των σημερινών γενοκτονιών και εθνοκαθάρσεων, που συμβαίνουν στον κόσμο και εκδηλώνονται με μορφές βίας, μας αναγκάζουν να εργαστούμε συστηματικά για την αποτροπή τους» τονίζει η υπουργός Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη. Σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στην «Ε» η Υπουργός, μιλά για όλα όσα αφορούν την πόλη και τον νομό, ενώ απαντά και στο θέμα που έχει προκύψει με τα πτυχία των καλλιτεχνών διαβεβαιώνοντας ότι η λύση θα δοθεί με δημιουργία Ανώτατης Ακαδημίας Τεχνών, αλλά και για τα γλυπτά του Παρθενώνα, για τα οποία υποστηρίζει ότι «η διαπραγμάτευση είναι δύσκολη, αλλά όχι αδύνατη». Σύμφωνα με όσα αναφέρει, το έργο του Αρχαίου Θεάτρου προχωρά χωρίς καθυστερήσεις, χάρη στην υποδειγματική συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού και της Περιφέρειας Θεσσαλίας, η αποκατάσταση των θρησκευτικών και πολιτιστικών μνημείων που «πληγώθηκαν» από τον σεισμό του Μαρτίου του 2021 επίσης βρίσκεται σε καλό δρόμο, αφού στα περισσότερα από τα 25 μνημεία που χρήζουν αποκατάστασης έχουν ήδη εκτελεστεί ή έχουν ανατεθεί και βρίσκονται σε εξέλιξη, οι προβλεπόμενες εργασίες και το έργο της αποκατάστασης του κτιρίου της Συναγωγής στη Λάρισα βρίσκεται σε εξέλιξη και σύντομα θα αποδοθεί στην εβραϊκή κοινότητα.
Η συνέντευξη:
• Κυρία υπουργέ, η σημερινή ημέρα, Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Εβραίων, προσφέρεται για προβληματισμό και καθαρά μηνύματα. Σήμερα 78 χρόνια μετά από ένα από τα ειδεχθέστερα συστηματοποιημένα εγκλήματα στην ιστορία της ανθρωπότητας, πώς πιστεύετε ότι πρέπει να περάσουμε το δίδαγμα στις επόμενες γενιές;
- Υπάρχουν πολλοί, πρόσφοροι και δημιουργικοί τρόποι για να περάσουν τα διδάγματα του Ολοκαυτώματος στις μελλοντικές γενιές. Η Εκπαίδευση, η Παιδεία και ο Πολιτισμός παρέχουν τα εργαλεία ισχυροποίησης της μνήμης. Τα μουσεία και τα μνημεία του Ολοκαυτώματος, αποδεικνύουν την έμπρακτη βούλησή μας να μη σβήσουμε ποτέ το Ολοκαύτωμα από τη μνήμη μας, ούτε τις επιπτώσεις του. Η Ιστορία μάς διδάσκει σκληρά μαθήματα. Το Ολοκαύτωμα δεν είναι αφήγηση μιας τραγωδίας, δεν είναι ιστορική αναφορά του παρελθόντος. Είναι παρόν και οδηγεί στη σημασία της ανεκτικότητας, στην αξία της ανθρώπινης ζωής, στη συνδιαλλαγή, στην κατάργηση κάθε διάκρισης, στην ενδυνάμωση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η μνήμη του Ολοκαυτώματος πρέπει να στέκεται ανάχωμα για αποτροπή φρικαλεοτήτων στο μέλλον. Το Ολοκαύτωμα δεν είναι ένα μακρινό γεγονός. Η επίγνωση των διακρίσεων, των σημερινών γενοκτονιών και εθνοκαθάρσεων, που συμβαίνουν στον κόσμο και εκδηλώνονται με μορφές βίας, μας αναγκάζουν να εργαστούμε συστηματικά για την αποτροπή τους.
