Τα pushbacks στο Αιγαίο και στον Έβρο καταγγέλλονται, από το 2017, από πλήθος φορέων όπως: η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και οργανώσεων όπως ενδεικτικά οι: Γιατροί Χωρίς Σύνορα, Forensic Architecture, Border Violence Monitoring Network, Human Rights 360 (1)
Στις 6/10/2020, 29 μη κυβερνητικές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ανθρωπιστικού έργου απηύθυναν ανοιχτή επιστολή προς την Βουλή ζητώντας να ξεκινήσει επειγόντως έρευνα για όλες τις καταγγελίες για παράνομες επιστροφές αλλοδαπών στην Τουρκία μέσω επαναπροωθήσεων και συλλογικών απελάσεων. (2) Για πρώτη φορά, επίσης έχει πάει σε ευρωδικαστήριο ακόμη και η Frontex για συμμετοχή σε παράνομη επαναπροώθηση στα ελληνικά νησιά.
Αλήθεια 2η
Όλες οι επαναπροωθήσεις είναι παράνομες .
Η αρχή της μη επαναπροώθησης πηγάζει τόσο από το εθνικό όσο και από το ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο (Άρθρο 33 παρ.1 της Σύμβασης για το Καθεστώς των Προσφύγων) που αναφέρει: Πολίτες τρίτων κρατών, ακόμα και ανιθαγενείς, που αναζητούν διεθνή προστασία δεν επιτρέπεται να επαναπροωθηθούν στη χώρα από την οποία, με οποιονδήποτε τρόπο, νόμιμο ή παράνομο, εισήλθαν στην ελληνική επικράτεια, προτού διαπιστωθεί από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές εάν όντως δικαιούνται διεθνή προστασία. Αυτή η απαγόρευση επαναπροώθησης είναι απόλυτη, δεν έχει εξαιρέσεις και δεν εξαρτάται από τη συνδρομή ιδιαίτερων συνθηκών ή περιστάσεων.
Τυχόν παραβίαση αυτής της υποχρέωσης με οποιονδήποτε τρόπο συνιστά βαρύτατη παραβίαση θεμελιώδους κανόνα διεθνούς, ευρωπαϊκού και εθνικού δικαίου και της αντίστοιχης νομολογίας.
Επομένως καμία νομοθεσία δεν υπάρχει που να δίνει το δικαίωμα στην Ελλάδα για αναχαιτίσεις, όπως ισχυρίστηκε, στη περιβόητη συνέντευξη ο πρωθυπουργός.
Αλήθεια 3η
Ο τρόπος των επαναπροωθήσεων είναι ακόμη πιο σκανδαλώδης: Οι πρόσφυγες συλλαμβάνονται από την αστυνομία και, αφού τους αφαιρεθούν κινητά τηλέφωνα και έγγραφα, παραδίδονται σε άγνωστους ένστολους χωρίς διακριτικά. Αυτοί τους αναγκάζουν να επιβιβαστούν σε οχήματα τύπου βαν χωρίς διακριτικά. Τους οδηγούν σε κτίρια, επίσης χωρίς διακριτικά, όπου παραμένουν έγκλειστοι. Δεν τους επιτρέπεται καμία επικοινωνία με οργανώσεις ή υπηρεσίες, και δεν τους παρέχεται καμία πληροφορία ούτε νερό ή φαγητό. Άλλοι ένστολοι, πάλι χωρίς διακριτικά, τους οδηγούν στον Έβρο και τους εγκαταλείπουν στη συνέχεια σε τουρκικό έδαφος ή τους υποχρεώνουν να επιβιβαστούν σε φουσκωτά σκάφη στο Αιγαίο και τους αφήνουν στο μέσο της θάλασσας. (3)
Υπάρχουν μαρτυρίες πλην αυτών των προσφύγων και από κατοίκους νησιών που είδανε πρόσφυγες να φτάνουν στο νησί και όταν τους αναζήτησαν για να τους παρέχουν πρώτες βοήθειες είχαν εξαφανιστεί και το λιμενικό έκανε ότι δεν ήξερε. (4)
Εκατοντάδες φωτογραφίες επίσης υπάρχουν με τα άθλια φουσκωτά των επαναπροωθήσεων που αφήνονται να πλέουν στο μέσο της θάλασσας ακόμη και με μωρά.
