Νόμος, ο οποίος, παρότι βρίσκεται ακόμη στο στάδιο της διαμόρφωσης, έχει ωστόσο λάβει συγκεκριμένη μορφή με σαφή ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά.
Και αυτά είναι:
- Το κατώφλι εκλογής του δημάρχου και του περιφερειάρχη από τον πρώτο κιόλας γύρο με ποσοστό 43%+1 ψήφο (αντί του 50%+1 που ισχύει σήμερα).
- Την κατανομή των εδρών των Δημοτικών και του Περιφερειακού Συμβουλίου, στη λογική των 3/5 υπέρ του επιτυχόντα συνδυασμού και των υπολοίπων 2/5 για τους επιλαχόντες συνδυασμούς. Οι οποίοι, για να μετάσχουν στην κατανομή των εδρών πρέπει να «ξεπεράσουν» το όριο του 3%, που αποτελεί και τον βατήρα προς τη λαϊκή εκπροσώπηση. Αυτή η κατανομή ακολουθείται με την προϋπόθεση ότι ο νικητής των εκλογών δεν λαμβάνει πάνω από το 60% των ψήφων. Σε μια τέτοια περίπτωση η κατανομή των εδρών γίνεται αναλογικά. Αυτό σημαίνει ακόμη, ότι οποιοδήποτε ποσοστό μεταξύ του 43% και του 60% λάβει ο νικητής των εκλογών, ο συνδυασμός του καταλαμβάνει το 60% των εδρών (3/5).
- Οι συνολικές έδρες των Δημοτικών και Περιφερειακού Συμβουλίου θα είναι μειωμένες σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές.
Με μια πρώτη ανάγνωση και αναγωγή των ανωτέρω «προδιαγραφών» του εκλογικού νόμου, στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές του Μαΐου του 2019 (οι οποίες ως γνωστόν έγιναν με απλή αναλογική) μπορούμε να παρατηρήσουμε τα εξής:
- Πέραν των δημάρχων Κιλελέρ Αθ. Νασιακόπουλου (έλαβε το 54,19% των ψήφων) και Τεμπών Γ. Μανώλη (ο οποίος έλαβε το 50,27% των ψήφων), από την πρώτη Κυριακή των εκλογών θα εκλέγονταν και οι δήμαρχοι Αγιάς Αντ. Γκουντάρας (έλαβε το 45,46% των προτιμήσεων) και Φαρσάλων (πήρε το 43,18% των ψήφων).
- «Κερδισμένοι» της κάλπης με αυτό το εκλογικό σύστημα θα ήταν σχετικές πλειοψηφίες ή και μειοψηφίες της πρώτης Κυριακής των εκλογών, οι συνδυασμοί των οποίων στη δεύτερη, με την εκλογική τους νίκη θα εισέπρατταν ως «λάφυρο» τη μερίδα του λέοντος των διανεμόμενων εδρών. Χαρακτηριστική η περίπτωση του συνδυασμού Ι. Κόκουρα στον Τύρναβο, ο οποίος, το 2019 εξέλεξε μόλις 6 συμβούλους σε Δημοτικό Συμβούλιο 27 εδρών. Με τον νέο νόμο και το εκλογικό αποτέλεσμα της β’ Κυριακής θα «εκτοξεύονταν» στην απόλυτη κυριαρχία των 15 συμβούλων επί συνόλω 25. Ή του Ν. Γάτσα στην Ελασσόνα, ο συνδυασμός του οποίου, από τη θέση της μείζονος μειοψηφίας και τις 14 έδρες (σε σύνολο 41) του πρώτου γύρου των προηγούμενων εκλογών, θα βρίσκονταν τελικά στο ρετιρέ της απόλυτης πλειοψηφίας με 21 έδρες σε σύνολο 35 με βάση τον νέο εκλογονόμο.
