Ο Αναπληρωτής Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων Πάρις Κουκουλόπουλος, έκανε την πιο κάτω δήλωση:
«Στην πρόσφατη ομιλία μου στην Κοζάνη στις 21/9/2014, αναφέρθηκα στη μέγιστη προτεραιότητα της περιοχής, την εκκίνηση του κάθετου άξονα από τη Λάρισα έως τη Φλώρινα και τη Νίκη. Το στοίχημα της Δυτικής Μακεδονίας να βρει νέες αγορές για τα προϊόντα της, τοποθετεί πρώτο στη κλίμακα προτεραιοτήτων, ως καθοριστικό παράγοντα εξωστρέφειας, το ως άνω έργο.
Ο συγκεκριμένος δρόμος είναι τμήμα του Διαδρόμου Χ (Άξονας 10) και από το 2013 έχει ενταχθεί στο σύνολό του στα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών. Η ένταξη αυτή δεν έγινε τυχαία. Έγινε με την καθοριστικής σημασίας παρέμβαση του Δήμου Κοζάνης το 2008, στο Σχέδιο Ανάπτυξης Κοινοτικού Χώρου (ΣΑΚΧ), προκειμένου να συμπεριληφθεί ο άξονας αυτός στα Διευρωπαϊκά Δίκτυα.
Υπενθυμίζεται ότι ο δρόμος Λάρισα – Νίκη, η διέλευση του Φυσικού Αερίου από τη Δυτική Μακεδονία, όπως και ο Αρχαιολογικός Χώρος Αιανής, δεν συμπεριλαμβάνονταν στην ελληνική πρόταση, για το ΣΑΚΧ, όπως έχει κατατεθεί για ψήφιση στη Βουλή.
Οι μεταφορές έχουν θεμελιώδη σημασία για την αποτελεσματικότητα και ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας, των Κρατών Μελών και της κάθε Περιφέρειας χωριστά. Η ανάπτυξη προϋποθέτει εμπορικές συναλλαγές και οι εμπορικές συναλλαγές χρειάζονται μεταφορές. Οι περιοχές της Ευρώπης που δεν έχουν καλές συνδέσεις δεν έχουν πιθανότητες να αναπτυχθούν και να ευημερήσουν.
Με την ολοκλήρωση του συγκεκριμένου έργου του Άξονα 10, η απόσταση Εγνατία – Μόναχο γίνεται 8-10 ώρες. Οι παραγωγοί μας γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα, τι σημαίνει για τα ποιοτικά και ευπαθή προϊόντα μας (π.χ. ροδάκινο, κεράσι, μήλο) μια τέτοια εξέλιξη. Ακριβώς γι’ αυτό το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων σε συνεργασία με το ΥΠΟΜΕΔΙ, ετοίμασαν σχέδιο προγραμματικής σύμβασης μεταξύ ΥΠΟΜΕΔΙ – ΕΓΝΑΤΙΑΣ Α.Ε. και των Περιφερειών Δυτικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας. Όπως έκανα γνωστό, σε συνεννόηση με τον συνάδελφό μου κ. Μιχάλη Χρυσοχοϊδη, το ΥΠΟΜΕΔΙ ήδη δεσμεύτηκε να χρηματοδοτήσει την ωρίμανση του έργου με 10 εκατομμύρια ευρώ και η ΕΓΝΑΤΙΑ Α.Ε. έχει ήδη συμφωνήσει ν’ αναλάβει Τεχνικός Σύμβουλος του έργου. Η Περιφέρειά μας πρέπει άμεσα, να αξιοποιήσει αυτή τη μεγάλη δυνατότητα που έχει δρομολογηθεί και αλλάζει τα δεδομένα για την περιοχή».
Το Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών, ΔΕΔ-Μ (Trans-European Transport Network, TEN-T) και η σημασία του
Τα επόμενα χρόνια, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο οι μεταφορές εμπορευμάτων αναμένεται να αυξηθούν κατά 80% μέχρι το 2050, και οι μεταφορές επιβατών κατά 50% και πλέον.Ακριβώς για το λόγο αυτό, η νέα ευρωπαϊκή πολιτική στοχεύει να δημιουργήσει ένα ισχυρό ευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών στα 28 κράτη μέλη.Το δίκτυο αυτό θα συνδέει την Ανατολή με τη Δύση και θα αντικαταστήσει το “μωσαϊκό” που υπάρχει σήμερα στον τομέα των μεταφορών με ένα δίκτυο καθαρά ευρωπαϊκό.
Η χρηματοδότηση στον τομέα των μεταφορών για την περίοδο 2014–2020 τριπλασιάζεται και θα ανέλθει στα 26 δισεκατομμύρια ευρώ.
Στο παρελθόν, τα συστήματα μεταφορών στην Ευρώπη αναπτύσσονταν κατά κύριο λόγο σύμφωνα με εθνικά κριτήρια. Αυτό οδήγησε σε κακές ή ανύπαρκτες διασυνδέσεις στα σύνορα ή κατά μήκος διαδρόμων ζωτικής σημασίας.Γι αυτό η νέα Ευρωπαϊκή πολιτική εστιάζει πλέον σε ένα επακριβώς καθορισμένο νέο κεντρικό δίκτυο. Το «κεντρικό» δίκτυο (core TEN-T) θα αποτελεί τον κύριο κορμό των μεταφορών στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά.Το κεντρικό αυτό δίκτυο θα συνδέεται με το Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών, ΔΕΔ-Μ (Trans-European Transport Network, TEN-T). Το ΔΕΔ-Μ βασίζεται στη δημιουργία 9 κυρίων «διαδρόμων», (Ακολουθεί Χάρτης με τους 9 διαδρόμους του ΔΕΔ-Μ) και περιλαμβάνει υποδομές μεταφορών μόνο στην επικράτεια των κρατών -μελών της ΕΕ. Έτσι, το δίκτυο ΔΕΔ-Μ δεν περιλαμβάνει τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων οι οποίες δεν αποτελούν κράτη-μέλη της ΕΕ.
Το Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών για πρώτη φορά καθορίσθηκε με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕπ) το 1996 η οποία αναθεωρήθηκε με νέα απόφαση το 2004. Στους χάρτες των αποφάσεων αυτών συμπεριλαμβάνονταν ως τμήμα του ΔΕΔ-Μ της χώρας μόνο το τμήμα Σύνορα(Νίκη)-Φλώρινα-Κοζάνη μήκους περίπου 80 χλμ (κάθετος άξονας της Εγνατίας.)
Το 2013, εν όψει της νέας Προγραμματικής Περιόδου, το Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών αναθεωρήθηκε εκ νέου και εγκρίθηκαν, με Κανονισμό πλέον του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (Κανονισμός 1315/2013), οι νέοι προσανατολισμοί της Ένωσης για την ανάπτυξη των ΔΕΔ-Μ.
Όπως φαίνεται στον χάρτη αυτό, με τον νέο Κανονισμό 1315/2013, εντάχθηκε το 2013 στο ΔΕΔ-Μ και το οδικό τμήμα Κοζάνη –Λάρισα.
Οι Πανευρωπαϊκοί Διάδρομοι (Pan-European Corridors)
Οι Πανευρωπαϊκοί Διάδρομοι (Pan-European Corridors) εξυπηρετούν τη σύνδεση των ΔΕΔ-Μ με τα δίκτυα μεταφορών κρατών που δεν είναι μέλη της ΕΕ. Οι Πανευρωπαϊκοί Διάδρομοι καθορίζονται από την ΕΕ και τον ΟΗΕ και εξασφαλίζουν τη συνέχεια του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών και την προσβασιμότητα προς προορισμούς εκτός ΕΕ (Ανατολική Ευρώπη, Μαύρη Θάλασσα και Νοτιο-Ανατολική Μεσόγειος)
Οι Πανευρωπαϊκοί Διάδρομοι (Pan-European Corridors) έχουν ιδιαίτερη σημασία για την περιοχή της ΝΑ Ευρώπης, καθώς στην περιοχή συνυπάρχουν παλαιότερα και νεότερα κράτη-μέλη της ΕΕ με χώρες που δεν έχουν ενταχθεί ή βρίσκονται σε διαδικασία ένταξης στην ΕΕ,
Ο Πανευρωπαϊκός Διάδρομος X, που συνδέεται με τον ΔΕΔ- Μ Λάρισας – Κοζάνης – Φλώρινας – Νίκης, συνδέει την Κεντρική Ευρώπη μέσω Σερβίας και ΠΓΔΜ (κράτη μη-μέλη της ΕΕ) με τη Βόρεια Ελλάδα (Θεσσαλονίκη). Ο Διάδρομος συνδέεται κάθετα στον Βορρά με τον Διάδρομο TRACECA με κατεύθυνση Κεντρική Ευρώπη – περιοχή Καυκάσου και Μαύρη Θάλασσα.
Με βάση τα όσα προαναφέρθηκαν για την νέα Προγραμματική Περίοδο 2014-2020 ισχύουν τα ακόλουθα:
Το σύνολο του οδικού άξονα Λάρισα-Κοζάνη-Φλώρινα-Νίκη ανήκει στο Διευρωπαϊκό οδικό Δίκτυο ΔΕΔ-Μ ενώ ταυτόχρονα το τμήμα Νίκη-Φλώρινα αποτελεί τμήμα του Πανευρωπαϊκού Διαδρόμου Χ – δυτικός κλάδος
Ο άξονας εξυπηρετεί τη σύνδεση των Περιφερειών Δυτικής Μακεδονίας, και Θεσσαλίας, τόσο μεταξύ τους όσο και με τα Σκόπια και εν συνεχεία με το Βελιγράδι, Σάλτσμπουργκ, Μόναχο.
