Φωτ. Βασίλης Ντάμπλης
Το λες και μαιευτήριο, δίχως μαμές όμως με λευκές ποδιές και πετσέτες. Σ’ ένα στενό δρομάκι πίσω από την οδό Βόλου, «γεννιούνται» μουσικά όργανα. Στο βάθος μιας αυλής με ονειρεμένη κληματαριά «κελαηδούν» μπουζούκια για πρώτη τους φορά και πλημμυρίζει όλη η γειτονιά…
Μπορεί ένας τσομπάνης από τα Κουκουλέικα της Μηλίνας Πηλίου να γράφει ιστορία έξι δεκαετίες τώρα και, παρά το φευγιό του, η σκυτάλη της τέχνης του να περνάει σε δεύτερη και τρίτη γενιά στη Λάρισα; Αν υπάρχει μεράκι, ναι, όλα γίνονται.
Ο Λευτέρης Γιαννούλος με τον γιο του Θοδωρή δουλεύουν ασταμάτητα. Τρίβουν, γυαλίζουν, μετρούν, σφίγγουν, δοκιμάζουν. Παίρνουν ένα κομμάτι ξύλο και το φτιάχνουν μπουζούκι. Από την αρχή μέχρι το τέλος.
«Όλα ξεκίνησαν από τον θείο μου, Αντώνη. Σε παιδική ηλικία ήταν τσοπάνος και σκάλισε μόνος του ένα κουτί από γραμμόφωνο. Τον είδε ένας σκαλιστής από τον Βόλο και δεν πίστευε πως το έργο αυτό το έφτιαξε εκείνος χωρίς ιδιαίτερα εργαλεία» και αυτό τον οδήγησε στη Λάρισα τη δεκαετία του ’60.
Το 1984 φτάνει η στιγμή να μπει κι ο μικρός τότε Λευτέρης στη δουλειά «Γεννήθηκα στη Μηλίνα του Νότιου Πηλίου το 1972. Εκατό μέτρα πιο πάνω από το σπίτι του ήταν ένα μαραγκούδικο. Ό,τι ρετάλι έβγαζε η κορδέλα το έπαιρνα και το μεταμόρφωνα. Πρώτα έμαθα να καρφώνω με το σφυρί και μετά έμαθα να διαβάζω».
Με τα γράμματα δεν τα πήγαινε καλά και σε ηλικία 12 ετών, ολοκληρώνοντας το Δημοτικό φτάνει κι εκείνος στη Λάρισα. Μένει στον θείο του και ξεκινάει επαγγελματικά να φτιάχνει μπουζούκια. 38 χρόνια τώρα ακόμα φτιάχνει.
Ο θείος Αντώνης φεύγει πριν από δύο χρόνια από τη ζωή, όμως δεν είναι μόνος αφού δίπλα του βρίσκεται ο 20χρονος γιος του Θοδωρής. Πρόκειται για τρίτη γενιά κατασκευαστών και έχει μπει από μικρός στη μάχη.
«Εμείς είμαστε από τους τελευταίους κατασκευαστές μουσικών οργάνων σε όλη την Ελλάδα. Δεν είμαστε συναρμολογητές. Σ’ εμάς ξεκινάει από κούτσουρο και βγαίνει μπουζούκι». Εκεί φτιάχνουν το σκάφος, εκεί δημιουργούν φιγούρες, εκεί κολλάνε τα καπάκια, μάνικες και τα πάντα. Τίποτα δεν παίρνουν έτοιμο.
ΤΙ ΜΕΤΡΑΕΙ ΣΤΟΝ ΗΧΟ
Ζητάμε λεπτομέρειες να μας εξηγήσουν βήμα - βήμα πώς γίνεται ένα μπουζούκι κι εκείνοι το κάνουν ευχαρίστως. Μιλούν για το σκάφος που γίνεται κομμάτι - κομμάτι, δόγα - δόγα. Το ξύλο ποικίλλει. Μπορεί να είναι ξύλο καρυδιάς, να είναι από αφρικάνικα όπως η τριανταφυλλιά, κελεμπέκι αυστριακό, παλίσανδρο που είναι ινδικό, το έβενο αφρικάνικο και ελληνικά όπως η μουριά.
Συνεχίζουν με τον μάνικα που τον προσαρμόζουν στο σκάφος. Μετά κολλιέται το καπάκι που είναι όπως λένε το «α» και το «ω» πάνω στο όργανο.
«Η ποιότητα του κάθε μπουζουκιού εξαρτάται και από τη χρονολογία που είναι το καπάκι. Όσο πιο παλιό είναι, τόσο πιο καλό» λένε και εξηγούν πως στο μαγαζί υπάρχουν καπάκια 40 και πλέον χρόνων τα οποία έγιναν πλέον μελί από την πολυκαιρία. «Όσο πιο παλιό είναι τόσο πιο σκαστό και πιο καμπανάτο ήχο έχει. Αυτό διότι το ξύλο στεγνώνει».
Μετά κολλιέται η φιγούρα, ακολουθεί η τασιέρα, ξύνεται και παίρνει σειρά το λούστρο. Στη συνέχεια το κάτω μέρος που είναι η κλειδιέρα και το τελευταίο στάδιο που είναι το αρμάτωμα. Χορδές, καβαλάρης και δοκιμάζεται το όργανο.
Ποιοι όμως τα παραγγέλνουν και με τι τρόπο; Είναι το επόμενο ερώτημα για να απαντήσουν ότι: «Το 80% μας τα παραγγέλνουν τηλεφωνικά. Από Αυστραλία, Καναδά, Αμερική και απ’ όλη την Ευρώπη. Έχουμε πελάτες που ούτε καν τους γνωρίζουμε. Το κάνουν γιατί μας εμπιστεύονται» λένε με έμφαση.
Στο διπλανό δωμάτιο ένας φίλος καλλιτέχνης, ο Θοδωρής Παπαρίζος, δοκιμάζει κάποια από τα όργανα. Επαγγελματίας μουσικός και μέλος του τοπικού συλλόγου λέει πως «φυσικά και είναι πολύ σημαντικό το όργανο. Ο επαγγελματίας θα έρθει να το κατασκευάσει». Σε κάποιον αρέσει πιο μπάσο, άλλος πιο πρίμο. Άλλος το θέλει φορτωμένο με φιγούρες. Ο καθένας με τις προτιμήσεις του.
Παίζοντας κάποιες πενιές ρίχνει και το παράπονό του: «Δυσοίωνο το μέλλον των μουσικών. Με τα βοηθήματα δεν επιβιώνεις και η πανδημία ήταν η χαριστική βολή. Η δουλειά ήταν ανέκαθεν δύσκολη καθώς δεν εκτιμάται όσο πρέπει».
Την ίδια ώρα από το εργαστήριο ακούγονται σφυριά. Όσο κι αν δυσκολεύουν οι καιροί τα μεράκια δεν τελειώνουν. Ίσα - ίσα. Δυναμώνουν και γίνονται καλύτερα.