- «Χαμένοι», από την άλλη, της εκλογικής αναμέτρησης θα ήταν 3 επικεφαλής παρατάξεων του Περιφερειακού και 3 συνδυασμών Δημοτικών Συμβουλίων, οι οποίοι δεν θα βρίσκονταν σήμερα στα έδρανα αυτών, καθώς δεν θα είχαν πιάσει το όριο του 3%. Έτσι, οι επικεφαλής της «Λαρισαίων Κοινόν» Κων. Βαϊούλης (έλαβε ποσοστό 2,82%), Βασιλική Αλεξανδρίδου του συνδυασμού «Ενωμένοι μπορούμε» της Αγιάς (έλαβε 2,41%) και Απόστολος Αναγνώστου της «Λαϊκής Συσπείρωσης» (έλαβε 2,48%), δεν θα είχαν εκλεγεί. Το ίδιο θα συνέβαινε και με τους επικεφαλής της «Ελληνικής Αυγής για τη Θεσσαλία» Μαρίας Μπίλλη (ο συνδυασμός της έλαβε το 2,53% των ψήφων), Αθανάσιου Ακρίβου της «Θεσσαλία - πράσινη περιφέρεια» (έλαβε 1,77%) και Ευστάθιου Ντούρου της «Αριστερής Παρέμβασης» (έλαβε 1,42%), οι οποίοι δεν θα κάθονταν στα έδρανα του Περιφερειακού Συμβούλιου, στο οποίο θα εκπροσωπούνταν από 4 αντί των 7 συνδυασμών σήμερα.
- Γλυκόπικρη αίσθηση σίγουρα θα άφηνε το αποτέλεσμα στους Απ. Καλογιάννη και Νίκο Ευαγγέλου, οι οποίοι για λίγες ψήφους δεν θα εκλέγονταν δήμαρχοι από την πρώτη Κυριακή. Η «Συμπαράταξη Λαρισαίων» έλαβε στις εκλογές της 26ης Μαΐου 2019 το 42,53% των ψήφων (συνολικά 29.630) και ουσιαστικά χρειάζονταν άλλες 328 ψήφους για να μη χρειαστεί η αναμέτρηση της β’ Κυριακής (στις 2 Ιουνίου) για την εκλογή του δημάρχου Λαρισαίων.
Αντίστοιχα στον Δήμο Ελασσόνας ο Ν. Ευαγγέλου χρειάζονταν ένα πρόσθετο 1% (μόλις επιπλέον 235 ψήφους) για να μη βρεθεί στον β’γύρο των εκλογών, όπου μάλιστα απώλεσε τη δημαρχία από τον Ν. Γάτσα.
Τέλος, ο Δήμος Τυρνάβου αποτελεί από μόνος του μια ειδική κατηγορία, όπου δόθηκε μια μάχη στήθος με στήθος αφού οι διαφορές μεταξύ των 5 υποψηφίων περιορίστηκαν σε ένα εύρος 7 μόλις ποσοστιαίων μονάδων στον πρώτο γύρο των εκλογών, μεταξύ του πρωτεύσαντα συνδυασμού του Ι. Κόκουρα (23,54%) και του καταλαμβάνοντα το χαμηλότερο ποσοστό (16,54%) του Αστ. Χατζηκράχτη.
ΕΚΛΟΓΗ ΜΕ 43% ΚΑΙ ΠΟΛΩΣΗ
Είναι βάσιμο να υποθέσει κανείς ότι ενδεχομένως άλλη θα ήταν η συμπεριφορά του εκλογικού σώματος, αν αντί της απλής αναλογικής ίσχυε ο υπό κατάρτιση εκλογικός νόμος. Είναι σίγουρο ότι διαφορετική θα ήταν η συμπεριφορά, άρα και ο εκλογικός αγώνας, των υποψήφιων, ίσως δε και οι επιλογές των προσώπων. Κι αυτό γιατί θα επιδιώκονταν μια πόλωση του κλίματος (παρότι οι εποχές δεν ευνοούν κάτι τέτοιο), με στόχο την εκλογή από την πρώτη Κυριακή, αντί μιας πιο χαλαρής αναμέτρησης που παραπέμπει σε πολιτικές β’ γύρου. Ο καθένας μπορεί να καταλάβει επομένως ποιοι ευνοούνται από εκλογικά συστήματα που συμπυκνώνονται στο «ο νικητής τα παίρνει όλα».
ΤΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ
Ας δούμε όμως ποια θα ήταν και η κατανομή των εδρών στα Δημοτικά και το Περιφερειακό Συμβούλιο.
Να σημειώσουμε εδώ ότι ο αριθμός των δημοτικών συμβούλων (ο οποίος συναρτάται με τον πληθυσμό του Δήμου) που θα εκλεγούν στις επόμενες εκλογές, είναι μειωμένος σε σχέση με τον υφιστάμενο.
Έτσι: Τα Δημοτικά Συμβούλια Αγιάς, Κιλελέρ, Τεμπών, Τυρνάβου και Φαρσάλων θα αριθμούν 25 δημοτικούς συμβούλους αντί των 27 σήμερα. Οι πέντε αυτοί Δήμοι έχουν πληθυσμό μεταξύ 10.000 και 30.000 κατοίκων.
Το Δημοτικό Συμβούλιο Ελασσόνας θα αριθμεί 35 μέλη από 41 σήμερα. Παρότι ο πληθυσμός του Δήμου είναι γύρω στους 32.000 κατοίκους και θα έπρεπε να διαθέτει 29 μέλη, με προβλεπόμενη διάταξη πάει στην επόμενη κλίμακα των 35 μελών λόγω περισσοτέρων των έξι Δημοτικών Ενοτήτων (έχει εννέα). Είναι καθαρά θέμα εκπροσώπησης.
Το Δημοτικό Συμβούλιο Λαρισαίων θα απαρτίζεται από 39 αντί των 49 μελών σήμερα, ενώ εκείνο της Περιφέρειας Θεσσαλίας από 41 έναντι των 51 σήμερα.
Με βάση τα ανωτέρω:
- Στο Περιφερειακό Συμβούλιο η παράταξη του περιφερειάρχη Κων. Αγοραστού θα εξέλεγε 25 συμβούλους αντί των 28 που διαθέτει τώρα. Η παράταξη Τσιλιμίγκα θα εξέλεγε 11 (σήμερα έχει 13), του Αναστ. Τσιαπλέ 3 και του Δημ. Κουρέτα 2 (από έναν λιγότερο σε σχέση με τη σημερινή τους εκπροσώπηση).
- Στον Δήμο Λαρισαίων, ο Απ. Καλογιάννης θα διαβουλεύονταν με 24 συμβούλους του (τρεις περισσότερους από όσους διαθέτει η τωρινή δημοτική ομάδα), η Ρένα Καραλαριώτου θα εξέλεγε 11 έναντι των 20 που διαθέτει η ομάδα της, η «ΛΑ.ΣΥ» με επικεφαλής τον Π. Κρίκη θα είχε δύο και όχι τρεις συμβούλους, ενώ μόνο οι Παν. Γούλας και Νικ. Γαμβρούλας, ως επικεφαλής των παρατάξεών τους θα εκλέγονταν, σε αντίθεση με τους συνυποψηφίους τους Ακη Νασιώκα και Αχ. Λώλο.
- Στον Δήμο Αγιάς ο Αντ. Γκουντάρας θα «κυβερνούσε» επικεφαλής 15 δημοτικών συμβούλων, ενώ τις υπόλοιπες 10 θέσεις του Δημοτικού Συμβουλίου θα μοιράζονταν 8 του συνδυασμού Ι. Αγγελάκα (έχει 10 σήμερα), Γρ. Καλαγιάς και ο Ι. Κασίδας (αμφότεροι συνδυασμοί σήμερα έχουν από 2 συμβούλους).
