Δεν είναι μόνο καθυστερήσεις, οι αρχαιολογικές εργασίες στην Κάρλα. Υπάρχει και σημαντικό αρχαιολογικό έργο. Απόδειξη; Ο προϊστορικός οικισμός στην Παλιόσκαλα Αγιάς, κοντά στο Καλαμάκι. Ο οικισμός άρχισε να ανασκάπτεται λόγω των έργων του ταμιευτήρα Κάρλας από το 2001. Ολοκληρώθηκε φέτος. Αν και το έργο επίσημα δεν έχει παραδοθεί, ο χώρος είναι επισκέψιμος. Ένας ακόμα αρχαιολογικός χώρος του ν. Λάρισας, που σε συνδυασμό με τον παρακείμενο ταμιευτήρα, μπορεί να αποτελέσει σημείο έλξης επισκεπτών- τουριστών. Εξάλλου, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, η Θεσσαλία είναι «πρωταθλήτρια», πανευρωπαϊκά, στους προϊστορικούς οικισμούς. Συγκριτικό πλεονέκτημα της.
Σε παλιότερο ρεπορτάζ της «Ε» είχε παρουσιαστεί ο οικισμός, στα τελειώματα των έργων. Πλέον, ήρθε η κατάλληλη στιγμή για τελική παρουσίαση. Μέσω και του εντύπου, που εκδόθηκε από την ΙΕ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Λάρισας, με τίτλο «Ο προϊστορικός οικισμός στην Παλιόσκαλα Αγιάς» και συγγραφέα τον ανασκαφέα του οικισμού αρχαιολόγο κ. Γεώργιο Τουφεξή. Το βιβλίο παρουσιάζει το έργο «Συντήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξη νεολιθικού οικισμού στη θέση Παλιόσκαλα, Δήμος Κιλελέρ, Π. Ε. Λάρισας», προϋπολογισμού 900.000 ευρώ. Μελέτη ανάδειξης: Μαρία Δαφούλα αρχιτέκτων μηχανικός, Γεώργιος Τουφεξής αρχαιολόγος.
Σύμφωνα με στοιχεία, που περιέχει το βιβλίο:
«Ο προϊστορικός οικισμός στη θέση Παλιόσκαλα ανασκάφηκε τα έτη 2001- 2002 ενόψει της κατασκευής του Συλλεκτήρα Σ3 στο πλαίσιο του έργου «Κατασκευή Ταμιευτήρα της Λίμνης Κάρλας». Το έτος 2003 το ΥΠΠΟΑ αποφάσισε τη διατήρηση του προϊστορικού οικισμού και την κατασκευή αντιστρεπτών στεγάστρων προστασίας των αρχαιοτήτων, ενώ η πορεία του Συλλεκτήρα Σ3 μετατοπίστηκε προς Δ. Με χρηματοδότηση του προγράμματος ΕΣΠΑ (Περιφερειακό Πρόγραμμα Θεσσαλίας - Στερεάς Ελλάδας - Ηπείρου 2007-2013) διενεργήθηκαν στον οικισμό εργασίες συντήρησης, αποκατάστασης και ανάδειξης του προϊστορικού οικισμού, ο οποίος αποτελεί σήμερα επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο.
Ο οικισμός βρίσκεται στην ανατολική θεσσαλική πεδιάδα, στους πρόποδες του Όρους Μαυροβούνι και στην ανατολική όχθη της λίμνης Κάρλας (αρχαία Βοιβηίς) που αποξηράνθηκε το 1961-1962. Απέχει περίπου 45 χλμ. ΝΑ της Λάρισας, 5χλμ. Ν. του χωριού Καλαμάκι και διοικητικά ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Αγιάς, Π.Ε Λάρισας. Η πρόσβαση στον οικισμό είναι εύκολη και γίνεται μέσω του επαρχιακού ασφαλτοστρωμένου δρόμου Καλαμακίου - Καναλιών. Ο οικισμός έχει τη μορφή κυκλικής μαγούλας με διάμετρο 100 - 120μ., και μέγιστο ύψος περίπου 6μ. (υψόμετρο στην κορυφή 53.66μ).
Στο κεντρικό τμήμα του οικισμού υπάρχει λιθόκτιστο ορθογώνιο οίκημα («Κεντρικό Οίκημα»). Ο οικισμός της Παλιόσκαλας παρουσιάζει πολλές περιόδους κατοίκησης και πυκνή οικιστική δραστηριότητα. Προς το παρόν και με βάση τα ευρήματα και τις διαθέσιμες μέχρι σήμερα ραδιοχρονολογήσεις, ο οικισμός φαίνεται ότι κατοικείται στη Νεότερη Τελική Νεολιθική και στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, περίπου στο πρώτο μισό της 5ης χιλιετίας, στην 4η και πιθανόν σε κάποιο διάστημα της 3ης χιλιετίας π.Χ.. Κάποια δραστηριότητα στην περιοχή φαίνεται ότι συνεχίστηκε για σύντομο διάστημα και στην Ελληνιστική / Ρωμαϊκή εποχή και με λίγες ενδείξεις στους μεταβυζαντινούς χρόνους, ενώ κοντά σε ένα χαμηλό βραχώδες έξαρμα Β. του οικισμού, ανασκάφηκαν κάποια κτίσματα της Πρωτοβυζαντινής περιόδου. Αίγα μέτρα ανατολικά της εισόδου στον αρχαιολογικό χώρο είναι ορατός σύγχρονος κλίβανος παρασκευής ασβέστου που λειτουργούσε μέχρι τη δεκαετία του 1970.
ΕΥΡΗΜΑΤΑ
Εκτός από τη μεγάλη ποσότητα κεραμικής βρέθηκαν πελεκητά εργαλεία κυρίως από πυριτόλιθο, ανάμεσα στα οποία ωραίες αιχμές από πυριτόλιθο, αρκετοί λίθινοι πελέκεις και σμίλες, μυλόπετρες, μερικά ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα πήλινα ειδώλια, λίθινες χάντρες, λίγα επεξεργασμένα τμήματα κοσμημάτων από θαλάσσιο όστρεο, σφοντύλια και οστέινα εργαλεία, ενώ στα λίγα χάλκινα αντικείμενα συγκαταλέγεται και ένας πέλεκυς».
Είναι σημαντικό επίσης, ότι όλος ο χώρος είναι άνετα επισκέψιμος από ΑμεΑ, με αμαξίδια και έχει διαμορφωθεί κατάλληλος διάδρομος. Το επόμενο διάστημα θα εκδοθεί πρόγραμμα επισκέψεων και σε αυτή τη φάση, θα πρέπει να υπάρχει συνεννόηση με την αρχαιολογική υπηρεσία.
Ε. ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΣ
