Το ελληνικό οριστικοποιημένο κείμενο υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση την προηγούμενη Δευτέρα 17 Οκτωβρίου 2022 και την Τετάρτη αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης.
Από το κείμενο εξάγεται ως τετελεσμένο ότι θα διακοπεί για τους Αγιώτες μηλοπαραγωγούς η συνδεδεμένη ενίσχυση για την επόμενη πενταετία, που ξεκίνησε το 2017 επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, με υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης τον Ευάγγελο Αποστόλου και υφυπουργό τον Βασίλη Κόκκαλη, προς εφαρμογή του άρθρου 52 και από πόρους του άρθρου 53 του Κανονισμού (ΕΕ) 1307/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί θεσπίσεως κανόνων για άμεσες ενισχύσεις στους γεωργούς βάσει καθεστώτων στήριξης στο πλαίσιο της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής.
Οι μόνες μηλοκαλλιέργειες της χώρας που θα συνεχίσουν να ενισχύονται είναι τα «Μήλα Ζαγοράς Πηλίου ΠΟΠ», τα «Μήλα Ντελίσιους Πιλαφά Τριπόλεως ΠΟΠ», το «Μήλο Καστοριάς ΠΓΕ» και το «Φιρίκι Πηλίου ΠΟΠ».
Πλην των ενισχύσεων στα μήλα, χάνονται και οι ενισχύσεις στους καρπούς με κέλυφος, δεύτερο μεγάλο σοκ για την περιοχή του Δήμου Αγιάς, αφού θα χαθούν και οι ενισχύσεις σε κάστανα, καρύδια και αμύγδαλα. Δυστυχώς, η εξέλιξη αυτή έρχεται να επιβεβαιώσει δύο ρεπορτάζ της «Ε»και της «ΕτΔ» που προειδοποιούσαν ότι οδηγούμασταν σε κατάργηση των συνδεδεμένων αυτών. Ένα στις 15 Νοεμβρίου 2021 κι ένα στις 6 Οκτωβρίου 2022. Εξέλιξη που θα φέρει αναπόφευκτα μεγάλο προβληματισμό και αντιδράσεις στον αγροτικό κόσμο που ασχολείται συστηματικά με τη μηλοκαλλιέργεια, σε μια περιοχή σαν την Αγιά που δεκαετίες τώρα κρατά τα σκήπτρα στην εγχώρια παραγωγή μήλου.
ΤΟ ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ
Το σκεπτικό της πρότασης του Στρατηγικού Σχεδίου όσον αφορά την ενίσχυση των συγκεκριμένων μήλων και περιοχών, όπως αυτό αναφέρεται στο οριστικοποιημένο κείμενο, έχει ως εξής: «Η ενίσχυση αυτή στοχεύει στη διατήρηση και προβολή της ιδιαίτερης ποιοτικής ταυτότητας του προϊόντος, αφού σε τέσσερις περιπτώσεις η ιδιαίτερη αυτή ταυτότητα έχει κατοχυρωθεί επίσημα μέσω πιστοποίησης: «Μήλα Ζαγοράς Πηλίου ΠΟΠ», «Μήλα Ντελίσιους Πιλαφά Τριπόλεως ΠΟΠ», «Μήλο Καστοριάς ΠΓΕ» και «Φιρίκι Πηλίου ΠΟΠ». Η συνολική έκταση των εν λόγω πιστοποιημένων ποικιλιών ανέρχεται σε 11.500 στρέμματα. Η συνδεδεμένη αυτή ενίσχυση στοχεύει, επίσης, στη βελτίωση της κοινωνικής βιωσιμότητας, καθώς ένα πολύ σημαντικό τμήμα της καλλιέργειας των μήλων πραγματοποιείται σε ορεινές περιοχές και περιοχές με φυσικά μειονεκτήματα. Ειδικότερα, σε τέτοιες περιοχές βρίσκεται το 64% των εκτάσεων με μηλιές και το 69% των εκμεταλλεύσεων που καλλιεργούν μηλιές (ΟΣΔΕ, 2019). Οι εκμεταλλεύσεις που παράγουν μήλα εμφανίζουν προβλήματα οικονομικής βιωσιμότητας, καθώς οι παραγωγικές δαπάνες υπερβαίνουν την ακαθάριστη αξία παραγωγής του προϊόντος, ενώ το υψηλό κόστος παραγωγής σε συνδυασμό με τη συνέχιση εμφάνισης του φαινομένου της μικροκαρπίας, την κλιματική αλλαγή και την έξαρση ασθενειών, έχουν αποτέλεσμα τη συνεχή και σταδιακή συμπίεση του εισοδήματος των παραγωγών, με πιθανό κίνδυνο την εγκατάλειψη των καλλιεργειών και τη μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων. H σταδιακή αλλαγή των κλιματολογικών συνθηκών και κυρίως η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, έχει ως αποτέλεσμα, αφενός τη συχνή ζημίωση της παραγωγής από καιρικά φαινόμενα, όπως χαλάζι, αέρας, εγκαύματα επιφάνειας καρπών από έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι και αφετέρου την απώλεια παραγωγής, λόγω έξαρσης εχθρών της καλλιέργειας.