- Στον Δήμο Ελασσόνας ωφελημένος τα μάλα θα έβγαινε ο συνδυασμός του νυν δημάρχου Ν. Γάτσα. Σήμερα αποτελεί μειοψηφία αφού διαθέτει μόλις 14 συμβούλους στα 41 έδρανα. Με τον υπό κατάρτιση νόμο θα εξέλεγε τελικά 21 από τα 35 μέλη που θα έχει το επόμενο Δημοτικό Συμβούλιο. Χαμένοι φυσικά οι Ν. Ευαγγέλου (θα είχαν 9 έδρες έναντι 17 σήμερα), Δημ. Καρανίκας (3 έναντι 7 σήμερα) και Δημ. Αβρανάς (2 έναντι 3 τώρα).
- Στον Δήμο Κιλελέρ η εικόνα δεν θα ήταν πολύ διαφορετική: ο συνδυασμός του Αθ. Νασιακόπουλου θα εξέλεγε ίδιο αριθμό συμβούλων (15), ενώ, όπως και σήμερα, θα εκλέγονταν οι Αθαν. Αγγελουσόπουλος και Βασ. Σταμουλάκης. Τη μείωση των δύο εδρών του νέου νόμου θα «χρεώνονταν» ο συνδυασμός του Αθαν. Μούσιου, ο οποίος θα απαρτίζετο από 8 αντί των 10 συμβούλων.
- Στον Δήμο Τεμπών ο Γ. Μανώλης θα είχε πλειοψηφία 15 εδρών (έναντι 14 σήμερα), ενώ ο συνδυασμός του Κων. Κολλάτου θα εξέλεγε 8 συμβούλους (έναντι 11 σήμερα) κι εκείνος της Μαρίας Κωστή 2 (όσους έχει και τώρα).
- Τα πάνω - κάτω θα έρχονταν στον Δήμο Τυρνάβου, με τον Ι. Κόκουρα να απολαμβάνει κυριαρχία 15 εδρών, ενώ σήμερα διαθέτει μόλις 6! Στον αντίποδα οι συνδυασμοί των Αστ. Ροντούλη και Αθανάσιου Σάμερ-Αμάρι θα περιορίζονταν κατά 50% (με 3 εκλεγμένους συμβούλους αντί των 6), του Παν. Σαρχώση και του Αστ. Χατζηκράχτη που θα εξέλεγαν από 2 δημοτικούς συμβούλους έναντι 5 και 4 αντίστοιχα που διαθέτουν σήμερα.
-Τέλος στη «βουλή» των Φαρσάλων ο δήμαρχος Μάκης Εσκίογλου θα διέθετε «αέρα» 15 εδρών (σήμερα έχει τις 12 από τις 27 έδρες), αυξάνοντας έτσι την εκπροσώπησή του σε βάρος των Άρης Καραχάλιου (ο συνδυασμός του οποίου θα εκπροσωπούνταν από 4 και όχι 6 δημ. συμβούλους), Μαρία Ίφου (θα εξέλεγε 4 αντί των 5) και του Κων. Τύμπα (θα είχε 1 αντί των 2 εδρών σήμερα). Δεν θα άλλαζε όμως κάτι για τον Ευάγγελο Δημητρακόπουλο, ο οποίος θα εκλέγονταν.
* Δύο ακόμα σημεία του νέου εκλογικού νόμου: Η θητεία των αυτοδιοικητικών αρχών επανέρχεται στην 5ετία, ενώ η πρώτη Κυριακή των αναμετρήσεων θα διεξάγεται κάθε δεύτερη Κυριακή του Οκτωβρίου της εκλογικής χρονιάς (εν προκειμένω στις 8 Οκτωβρίου του 2023) και ο επαναληπτικός γύρος, εκεί όπου χρειάζεται την αμέσως επόμενη. Οι δε περιφερειακές και δημοτικές αρχές θα αναλαμβάνουν την 1η Ιανουαρίου του επόμενου των εκλογών έτους (στην προκειμένη περίπτωση την 1η Ιανουαρίου του 2024).
Δ. Χατζ.
