Θεραπεία με συνταγή γιατρού στη βιβλιοθήκη Ραψάνης!

Συμμετέχει στο πρωτοποριακό πρόγραμμα, όπου γιατροί θα συνταγογραφούν βιβλιοθεραπεία και πολιτιστικές δραστηριότητες ως θεραπευτικό μέσο για ψυχικές νόσους

Της Νατάσας Πολυγένη
Από τον Γενάρη του 2023, ένα πρωτοποριακό εγχείρημα έρχεται να αλλάξει όλα όσα γνωρίζαμε για τους τρόπους ίασης των ψυχικών ασθενειών. Στη μάχη κατά των ψυχικών νοσημάτων, το Σύστημα Υγείας επιστρατεύει πέρα από τα φάρμακα και τις θεραπείες-συνεδρίες στους ειδικούς

ψυχικής υγείας …τις βιβλιοθήκες! Όσο και αν φαίνεται παράδοξο, από τις αρχές του έτους η επίσκεψη σε βιβλιοθήκες θα συνταγογραφείται. Τέσσερις βιβλιοθήκες της χώρας θα μετατραπούν για ένα έτος σε ασφαλείς χώρους ίασης, καθώς θα υποδέχονται πάσχοντες -από ψυχικές νόσους-, οι οποίοι κατόπιν υποδείξεως των γιατρών τους θα συμμετέχουν σε ειδικά προγράμματα θεραπείας μέσω των βιβλίων. Μία από αυτές τις Βιβλιοθήκες που θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα είναι και η Δημοτική Βιβλιοθήκη Ραψάνης. Η υπεύθυνη της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ραψάνης, Χάιδω Πανταζή, μιλώντας στην «ΕτΔ» επιβεβαιώνει ότι η Βιβλιοθήκη του χωριού θα συμμετέχει σε αυτήν την καινοτόμα πρακτική που εντάχθηκε πρόσφατα και στο Ταμείο Ανάκαμψης, ώστε σύντομα να συνταγογραφούνται στην Ελλάδα μέσω της ΗΔΙΚΑ, εκτός από φάρμακα, και πολιτιστικές δραστηριότητες. Εξάλλου, όπως λέει, η ιαματική δύναμη των βιβλιοθηκών έχει καταδειχτεί σε επιστημονικές έρευνες που αποκαλύπτουν πως οι ιστορίες είναι ικανές να μας μεταμορφώνουν σε συναισθηματικό, κοινωνικό, συμπεριφορικό και ψυχολογικό επίπεδο – γι’ αυτό και η συνταγογράφηση των πολιτιστικών δράσεων ως θεραπευτικών μέσων είναι μια τάση που ανεβαίνει στο εξωτερικό. Η χρήση της βιβλιοθεραπείας ενδείκνυται για πλήθος ψυχολογικών θεμάτων, όπως είναι οι τραυματικές εμπειρίες, τα προβλήματα συμπεριφοράς, η κακοποίηση, οι εξαρτήσεις, οι χρόνιες ασθένειες, οι αυτο-καταστροφικές συμπεριφορές, το άγχος κ.λπ. Επίσης, μπορεί να εφαρμοστεί σε περιθωριοποιημένες ομάδες, ευάλωτους πληθυσμούς ή άτομα που δοκιμάζονται από κρίσεις και δύσκολες καταστάσεις ζωής (πένθος, απώλεια, διαζύγιο, ανεργία, μετανάστευση κ.ά.).
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΙΛΟΤΟΣ
Το πρόγραμμα που θα τρέξει στην Ελλάδα με πρωτοβουλία της Athens Comics Library θα περιλαμβάνει πραγματική συνταγογράφηση βιβλιοθεραπείας για πάσχοντες από ψυχικές νόσους. Η θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών θα περιλαμβάνει ανάγνωση, εκπαίδευση στην προφορική αφήγηση, δημιουργία συλλογικών ιστοριών. Μετά την ολοκλήρωσή του, το πρόγραμμα, το οποίο επελέγη για να χρηματοδοτηθεί από το European Culture Foundation, θα μοιραστεί ως «πιλότος» σε όλους τους φορείς που ενδιαφέρονται να το «υιοθετήσουν».
