προτείνονται από την Ε.Ε., έχουν άμεσο αντίκτυπο στην πρωτογενή παραγωγή. Μεταξύ άλλων, η Ε.Ε. θέτει στόχους μείωσης κατά 50% των φυτοφαρμάκων, καθιστώντας το 25% της γεωργίας βιολογική έως το 2030. Η βιολογική καταπολέμηση εχθρών πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό -αν όχι πρωταρχικό- ρόλο στην προστασία των καλλιεργειών για να επιτευχθούν με επιτυχία αυτοί οι στόχοι. Προκαλούν, ωστόσο, και προβληματισμό για τις επιπτώσεις που θα έχει αυτή η μείωση στις αγροτικές καλλιέργειες σε συνδυασμό με την κλιματική κρίση και τις ασθένειες που αυτή προκαλεί.
Αυτά τα θέματα απασχόλησαν την 8η Πανελλήνια Συνάντηση Φυτοπροστασίας που πραγματοποιήθηκε παρουσία πλήθους κόσμου, ενώ χιλιάδες την παρακολούθησαν διαδικτυακά στη Λάρισα, από την Περιφέρεια Θεσσαλίας σε συνεργασία με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και σειρά επιστημονικών και γεωτεχνικών φορέων.
Σύμφωνα με τον προϊστάμενο της ΔΑΟ Π.Ε. Λάρισας και πρόεδρο της Οργανωτικής Επιτροπής, Δημήτρη Σταυρίδη, «τη Συνάντηση παρακολούθησαν διά ζώσης πάνω από 1.000 άτομα, ενώ διαδικτυακά τις τρεις ημέρες πάνω από 2.500, εκ των οποίων 1.800 διαφορετικοί. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον επέδειξαν για τις τρεις στρογγυλές τράπεζες, που είχαν ως θέμα την επίδραση της τεχνολογίας γεωπληροφορικής για τη βελτιστοποίηση του εθνικού προγράμματος δακοκτονίας, την αύξηση των βιολογικών καλλιεργειών που επιβάλλει η «Πράσινη Συμφωνία» και τα χρηματοδοτικά εργαλεία του ΠΑΑ σε σχέση με την έρευνα και την κατάρτιση παραγωγών και γεωπόνων.
Όλοι εξέφρασαν εγκωμιαστικά σχόλια για το επίπεδο των εισηγήσεων και της Συνάντησης Φυτοπροστασίας συνολικά, καθώς αναπτύχθηκαν ενδιαφέρουσες εισηγήσεις για εναλλακτικές μεθόδους αντιμετώπισης της μείωσης των δραστικών ουσιών που προβλέπει η Πράσινη Συμφωνία, από εξειδικευμένους ερευνητές του ΕΛΓΟ Δήμητρα, του Μπενάκειου Ιδρύματος και άλλων Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, όπως και για τις νέες τεχνολογίες πού εφαρμόζονται σε ζητήματα ανθεκτικότητας των ασθενειών. Μερικά από τα χρήσιμα συμπεράσματα που προέκυψαν από τις στρογγυλές τράπεζες που έλαβαν χώρα στη Συνάντηση αφορούσαν τις ασθένειες στο βαμβάκι, στην καστανιά, αλλά και στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνει η «Πράσινη Συμφωνία» με τις δραστικές ουσίες υποψήφιες για υποκατάσταση, τα βιομυκητοκτόνα και φυτοπροστατευτικά προϊόντα χαμηλού κινδύνου.
Φυτοπροστατευτικές ουσίες για την αντιμετώπιση ασθενειών των φυτών: Στην Ευρώπη ο στόχος για βιώσιμη γεωργία έχει οδηγήσει στην υιοθέτηση της «Πράσινης Συμφωνίας» («Green Deal») και στη στρατηγική «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» («Farm to Fork»), η οποία σε συνδυασμό με την Οδηγία 2009/128/EC προωθεί τη χρήση εναλλακτικών των συνθετικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων (Φ.Π.) για τη μείωση του κινδύνου για το περιβάλλον και τον άνθρωπο, και ενισχύει περαιτέρω τη βιολογική γεωργία. Η Ε.Ε. επιτείνει την επίτευξη των παραπάνω στόχων με την αντικατάσταση της Οδηγίας 2009/128/EC με Κανονισμό, ο οποίος θα περιλαμβάνει νομικά δεσμευτικούς στόχους για τη μείωση της χρήσης των Φ.Π. και ειδικά των πιο επικίνδυνων. Τα μυκητοκτόνα-βακτηριοκτόνα είναι η ομάδα Φ.Π. με τις περισσότερες πωλήσεις στην Ε.Ε. τα τελευταία χρόνια. Αυτήν τη στιγμή, 155 δραστικές ουσίες (δ.ο.) με φυτοπροστατευτική δράση εναντίον φυτοπαθογόνων μυκήτων και βακτηρίων είναι εγκεκριμένες στην Ε.Ε., 46 από αυτές είναι βιομυκητοκτόνα, ενώ 18 είναι υποψήφιες για υποκατάσταση. Κατά τα τελευταία 3 χρόνια, 8 δραστικές ουσίες (δ.ο.) υποψήφιες για υποκατάσταση, οι οποίες ανήκουν σε διαφορετικές χημικές ομάδες, αποσύρθηκαν.
