«Εζησαν» μέρες κατοχής και αντίστασης

Τα μέλη της Κίνησης «Λάρισα η πόλη μου» στην Πινακοθήκη

Ευκαιρία να γνωρίσουν την άγνωστη ιστορία της κατοχικής Λάρισας και ιδιαίτερα εικόνες που ακολούθησαν της εισόδου των Γερμανών, Μ. Παρασκευή 19 Απριλίου του 1941, είχαν παραμονή της επετείου της απελευθέρωσης της πόλης από τον γερμανικό ζυγό μέλη και φίλοι της Κίνησης Πολιτών «Λάρισα η πόλη μου».

Το μέλος της Κίνησης, αλλά και της Φωτοθήκης Λάρισας Θωμάς Κυριάκος ξενάγησε όσους και όσες προσήλθαν στη έκθεση «Η μνήμη της πόλης. Λάρισα ΚΑΤΟΧΗ-ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ 1941-1944» στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας και τους εξήγησε εκατό περίπου φωτογραφίες που βρίσκονται εκεί. Οι περισσότερες από αυτές είναι τραβηγμένες από Γερμανούς στρατιώτες και έχουν μια μοναδικότητα. Αποτυπώνουν αυθεντικά τη ζωή μέσα στο σιδερόφραχτο στράτευμα, τα προβλήματα που συναντούσαν από τις ενέργειες Ελλήνων και συμμάχων να τους καθυστερήσουν και πέραν της στρατιωτικής και ιστορικής αξίας, αρκετές αποτυπώνουν και λαογραφικά στιγμιότυπα της χώρας που βίαια υπέταξαν, όπως και καθημερινές στιγμές της ελληνικής υπαίθρου του 1941.
Όπως εξήγησε ο κ. Κυριάκος, η συλλογή των 416 ψηφιακών φωτογραφιών, τις οποίες απέκτησε ο Δήμος Λαρισαίων από τον συλλέκτη της Θεσσαλονίκης κ. Βύρωνα Μήτο, η οποία αφορά στη Λάρισα και τον νομό, χρονολογικά τοποθετείται τις πρώτες ημέρες της εισβολής των κατακτητών και κυρίως τον Απρίλιο του 1941. Ελάχιστες προέρχονται από άλλες χρονικές περιόδους της κατοχής (1941-1944) και αυτές αφορούν στα ιταλικά στρατεύματα που έφθασαν στην κατακτημένη από τους Γερμανούς χώρα μας σαν νικητές τώρα, αυτοί οι ηττημένοι του ελληνοαλβανικού μετώπου. Οι εισβολείς τράβηξαν πολλές φωτογραφίες κατά την κάθοδό τους προς τη Λάρισα. Πολλές από την περιοχή των Τεμπών και τους Γόννους και λιγότερες από την Ελασσόνα και τον Τύρναβο. Ο κύριος όγκος όμως αφορά στην πόλη της Λάρισας. Οι γέφυρες, τα κτίρια, οι δύο σιδηροδρομικοί σταθμοί, οι πρόχειροι γερμανικοί τάφοι με το γερμανικό Κοιμητήριο και το αεροδρόμιο. Στις φωτογραφίες της Συλλογής Μήτου προστέθηκαν οι φωτογραφίες της συλλογής της Φωτοθήκης, της Ισραηλιτικής Κοινότητας Λάρισας, της συλλογής Ζαμπερίν, του Ιστορικού Αρχείου του Δήμου Μάντοβα και της συλλογής Τλούπα.
Η δεύτερη έκθεση στην οποία ξεναγήθηκαν τα μέλη της Κίνησης ήταν η έκθεση έργων συλλογής Κατσίγρα «Άλλη Πάλη για τη Λευτεριά». Πρόκειται για δύο ενότητες έργων. Η πρώτη είναι η σειρά των 19 δισέλιδων ζωγραφικών συνθέσεων που φιλοτέχνησε ο Σπύρος Βασιλείου με θέμα την Επανάσταση. Στις συνθέσεις αυτές, οι εικόνες συνδυάζονται με τον λόγο-κείμενο.
Η πρωτοτυπία και η μοναδικότητά τους έγκειται στο ότι φιλοτεχνήθηκαν στα χρόνια της γερμανικής Κατοχής, σε μια προσπάθεια του καλλιτέχνη να συνδέσει τους ήρωες του 1821 με τους σύγχρονους του αγωνιστές της Αντίστασης και της πάλης ενάντια στον ξένο κατακτητή. Πρόκειται για μια μοναδική σειρά όχι μόνο καλλιτεχνικής, αλλά και ιστορικής σημασίας για τη νεοελληνική τέχνη. Η δεύτερη ενότητα είναι η σειρά 16 ασπρόμαυρων ξυλογραφιών σε όρθιο ξύλο που φιλοτέχνησε (1953) ο χαράκτης Α. Τάσσος για την έκδοση του βιβλίου “Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη”. Αφιερωμένη στους “άγνωστους ήρωες της ελληνικής λευτεριάς”. Την ξενάγηση πραγματοποίησε το μέλος της Καλλιτεχνικής Επιτροπής της Δ.Π.Λ. – Μ.Κ. Γιάννης Μπόλης.