Αλήθεια 4η
Δεν έπεσε όλο το βάρος της προσφυγικής κρίσης στη χώρα μας. Χώρες στον παγκόσμιο νότο δέχονται 10πλάσια κίνηση ή κοντινές μας χώρες φιλοξενούν προσφυγικούς πληθυσμούς που φθάνουν ακόμη και στο 30% του πληθυσμού τους (πχ Ιορδανία και Λίβανος ).
Σήμερα, οι μετανάστες έχουν ξεπεράσει τα 214 εκ. σύμφωνα με το Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης και κάθε χώρα του πλανήτη είναι τόπος καταγωγής, προορισμός ή ενδιάμεσος σταθμός στη μετακίνησή τους.
Αλήθεια 5η
Οι πρόσφυγες δεν είναι ασύμμετρη απειλή που υποκινείται από την Τουρκία. Είναι άνθρωποι από ρημαγμένες χώρες, με ρημαγμένες στην κυριολεξία ζωές εξαιτίας των πολέμων, που γίνονται μπαλάκι σε διακρατικά παιχνίδια και παζάρια.
Αντιμετωπίζονται από το κράτος ως απειλή της εθνικής ασφάλειας, όπως έγινε το Μάρτιο του 2020 στα σύνορα του Έβρου, ακριβώς για καταδειχθούν ως εχθρός, να απανθρωποποιηθούν, ώστε να δικαιολογηθούν οι κατάφωρες παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου, οι σκληρές αποτρεπτικές ακόμα και εγκληματικές πολιτικές του κράτους. Είναι η ίδια τακτική που εφάρμοσε ο ναζισμός με την απειλή για την άρια φυλή που τάχα συνιστούσαν οι Εβραίοι, οι τσιγγάνοι, οι ομοφυλόφιλοι, οι κομμουνιστές. Αυτή η απανθρωποποίηση («η γυμνή ζωή» ) νομιμοποίησε την κατάσταση εξαίρεσης, την κόλαση των στρατοπέδων συγκέντρωσης, τον θρίαμβο της κτηνωδίας.
Ενδεικτικό της ναζιστικής έμπνευσης θηριωδίας του Ελληνικού κράτους απέναντι στους πρόσφυγες είναι η συρροή κυνηγών κεφαλών και νεοναζιστικών ομάδων στα σύνορα του Έβρου τον Μάρτιο του ’20.
Αλήθεια 6η
Η Τουρκία δεν είναι ασφαλής τρίτη χώρα σύμφωνα με έρευνες, αναφορές και εκθέσεις οργανισμών. Όμως θεωρείται ασφαλής, για να εφαρμοστεί η επαίσχυντη (όπως χαρακτηρίστηκε από τη Διεθνή Αμνηστία) συμφωνία μεταξύ ΕΕ- Ελλάδας-Τουρκίας. Δεν μπορούμε λοιπόν άλλοτε να καταδικάζουμε την πολιτική της Τουρκίας και άλλοτε να την υμνολογούμε.
Οι ισχυροί του κόσμου (Ευρώπη, ΗΠΑ ,κά) και οι πολυεθνικές εταιρείες, με τις επεμβάσεις τους, τους πολέμους, τα δικτατορικά καθεστώτα που τροφοδοτούν και την οικονομική αφαίμαξη των χωρών του τρίτου κόσμου είναι οι αποκλειστικά υπεύθυνοι για τις μεταναστεύσεις. Μια αλήθεια κρυμμένη σε κοινή θέα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αφήσει την Ελλάδα να κάνει τη βρώμικη δουλειά ως φύλακας συνόρων, αλλά και «σιγοντάρει» και άλλες χώρες όπως τη Λιβύη, όπου ανθούν τα σύγχρονα σκλαβοπάζαρα.