Χρηματοδότηση
Σήμερα, με δεδομένη τη δύσκολη δημοσιονομική περίοδο που διανύουμε, είναι αναγκαίο η χρηματοδότηση στον τομέα των μεταφορών να εστιασθεί εκεί όπου αποφέρει τη μέγιστη προστιθεμένη αξία.
Σύμφωνα με τις επιλεξιμότητες των Διαρθρωτικών Ταμείων της Ε.Ε. η ένταξη ενός άξονα στο ΔΕΔ-Μ:
- αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την συγχρηματοδότησή έργων επί αυτού από πόρους του Ταμείου Συνοχής.
- Εμπίπτει στις προτεραιότητες για συγχρηματοδότηση από το ΕΤΠΑ.
Για το λόγο αυτό εμπίπτει στις προτεραιότητες του Υπουργείου Μεταφορών η συγχρηματοδότηση του κάθετου Άξονα από το Ταμείο Συνοχής, σε συνδυασμό με την κατά προτεραιότητα χρηματοδότηση του Άξονα από τα ΠΕΠ των δύο Περιφερειών.
Η πορεία του έργου μέχρι σήμερα
Από το 2012, κατασκευάζεται το διασυνοριακό τμήμα Φλώρινα – Νίκη, μήκους 14,5 χλμ., το οποίο δημοπρατήθηκε με προϋπολογισμό 79,95 εκατ. € (με ΦΠΑ) και θα ολοκληρωθεί από το τρέχον ΕΣΠΑ 2007-2013. Η κατασκευή αυτού του τμήματος είναι αρμοδιότητα της ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. Επίσης έχει ολοκληρωθεί και το τμήμα Κοζάνη – Πτολεμαΐδα
Το τμήμα Φλώρινα- Πτολεμαΐδα έχει μήκος 42,5 χλμ και βρίσκεται σε αρχικό στάδιο προμελέτης. Από την αναγνωριστική μελέτη προκύπτει μεταξύ των άλλων η κατασκευή δίδυμης σήραγγας 5χλμ. και κόστους 180εκ. ευρώ. Η συνολική δαπάνη κατασκευής ανέρχεται σε 360εκ. Ευρώ.
Στο έργο εντάσσεται και ο περιμετρικός δακτύλιος της πόλης της Κοζάνης με τρία διακριτά τμήματα (1ο Κοίλα – Αεροδρόμιο με έτοιμα τεύχη δημοπράτησης, 2ο Αεροδρόμιο – Καρυδίτσα και 3ο Καρυδίτσα – Ρύμνιο με μελέτες σε εξέλιξη)
Το τμήμα Ρύμνιο – Τριγωνικό βρίσκεται στο στάδιο προκήρυξης της μελέτης και το υπόλοιπο τμήμα έως τα όρια του Νομού Λάρισας έχει μελέτη σε εξέλιξη συνολικό κόστος 1.2 δις ευρώ. Η μελέτη των τμημάτων και η συνολική εποπτεία των μελετών που εκπονούνται από άλλες υπηρεσίες, εκχωρήθηκε με ΚΥΑ στην Εγνατία Οδό ΑΕ.. Η ολοκλήρωση του άξονα έχει περιληφθεί στον Στρατηγικό Σχεδιασμό της χώρας (στον κατάλογο έργων του ΣΠΕΜ με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2025) Ανάλογα με την ωρίμανση (μελετητική, αδειοδοτήσεων κλπ ) και εφόσον εξασφαλισθούν πόροι από τα ΕΠ του νέου ΕΣΠΑ 2014-2020 (Τομεακό ή/και ΠΕΠ) θα είναι δυνατή σταδιακή υλοποίηση νέων τμημάτων.
Εκτός από τα κονδύλια των Διαρθρωτικών Ταμείων της ΕΕ που συγχρηματοδοτούν έργα μέσω των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ με ποσοστό 85%, επιπλέον πόροι μπορούν να εξασφαλισθούν για τμήματα του «εκτεταμένου» ΔΕΔ-Μ και από το νέο χρηματοδοτικό μέσο το CEF (Connecting Europe Facility). Μπορούν δηλαδή να συγχρηματοδοτηθούν με ποσοστό 50% όλες οι αναγκαίες μελέτες των υπολοίπων τμημάτων του άξονα, δηλαδή των τμημάτων Πτολεμαΐδα- Φλώρινα και Λάρισα-Κοζάνη.