• Η εβραϊκή κοινότητα της Λάρισας ήταν και είναι η πιο μεγάλη Εβραϊκή Κοινότητα της Θεσσαλίας και η τρίτη της Ελλάδας. Οι Εβραίοι της Λάρισας ήταν και είναι ενεργά ενταγμένοι στον κοινωνικό, οικονομικό και πολιτιστικό ιστό της πόλης διατηρώντας πάντα εγκάρδιες σχέσεις με τους συμπολίτες τους. Στην προσπάθεια που γίνεται για τη διάσωση της ιστορικής μνήμης και τη διαφύλαξη της εβραϊκής ταυτότητας σε άλλες μεγάλες πόλεις (π.χ. Θεσσαλονίκη), η Λάρισα πού βρίσκεται στην «ατζέντα» του Υπουργείου;
- Έχουμε συνάψει Προγραμματική Σύμβαση Πολιτισμικής Ανάπτυξης για την αποκατάσταση του κτιρίου της Συναγωγής, ενός από τα πιο σημαντικά μνημεία της εβραϊκής κοινότητας στη Λάρισα. Το έργο βρίσκεται σε εξέλιξη και προβλέπει την αποκατάσταση του μνημείου, ώστε να αποδοθεί στην εβραϊκή κοινότητα για τις θρησκευτικές λειτουργίες της, αλλά και για πολιτιστικές δράσεις. Έτσι, οι πολίτες της Λάρισας να διδάσκονται από τις μνήμες και τα ιστορικά γεγονότα, που σημάδεψαν μια ολόκληρη εποχή. Συνεργαζόμαστε στενά με την εβραϊκή κοινότητα όχι μόνο για τη διάσωση των μνημείων, αλλά και για τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης.
• Δεν θα μπορούσα να μην αδράξω την ευκαιρία να σας ρωτήσω και για τις εργασίες στο Α’ Αρχαίο Θέατρο, που γνωρίζω ότι τις παρακολουθείτε στενά με συχνές αυτοψίες. Να περιμένουμε σύντομα κάποια ανακοίνωση;
- Το έργο της αποκατάστασης του Αρχαίου Θεάτρου Λάρισας, με προϋπολογισμό περίπου 7.000.000 ευρώ, προχωρά σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα και με χρηματοδότηση από το ΠΕΠ Θεσσαλίας-ΕΣΠΑ 2014-2021. Η αποκατάσταση του κοίλου υπολογίζουμε ότι θα τελειώσει μέχρι τον Μάιο. Παράλληλα, ολοκληρώνεται το έργο της προσβασιμότητας, το οποίο αποτελεί σημαντικό μέρος του γενικότερου προγράμματος του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για την καθολική προσβασιμότητα σε μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους. Απομένει η αποκατάσταση της σκηνής, για την οποία προχωρούν οι σχετικοί διαγωνισμοί. Και αυτό το έργο προχωρά χωρίς καθυστερήσεις. Η συνεργασία μας με την Περιφέρεια και ιδιαίτερα με τον περιφερειάρχη Κώστα Αγοραστό είναι δημιουργική και υποδειγματική.
• Η Λάρισα και η ευρύτερη περιοχή έχει ακόμη ανοιχτές πληγές από τον καταστροφικό σεισμό του Μαρτίου του 2021, που προξένησε ζημιές σε αρκετά θρησκευτικά και πολιτιστικά μνημεία της Θεσσαλίας. Σε τι σημείο βρίσκονται οι εργασίες αποκατάστασής τους; Ποιος είναι ο σχεδιασμός του Υπουργείου Πολιτισμού για το επόμενο διάστημα;
- Η αποκατάσταση των σεισμόπληκτων μνημείων στη Λάρισα, αλλά και σε όλη τη χώρα, αποτελεί προτεραιότητα για το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Οι επιτροπές που έχουν συσταθεί για τον έλεγχο των σεισμόπληκτων, λειτουργούν συστηματικά και ταχύτατα, ενώ οι υπηρεσίες εκδίδουν τα αναγκαία πρωτόκολλα για τα κτίρια ιδιωτών. Για τα μνημεία υπάρχει ειδική μέριμνα. Πρέπει, όμως, να έχουμε υπόψη μας ότι η αποκατάσταση των σεισμόπληκτων μνημείων αποτελεί ιδιαίτερα σύνθετο έργο, που απαιτεί ειδικές μελέτες και φροντίδα. Ειδικά στη Λάρισα, το πρόγραμμα αποκατάστασης είναι ενταγμένο στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του ΥΠΠΟΑ, με προϋπολογισμό 1.500.000 ευρώ. Έχουν ήδη εκτελεστεί ή έχουν ανατεθεί και βρίσκονται σε εξέλιξη, οι προβλεπόμενες εργασίες, στα περισσότερα από τα 25 μνημεία που χρήζουν αποκατάστασης.
• Είστε ένα από τα πρόσωπα που έχει βρεθεί πολλές φορές στο στόχαστρο. Αυτήν την περίοδο οι καλλιτέχνες, ηθοποιοί διαμαρτύρονται για το προεδρικό διάταγμα που εξισώνει τα πτυχία τους με αυτά των απολυτηρίων Λυκείου και ζητούν την απόσυρσή του. Τι απαντάτε στους ανθρώπους αυτούς που αγωνιούν για το εργασιακό τους μέλλον;
- Αντιλαμβάνομαι την ανησυχία που μπορεί να υπάρχει από την πλευρά των καλλιτεχνών. Σε κάθε περίπτωση, η καλλιτεχνική εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι ένα ιδιαίτερα σύνθετο θέμα με ποικίλες παραμέτρους, η οποία παραμένει αδιαβάθμιτη εδώ και δεκαετίες. Διευκρινίζω ότι το πρόσφατο Προεδρικό Διάταγμα δεν άλλαξε την ισχύουσα νομοθεσία. Αποτύπωσε την υπάρχουσα κατάσταση και τα προβλήματα που προκαλεί το γεγονός ότι η καλλιτεχνική εκπαίδευση είναι αδιαβάθμητη, χωρίς τίτλους που να αντιστοιχούν και στο πανεπιστημιακό επίπεδο. Η Κυβέρνηση, όπως αποφασίστηκε και στη σύσκεψη υπό τον Πρωθυπουργό, εργάζεται για την αντιμετώπιση του ζητήματος, προκειμένου να δοθούν λύσεις για το σύνολο των καλλιτεχνών, μέσω ακαδημαϊκών διαδρόμων. Πιστεύω ότι το ζήτημα θα λυθεί οριστικά, με τη δημιουργία Ανώτατης Ακαδημίας Τεχνών, το οποίο συζητά η Κυβέρνηση.
• Κυρία Υπουργέ τις τελευταίες ημέρες συζητείται εντόνως το θέμα της επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα. Δηλώσατε μάλιστα ότι η επίτευξη μιας συμφωνίας για την οριστική επιστροφή είναι δύσκολη, αλλά όχι αδύνατη. Πίσω από αυτήν τη δήλωσή σας, κρύβεται κάποια εξέλιξη;
- Η Κυβέρνηση έχει κάνει μια συστηματική δουλειά τα τελευταία τριάμισι χρόνια, με προσωπικές παρεμβάσεις του ίδιου του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Είναι ο πρώτος Πρωθυπουργός που ασχολείται προσωπικά με το ζήτημα. Αυτή η συστηματική δουλειά έχει οδηγήσει σε πολύ συγκεκριμένα και απτά αποτελέσματα: Την Απόφαση του Σεπτεμβρίου του 2021, της UNESCO, σύμφωνα με την οποία το ζήτημα είναι διακυβερνητικό και όχι θέμα διαπραγμάτευσης ανάμεσα στο Βρετανικό και το Μουσείο Ακροπόλεως, την έντονη υποστήριξη επώνυμων, αλλά και της βρετανικής και διεθνούς κοινής γνώμης προς το ελληνικό αίτημα, τη μεταστροφή υπέρ της επιστροφής σοβαρών μέσων ενημέρωσης που μέχρι πρότινος εξέφραζαν αντίθετη γνώμη. Όλα αυτά μας επιτρέπουν να λέμε ότι σήμερα βρισκόμαστε σε ένα ικανοποιητικό σημείο.
Η διαπραγμάτευση δεν είναι εύκολη, ούτε θεωρούμε ότι θα έχει άμεσα αποτελέσματα. Οι θέσεις μας παραμένουν αμετάβλητες: Δεν αναγνωρίζουμε νομή, κατοχή και κυριότητα στο Βρετανικό Μουσείο, καθώς θεωρούμε ότι τα γλυπτά εκτίθενται εκεί ως προϊόν κλοπής. Το αίτημά μας είναι δυνατό και δίκαιο. Μια διαπραγμάτευση είναι πολύ δύσκολη, αλλά όχι αδύνατη. Τα Γλυπτά του Παρθενώνα πρέπει να επιστρέψουν στην Ελλάδα, να επανενωθούν στο Μουσείο της Ακρόπολης, να εκτεθούν υπό το αττικό φως.
