημονικά τεκμηριωμένων και ιεραρχημένων ρεαλιστικών μέτρων διαχείρισης των τομέων νερού, ενέργειας, αγροτικής παραγωγής και οικοσυστημάτων υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής, με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών.
Παράλληλα, βασικός στόχος των Έργων είναι η πρόταση προς υιοθέτηση της μεθοδολογίας υπολογισμού των αναγκών των καλλιεργειών σε νερό για τη μελλοντική διαμόρφωση των σχεδίων διαχείρισης υδατικών πόρων και η υποβοήθηση-υποστήριξη του έργου διαμόρφωσης των κύριων σε ιεράρχηση μέτρων διαχείρισης στην υπό διαβούλευση β’ αναθεώρηση των ΣΔΛΑΠ για τη Λεκάνη Απορροής του Πηνειού.