Με την απόσυρσή τους, ένας σημαντικός αριθμός χρήσεων χάθηκε με συνέπεια σε κάποιες περιπτώσεις την αύξηση του κινδύνου ανάπτυξης ανθεκτικότητας παθογόνων μυκήτων και ωομυκήτων στις εναπομείνασες δ.ο. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι παράλληλα βρίσκονται υπό έγκριση 38 δ.ο. με δράση έναντι φυτοπαθογόνων οργανισμών, εκ των οποίων 24 είναι βιομυκητοκτόνα, κυρίως μικροβιακά.
Οι δραστικές αυτές θα καλύπτουν εύρος χρήσεων εναντίον μυκητολογικών ασθενειών σε δενδρώδεις καλλιέργειες, κηπευτικά, σιτηρά, καθώς και ένα απολυμαντικό εδάφους. Επιπρόσθετα, παρουσιάζονται οι αναδυόμενες προκλήσεις που αφορούν στην ολοκληρωμένη φυτοπροστασία και στη βιολογική γεωργία για την αντιμετώπιση των ασθενειών των φυτών στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας.
Ενδιαφέρουσα ήταν και η εισήγηση του ομότιμου καθηγητή Γεωπονίας του Α.Π.Θ., μέλους Δ.Σ. Ελληνικής Γεωργικής Ακαδημίας, Ηλία Ελευθεροχωρινού, για την ανθεκτικότητα ζιζανίων σε ζιζανιοκτόνα στη χώρα και διεθνώς. «Τα μέτρα που προτείνονται για την παράταση της διάρκειας χρήσης των ζιζανιοκτόνων είναι: 1) Η μη συνεχής χρήση (<3 έτη) ίδιου ζιζανιοκτόνου, 2) η εναλλαγή ζιζανιοκτόνων με διαφορετικό τρόπο δράσης, 3) η χρήση μειγμάτων ζιζανιοκτόνων με διαφορετικό τρόπο δράσης, 4) η χρήση συνιστώμενης δόσης ζιζανιοκτόνων, 5) η εφαρμογή αμειψισποράς για αποφυγή ορισμένων ζιζανίων και δυνατότητα εναλλαγής ζιζανιοκτόνων, και 6) η συνδυασμένη εφαρμογή ζιζανιοκτόνων και μη χημικών μεθόδων.
ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΣΚΟΥΛΗΚΙΟΥ ΣΤΟ ΒΑΜΒΑΚΙ
Σύμφωνα με τον Δημήτρη Σταυρίδη, «η ΔΑΟ Π.Ε. Λάρισας τα τελευταία περίπου 20 χρόνια, στο πλαίσιο του Προγράμματος «Ολοκληρωμένης αντιμετώπισης των εχθρών του βαμβακιού, με έμφαση στο πράσινο και ρόδινο σκουλήκι», υλοποιεί πρόγραμμα, το οποίο ξεκίνησε το 2002 με 7 περιοχές παρακολούθησης και λόγω της επιτυχίας του ακόμη και το 2010 (χρονιά με πολύ μεγάλες ζημιές πανελλαδικά) κι επεκτάθηκε στη συνέχεια σε 60 περίπου περιοχές. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει δίκτυο παγίδων και παρατηρήσεων για έκδοση γεωργικών προειδοποιήσεων και όπου εφαρμόζεται οι ψεκασμοί έχουν μειωθεί στο ελάχιστο, με μηδενικές ή πολύ μικρές ζημιές και πολύ καλές αποδόσεις.
ΦΑΙΑ ΣΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ
Για την αντιμετώπιση της φαιάς σήψης του καστανιάς, όπως ειπώθηκε στη Συνάντηση Φυτοπροστασίας, τα μέτρα που θα προταθούν για την αντιμετώπιση της ασθένειας δεν θα επηρεάζουν τα μέτρα που συστήνονται για την προστασία του ωφέλιμου της σφήκας της καστανιάς, όπως αυτά προτείνονται από το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο και τη ΔΑΟΚ. Ειδικότερα, όταν αναφέρεται ότι δεν θα πρέπει να γίνονται ψεκασμοί μέχρι τα τέλη Ιουνίου, οι ψεκασμοί αυτοί αφορούν σε εντομοκτόνα για την προστασία του ωφέλιμου και όχι σε επεμβάσεις με μυκητοκτόνα.
