Η πανδημία έχει αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε τη ζωή μας

Ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου κ. Στέφανος Κατσίκας μιλά στην «Ε» και συστήνει ριζική αναδιάρθρωση της Παιδείας, καταπολέμηση της διαφθοράς και αξιολόγηση στο Δημόσιο

Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη

«Ριζική αναδιάρθρωση του συστήματος παιδείας, κυρίως της ανώτερης και ανώτατης παιδείας, καταπολέμηση της διαφθοράς στον χώρο της δικαιοσύνης και του δημόσιου τομέα, αξιολόγηση του δημόσιου τομέα παντού με στόχο

να γίνει περισσότερο λειτουργικός και να εξυπηρετεί τον πολίτη, προσέλκυση ξένων επενδύσεων για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, πιστή τήρηση της εργατικής νομοθεσίας και τιμωρία παραβάσεων και πάρα πολλά άλλα». Αυτοί είναι μεταξύ άλλων οι τομείς στους οποίους η χώρα μας θα πρέπει να δώσει βαρύτητα τα επόμενα χρόνια για να προχωρήσει στον δρόμο της ανάπτυξης και της ευημερίας σύμφωνα με όσα τονίζει στην «Ε» ο αναπληρωτής διευθυντής και επίκουρος καθηγητής Νέων Ελληνικών στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Σικάγου κ. Στέφανος Κατσίκας με καταγωγή από τη Μουριά Τρικάλων.
* Εκτιμάτε πως η πανδημία έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές στο πώς βλέπουμε πλέον και αντιμετωπίζουμε τη ζωή μας; Ποια είναι για σας η πιο σημαντική επίδραση;
-«Δεν είναι θέμα εκτίμησης. Είναι πασιφανές ότι η πανδημία έχει επιφέρει αλλαγές στο πώς βλέπουμε κι αντιμετωπίζουμε τη ζωή μας. Για παράδειγμα, τόσο οι διαπροσωπικές όσο και οι εργασιακές σχέσεις έχουν επηρεαστεί».
* Προηγμένες χώρες είδαμε να μην είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν με τα εθνικά συστήματα υγείας στις απαιτήσεις της πανδημίας. Νοσεί κατά την άποψή σας και το συγκεκριμένο κοινωνικοοικονομικό μοντέλο στον σύγχρονο κόσμο;
-«Τα εθνικά συστήματα υγείας ανά τον κόσμο πιέζονται – και πώς θα μπορούσε άλλωστε να μην συμβαίνει κάτι τέτοιο, αλλά έχουν αντεπεξέλθει. Κανένα σύστημα υγείας στον κόσμο και στην ιστορία δεν έχει υπάρξει που να είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει τα πάντα χωρίς δυσκολίες και προσαρμογές, ειδικά μάλιστα όταν μιλάμε για μια πανδημία αυτής της μορφής κι έκτασης».
* Πώς θα είναι ο κόσμος όταν ο κορονοϊός μπει στο περιθώριο και είναι ακίνδυνος;
-«Μαντικές ικανότητες δεν έχω, αλλά πιστεύω ότι βραχυπρόθεσμα θα υπάρξει μια περίοδος προσαρμογής κι ένας αυθόρμητος φόβος τα οποία θεωρώ ότι θα ξεπεραστούν με την πάροδο του χρόνου. Κάποιες αλλαγές, όμως, όπως για παράδειγμα η εισαγωγή της τηλεργασίας στη ζωή μας, ήρθαν για να μείνουν».
* Σε ποιους τομείς θα πρέπει η χώρα μας να δώσει βαρύτητα τα επόμενα χρόνια, για να προχωρήσει στον δρόμο της ανάπτυξης και της ευημερίας; Και κυρίως να πάρει τέλος η διαρροή επιστημόνων προς το εξωτερικό; Είναι καθαρά θέμα επιλογής πολιτικών;
-«Ριζική αναδιάρθρωση του συστήματος παιδείας, κυρίως της ανώτερης και ανώτατης παιδείας, καταπολέμηση της διαφθοράς στον χώρο της δικαιοσύνης και του δημόσιου τομέα, αξιολόγηση του δημόσιου τομέα παντού με στόχο να γίνει περισσότερο λειτουργικός και να εξυπηρετεί τον πολίτη, προσέλκυση ξένων επενδύσεων για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, πιστή τήρηση της εργατικής νομοθεσίας και τιμωρία παραβάσεων και πάρα πολλά άλλα. Η κινητικότητα στον επιστημονικό κι εργασιακό χώρο (αυτό που αποκαλείτε «διαρροή επιστημόνων στο εξωτερικό») δεν είναι απαραίτητα κακό. Είναι δύσκολο αρκετοί επιστήμονες που δουλεύουν στο εξωτερικό να επιστρέψουν. Κάποιοι έχουν κάνει οικογένειες, τα παιδιά τους πηγαίνουν στο σχολείο στο εξωτερικό. Αλλά κι εκείνοι που δεν έχουν, δεν είναι εύκολο να επιστρέψουν: α) οι αμοιβές σε αρκετές περιπτώσεις είναι καλύτερες στο εξωτερικό, β) οι εργασιακές συνθήκες περισσότερο ανθρώπινες, γ) σε αρκετές περιπτώσεις ελληνικά πανεπιστήμια και οργανισμοί στην Ελλάδα δεν είναι έτοιμοι και δεν θέλουν να προσλάβουν επιστήμονες του εξωτερικού για μια σειρά από λόγους».
* Ίσες ευκαιρίες, δικαιοσύνη, μοίρασμα του πλούτου ισόποσα προς όλους... Πόσο αργεί μια τέτοια κοινωνία;
-«Όταν λέτε «ίσες ευκαιρίες», σε τι αναφέρεστε; Δικαιοσύνη: υπάρχει μεγάλη διαφθορά, κωλυσιεργία στη λήψη αποφάσεων κτλ. Σ’ ό,τι αφορά «το μοίρασμα του πλούτου ισόποσα» τι εννοείτε ακριβώς και πώς το εννοείτε να συμβεί και γιατί να συμβεί σε κοινωνίες το οικονομικό σύστημα των οποίων είναι ο καπιταλισμός, όταν κάτι τέτοιο απέτυχε να συμβεί σε κοινωνίες που προσπάθησαν να μην εφαρμόσουν το καπιταλιστικό σύστημα (Σοβιετική Ένωση, πρώην Ανατολικό Μπλοκ, Κίνα, Βόρεια Κορέα κτλ.)».