Αντίστοιχα προγράμματα λειτουργούν επισήμως στη Μεγάλη Βρετανία, στη Γερμανία, στην Ολλανδία και σε άλλες χώρες του εξωτερικού, όπου η επίσκεψη σε βιβλιοθήκες και η συμμετοχή σε πολιτιστικές δραστηριότητες συνταγογραφούνται από τους θεράποντες ιατρούς.
Στη Βιβλιοθήκη Ραψάνης η επιλογή των «ασθενών» θα γίνει τον Ιανουάριο και από τον Φεβρουάριο του 2023 το πρόγραμμα θα λειτουργεί κανονικά.
Η ΒΙΒΛΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΧΕΙ ΙΣΤΟΡΙΑ…
Αν και μας ακούγεται πολύ σύγχρονος ο όρος, η βιβλιοθεραπεία ήταν ήδη γνωστή στην αρχαία Ελλάδα, όπου οι βιβλιοθήκες ορίζονταν ως «τόποι θεραπείας της ψυχής». Ομοίως, οι στρατιώτες που τραυματίστηκαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έπρεπε να διαβάζουν βιβλία κατά την ανάρρωση. Η βιβλιοθεραπεία εισήχθη στις Ηνωμένες Πολιτείες τη δεκαετία του 1930, με ενδιαφέροντες τίτλους όπως “The Literature Prescription”. Κατά τη διάρκεια των επόμενων δεκαετιών, εμφανίστηκαν όλο και περισσότερα βιβλία που αφορούσαν την ειδικότητα αυτή. Αρχικά, χρησιμοποιήθηκε ως διδακτικό υλικό για να μπορέσει ο ασθενής να έχει πληρέστερη γνώση της ασθένειάς του. Από τη δεκαετία του 1990, με την άνοδο της Ιατρικής και της Ψυχολογίας που βασίζεται σε αποδείξεις, άρχισε να χρησιμοποιείται για θεραπευτικούς σκοπούς.
Στη χρήση της βιβλιοθεραπείας ως θεραπευτικού εργαλείου συμμετέχουν επαγγελματίες ψυχικής υγείας και πρωτοβάθμιας φροντίδας, βιβλιοθηκονόμοι, σύλλογοι και οι ίδιοι οι ασθενείς.
Στο πρόγραμμα συμμετέχουν οι εξής βιβλιοθήκες:
-Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης - Πανεπιστήμιο Πατρών
-Δημοτική Βιβλιοθήκη ΟΚΑΠΑ (Οργανισμός Κοινωνικής Αλληλεγγύης Πολιτισμού και Αθλητισμού) Δήμος Φιλοθέης-Ψυχικού
-Δήμος Τεμπών-Δημοτική βιβλιοθήκη Ραψάνης
-Βιβλιοθήκη Αγροτικού Καταστήματος Κράτησης Αγιάς Χανίων
Η ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΡΑΨΑΝΗΣ
Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Ραψάνης επαναλειτουργεί από το 2003 και βρίσκεται στην πλατεία της Ραψάνης, ένα ημιορεινό χωριό του νομού Λάρισας πάνω από τη γραφική κοιλάδα των Τεμπών, με θέα το Αιγαίο. Λειτουργεί ως δανειστική και στη συλλογή της περιλαμβάνει πάνω από 25.000 τόμους βιβλίων ποικίλης ύλης (λογοτεχνία κ.λπ.), διαθέτει τμήμα σπάνιων συλλογών και χειρόγραφών, καθώς και ειδικό τμήμα τοπικής ιστορίας. Στην ευρύχωρη σοφίτα της γίνονται ποικίλες δράσεις για παιδιά, εφήβους, γονείς και ανθρώπους της τρίτης ηλικίας, αποτελεί το κέντρο της τοπικής κοινότητάς της και εξυπηρετεί τους χρήστες της και πέρα του απλού δανεισμού βιβλίων, ενσωματώνοντας στις υπηρεσίες δράσεις που στηρίζουν την κοινωνία του χωριού. Κάθε καλοκαίρι διοργανώνονται ποικίλες δράσεις στο χωριό σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς και ιδιαίτερα με το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας-Ξενώνας Ραψάνης, που συνεργάζεται μόνιμα από το 2016. Είναι μέλος του δικτύου βιβλιοθηκών της Ε.Β.Ε. και μέλος του Future Library.