Επίσης, πρόβλημα είναι οι χαμηλές τιμές των προϊόντων λόγω της κρίσης, με αποτέλεσμα τα προϊόντα να μη λαμβάνουν την αξία που θα έπρεπε».
«Επομένως», καταλήγει η αιτιολόγηση του Υπουργείου, «μέσω της κάλυψης της διαφοράς μεταξύ ακαθάριστης αξίας παραγωγής και παραγωγικών δαπανών, η συνδεδεμένη ενίσχυση για τα μήλα θα συμβάλει στην αύξηση του γεωργικού οικογενειακού εισοδήματος των εκμεταλλεύσεων, ώστε να ενισχύσουν τις προοπτικές οικονομικής βιωσιμότητάς τους, καθώς και την κοινωνική βιωσιμότητα των περιοχών στις οποίες καλλιεργείται, αποτρέποντας τον κίνδυνο εγκατάλειψης των καλλιεργειών και μείωσης των καλλιεργούμενων εκτάσεων. Τέλος, τονίζεται ιδιαίτερα το γεγονός ότι η παροχή όλων των προτεινόμενων συνδεδεμένων ενισχύσεων, σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες άμεσες ενισχύσεις και άλλες παρεμβάσεις/δράσεις όπως π.χ. η παροχή εκπαίδευσης και συμβουλευτικής υποστήριξης, θα συμβάλει ποικιλοτρόπως στην επίτευξη του στόχου της βελτίωσης της βιωσιμότητας και της ανταγωνιστικότητας των επιμέρους κλάδων παραγωγής, καθώς και στη βελτίωση της ποιότητας των σχετικών προϊόντων».
ΟΙ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΣΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ
Δικαιούχοι της συνδεδεμένης ενίσχυσης για τα μήλα των τεσσάρων αυτών περιοχών είναι οι ενεργοί γεωργοί με προϋποθέσεις να παραδίδουν κατ’ έτος τουλάχιστον 5 τόνους προϊόντος ανά εκτάριο (10 στρέμματα) καλλιεργούμενης έκτασης και να προσκομίζουν τιμολόγιο πώλησης ή αγοράς του προϊόντος. Θεωρητική προτεινόμενη τιμή ενίσχυσης είναι τα 472 ευρώ ανά εκτάριο (δηλ. 47,2 € ανά στρέμμα). Η τιμή αυτή προέκυψε από αναλυτικούς υπολογισμούς τεχνικοοικονομικών δεδομένων μιας αντιπροσωπευτικής εκμετάλλευσης μήλων έκτασης 35 στρεμμάτων. Ο στόχος της ενίσχυσης για κάθε έτος της περιόδου 2023 – 2027 είναι τα 1.150 εκτάρια. Αυτή είναι η έκταση των τεσσάρων πιστοποιημένων ποικιλιών («Μήλα Ζαγοράς Πηλίου ΠΟΠ», «Μήλα Ντελίσιους Πιλαφά Τριπόλεως ΠΟΠ», «Μήλο Καστοριάς ΠΓΕ» και «Φιρίκι Πηλίου ΠΟΠ») σύμφωνα με τον Οργανισμό ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ.
Επομένως, ο προϋπολογισμός της ενίσχυσης για κάθε έτος της περιόδου 2023 – 2027 είναι: 472 €/εκτάριο Χ 1.150 εκτάρια = 542.800 € και ο συνολικός προϋπολογισμός της ενίσχυσης για ολόκληρη την περίοδο 2023-2027 είναι: 542.800 €/έτος Χ 5 έτη = 2.714.000 €.
Τι χάνει σε χρήματα η περιοχή της Αγιάς
Σε όλη την έκταση του Δήμου Αγιάς καλλιεργούνται 1.428,5 εκτάρια ή 14.285 στρέμματα με μηλιές, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ για το 2021, πολύ περισσότερα δηλαδή από τις τέσσερις συνολικά περιοχές της χώρας που θα ενισχυθούν οι μηλοπαραγωγοί τους. Επίσης, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η τεκμηρίωση του Στρατηγικού Σχεδίου για την απόφαση ενίσχυσης των τεσσάρων αυτών περιοχών βασίζεται (αν εξαιρέσουμε το ότι πρόκειται για ΠΟΠ και ΠΓΕ προϊόντα) σε πανομοιότυπα οικονομικά προβλήματα βιωσιμότητας που αντιμετωπίζουν και οι Αγιώτες παραγωγοί (σε ίδιες μάλιστα ορεινές και ημιορεινές εκτάσεις), οι οποίοι θα στερηθούν σημαντικά ποσά τα επόμενα χρόνια. Για κάθε χρόνο ως και το 2027 στην περιοχή του Δήμου Αγιάς θα εισέρεαν 674.252 € (14.285 στρέμματα Χ 47,2 €) ή αλλιώς για όλη την πενταετία 2023 – 2027 η περιοχή θα στερηθεί 3.371.260 ευρώ. Όπως καταλαβαίνει κανείς, μιλάμε για ένα τεράστιο ποσό, που η έλλειψή του θα μειώσει περαιτέρω το εισόδημα των μηλοπαραγωγών και κατ’ επέκταση την αγοραστική τους δύναμη, με άμεσες και σοβαρές φυσικά συνέπειες στην αγορά της Αγιάς και της Λάρισας.