Αλήθεια 7η
Τα τελευταία χρόνια, η αλληλεγγύη έχει μετατραπεί σε έγκλημα στην Ευρώπη. Άνθρωποι που έχουν βοηθήσει πρόσφυγες και μετανάστες/ριες έχουν λοιδορηθεί, έχουν εκφοβιστεί και έχουν συρθεί στα δικαστήρια για να τιμωρηθούν μόνο και μόνο επειδή βοήθησαν πρόσφυγες. Τέσσερις από αυτούς τους ακτιβιστές και ακτιβίστριες στη Λέσβο, προφυλακίστηκαν για 3μιση μήνες. Τώρα θα βρεθούν κατηγορούμενοι και κατηγορούμενες, υπό την απειλή φυλάκισης ακόμα και 8 ετών. (5)
Αλήθεια 8η
Το ελληνικό κράτος δεν παρέχει κανενός είδους προστασία. Έχει φυλακίσει τους πρόσφυγες σε στρατόπεδα με το πρόσχημα της εξέτασης των αιτήσεων ασύλου. Άσυλο που δίνεται με το σταγονόμετρο μετά και την τελευταία αλλαγή το 2019 του νόμου για τη Διεθνή Προστασία στην Ελλάδα, για την οποία ο Διευθυντής Έρευνας στο Ευρωπαϊκό Γραφείο της Διεθνούς Αμνηστίας δήλωσε ότι: «…ορθώνει εμπόδια στη ζωή των αιτούντων/ουσών άσυλο στην Ελλάδα και θυσιάζει το δικαίωμα των αιτούντων/ουσών να εξεταστούν κατάλληλα τα αιτήματά τους, σε παραβίαση των Ευρωπαϊκών και Διεθνών Προτύπων Ανθρώπινων Δικαιωμάτων που είναι δεσμευτικά για τη χώρα».
Επίσης με το καθεστώς του Δουβλίνου να έχει παραλύσει δεν υπάρχει κανένα θεσμικό πλαίσιο στην ΕΕ για την κατανομή των αιτούντων άσυλο στην Ευρώπη.
Αλήθεια 9η
Οι πρόσφυγες στην Ελλάδα δεν χαίρουν προστασίας, ούτε καν στοιχειωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Είναι φυλακισμένοι κατά χιλιάδες σε στρατόπεδα, περιφραγμένα από ηλεκτροφόρα συρματοπλέγματα και όλα τα προηγμένα συστήματα ασφαλείας, ενώ στερούνται βασικών υποδομών όπως το τρεχούμενο νερό. Και δεν είναι υπερβολή η παρομοίωση των καμπ με φυλακή. Στο πολυδιαφημισμένο στρατόπεδο της Σάμου (πρόσφατη συνέντευξη του πρωθυπουργού), απαγορεύεται πλέον η έξοδος (για ψώνια, φαρμακείο, γιατρό) σε όλους όσους δεν έχουν ενεργή κάρτα αιτούντος άσυλο.
Εκεί ζουν ένα δυστοπικό εφιάλτη που συμβάλει στην «απομόνωση και στον περαιτέρω επανατραυματισμό τους», όπως αναφέρουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (21/09/2021). (6)
Τα ανήλικα παιδιά δεν προστατεύονται. Σύμφωνα με Έρευνα του διεθνούς δικτύου δημοσιογράφων Lost in Europe μέσα σε τρία χρόνια (2017-2020) 2.118 ασυνόδευτοι ανήλικοι μετανάστες, αιτούντες άσυλο ή πρόσφυγες χάθηκαν στην Ελλάδα, ενώ τουλάχιστον 18.292 έχουν χαθεί στην Ευρώπη πέφτοντας θύματα κυκλωμάτων σωματεμπορίας, εμπορίας οργάνων και μαύρης εργασίας. (7)
Αλήθεια 10η
Χιλιάδες πρόσφυγες, ανάμεσά τους οικογένειες με παιδιά, μάνες μόνες με παιδιά, άνθρωποι ευάλωτοι με προβλήματα υγείας, σωματικής και ψυχικής, που γι’ αυτούς τους λόγους είχαν ενταχθεί στο στεγαστικό πρόγραμμα ΕΣΤΙΑ βρίσκονται άστεγοι στον δρόμο εφόσον πρέπει να εγκαταλείψουν τα διαμερίσματα του προγράμματος, όταν αποκτούν άσυλο ή απορρίπτεται το αίτημα τους. Επίσης κόβεται και το μηνιαίο επίδομα για τις ανάγκες σίτισης. Στη Λάρισα πολλές οικογένειες από τους 250 πρόσφυγες που είναι ενταγμένοι στο ΕΣΤΙΑ, έχουν δεχθεί ειδοποιητήρια για έξωση, ενώ τους έχει κοπεί και το επίδομα σίτισης.
Το πρόγραμμα HELIOS, που υποτίθεται ότι θα αποτελούσε τη «γέφυρα» μετάβασης από το καθεστώς του αιτούντος άσυλο στο καθεστώς του αναγνωρισμένου πρόσφυγα, ομολογείται από το ίδιο το υπουργείο ότι είναι ανεπαρκές. Το αποτέλεσμα είναι να καλύπτει τις ανάγκες στέγασης και επιβίωσης ενός μικρού αριθμού προσφύγων (στις 29/1/2021 ενταγμένοι στο πρόγραμμα ήταν μόλις 7.325 πρόσφυγες), αποτέλεσμα μιας σειράς εξωφρενικών προϋποθέσεων και αξεπέραστων γραφειοκρατικών εμποδίων.
Εν τω μεταξύ οι διαδικασίες χορήγησης ταξιδιωτικών εγγράφων, είναι τόσο χρονοβόρες που εγκλωβίζουν όσους πρόσφυγες επιθυμούν να φύγουν από την Ελλάδα.
Όσες είναι οι αλήθειες άλλα τόσα είναι και τα ψέματα που ακούμε από τις κυβερνήσεις.
Η σημερινή κυβέρνηση εξάλλου έχει πρόθυμο αρωγό στην επιχείρηση ελέγχου και χειραγώγησης της κοινής γνώμης τα «Πετσωμένα» ΜΜΕ. Σύμφωνα με έρευνα της Διεθνούς αμνηστίας, τα περισσότερα ελληνικά ΜΜΕ κατασκευάζουν, σε σχέση με το μεταναστευτικό, μια αντίληψη της πραγματικότητας και δεν την απεικονίζουν, συμβάλλοντας στη «στοχοποίηση» των μεταναστών και των προσφύγων ως «απειλή», με όσα αυτό μπορεί να συνεπάγεται ως προς τη διαμόρφωση κοινωνικών στάσεων (8)
Υπάρχουν όμως και οι εξαιρέσεις όπως η Ολλανδή δημοσιογράφος Ingeborg Beugel που ελέγχοντας στα ίσα την εξουσία, όπως πρέπει να κάνει η δημοσιογραφία, προκάλεσε τριγμούς στη φαινομενικά αδιατάρακτη βιτρίνα της.
Ας καταλάβουμε ότι η εξουσία φαντάζει πανίσχυρη αλλά στηρίζεται πάνω μας.
Μια δικιά μας κίνηση και όλα μπορούν να ανατραπούν.
Πηγές:
- η αυτεπάγγελτη έρευνα του συνηγόρου του πολίτη με το πλήθος των καταγγελιών: https://www.synigoros.gr/resources/060521-pushbacks-interim-report_gr.pdf).
- Human Rights Watch https://www.hrw.org/el/news/2020/10/06/376553
Διεθνής Οργανισμός μετανάστευσης https://greece.iom.int/el
Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (UNHCR) https://www.unhcr.org/gr/16203-i-ya-anisihei-gia-tis-anafores-gia-atypes-epistrofes.html
- Διεθνής Αμνηστία https://www.amnesty.gr
- https://www.efsyn.gr/ellada/dikaiomata/317614_melos-toy-klimakioy-tis-libe-martyras-ton-paranomon-epanaproothiseon
- https://www.amnesty.gr/news/press/article/24718/ellada-xekina-i-emvlimatiki-diki-gia-tin-ypothesi-ereynas-kai-diasosis
- Γιατροί χωρίς σύνορα https://msf.gr/news https://msf.gr/magazine/dilosi-ton-giatron-horis-synora-gia-ti-nea-kleisti-eleghomeni-domi-sti-samo https://msf.gr/magazine/ena-hrono-meta-tis-foties-sti-moria-i-eyropi-synehizei-na-sterei-tin-axioprepeia-apo
- https://datawrapper.dwcdn.net/Fx322/9/
- Μετανάστευση και ρατσιστικός λόγος στα ΜΜΕ https://www.unhcr.org/gr/wp-content/uploads/sites/10/2020/10/metanasteusi-kai-ratsistikos-logos-sta-mme.pdf
Αντιρατσιστική πρωτοβουλία Λάρισας
