Αλλαγή ώρας και... άλλα παράδοξα

ΓΙΑΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΘΕΡΙΝΗ ΚΑΙ ΧΕΙΜΕΡΙΝΗ, ΠΩΣ ΦΤΑΣΑΜΕ ΣΤΙΣ ΖΩΝΕΣ ΩΡΑΣ

Μία ώρα πίσω πρέπει να ρυθμιστούν τα ρολόγια από σήμερα Κυριακή 25 Οκτωβρίου στις 4.00 τα ξημερώματα, λόγω της αλλαγής από τη θερινή στη χειμερινή ώρα. Έτσι, στις 4 π.μ. οι δείκτες θα πρέπει να δείξουν 3 π.μ.

Οι αλλαγές ώρας θα τερματιστούν το 2021 μετά από απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Οι χώρες της Ε.Ε. που θα αποφασίσουν να διατηρήσουν τη θερινή τους ώρα θα πρέπει να πραγματοποιήσουν την τελική τους αλλαγή την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου του 2021.
Αυτές οι οποίες προτιμούν να διατηρήσουν τη χειμερινή τους ώρα μπορούν να προσαρμόσουν οριστικά τα ρολόγια τους την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου του 2021, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου που εγκρίθηκε από τα μέλη του ΕΚ με 410 ψήφους υπέρ, έναντι 192 κατά και 51 αποχών.
Η θερινή ώρα καθιερώθηκε στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του 1970 όταν τα οξυμένα ενεργειακά προβλήματα μάς ανάγκασαν να βρούμε τρόπους εξοικονόμησης της ενέργειας. Καθώς, με τη θερινή ώρα ο Ήλιος δύει αργότερα, μειώνεται και ο χρόνος μεταξύ της δύσης του Ήλιου και της ώρας που πάμε για ύπνο, οπότε καταναλώνουμε λιγότερο ηλεκτρικό ρεύμα για τις διάφορες δραστηριότητές μας. Κάτι όμως που ισχύει τον χειμώνα, όπου έτσι κι αλλιώς ο Ήλιος δύει πολύ νωρίτερα και ανατέλλει πολύ αργότερα, οπότε δεν έχουμε καμία εξοικονόμηση ενέργειας.
Την ιδέα της αλλαγής της ώρας, που για πρώτη φορά είχε εισηγηθεί ο Βενιαμίν Φραγκλίνος το 1784. Εφαρμόστηκε όμως για πρώτη φορά στη Βρετανία το 1916, ενώ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η αλλαγή της ώρας εφαρμόστηκε με την προσθήκη δύο ωρών το καλοκαίρι και μίας ώρας τον χειμώνα με αποτέλεσμα τη μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας.
ΓΙΑΤΙ 24ΩΡΟ... ΚΑΙ ΖΩΝΕΣ ΩΡΑΣ
Ο διαχωρισμός της ημέρας σε 24 ώρες οφείλεται στους Βαβυλώνιους, καθώς πίστευαν ότι επρόκειτο για έναν «όμορφο» αριθμό μπορούσε να διαιρεθεί ακριβώς με επτά άλλους αριθμούς: το 1, το 2, το 3, το 4, το 6, το 8 και το 12.
Η ώρα αποτελεί ένα ανθρώπινο εφεύρημα για τον υπολογισμό της διάρκειας της ημέρας και κατά συνέπεια του χρόνου. Ο οποίος βέβαια, παλιότερα υπολογίζονταν με βάση τις κινήσεις του ηλίου, γι’ αυτό και ονομάζονταν ηλιακός χρόνος (εξ ού και τα ηλιακά ρολόγια). Η ανάπτυξη των τεχνολογιών και των επιστημών, δημιούργησαν την απαίτηση προσδιορισμού του χρόνου με μεγαλύτερη σαφήνεια και των ρολογιών με καλύτερο συγχρονισμό. Ωστόσο και πάλι, ο «νέος» χρόνος δεν διέφερε σημαντικά από τον ηλιακό.
Επινοήθηκαν όμως οι χρονικές ζώνες, οι οποίες «χωρίζουν» τον πλανήτη σε 24 χρονικές «φέτες», καθεμιά από τις οποίες απέχει 15ο μοίρες γεωγραφικού μήκους, από τη γειτονική της.
Οι ζώνες ώρας ορίζονται σε σχέση με την Coordinated Universal Time (UTC) δηλαδή από τον λεγόμενο «Συγχρονισμένο Παγκόσμιο Χρόνο», που βασίζεται στον μέσο όρο από τις μετρήσεις περίπου 400 ατομικών ρολογιών σε διάφορα εργαστήρια στον κόσμο.
Το σημείο αναφοράς του χρόνου είναι ο πρώτος Μεσημβρινός (γεωγρ. μήκος 00) που περνά από το Βασιλικό Αστεροσκοπείο του Γκρίνουιτς στο Λονδίνο. Για τον λόγο αυτόν πολλές φορές ο όρος Μέση Ώρα Γκρίνουιτς (GMT) συχνά χρησιμοποιείται για να αναφερθεί μια «βασική ώρα» με την οποία όλες οι άλλες ζώνες ώρας είναι σχετικές.
ΕΠΙΣΗΜΕΣ ΩΡΕΣ
Κάθε κράτος ακολουθεί την επίσημη ώρα της ζώνης στην οποία βρίσκεται. Σε περίπτωση που μία χώρα εκτείνεται σε δύο ζώνες ακολουθείται η ώρα της ζώνης στην οποία βρίσκεται η πρωτεύουσα της χώρας. Η Ελλάδα αποτελεί μια τέτοια περίπτωση. Η Αθήνα βρίσκεται στη χρονική ζώνη UTC+2, ενώ π.χ. η Πάτρα θα έπρεπε να έχει ώρα UTC+1. Πολλές χώρες όμως δεν υιοθετούν τη ζώνη που αντιστοιχεί στον μεσημβρινό που περνά από εκεί, αλλά κάποιον στα ανατολικά ή τα δυτικά. Έτσι η Ισπανία και η Γαλλία παρότι ο Πρώτος Μεσημβρινός περνά από τις χώρες τους χρησιμοποιούν την μέση ηλιακή ώρα των 15 μοιρών ανατολικά (Ώρα Κεντρικής Ευρώπης) αντί των 0 μοιρών (Μέση Ώρα Γκρίνουιτς).
Αλλού μάλιστα τα πράγματα είναι πολύ πιο περίπλοκα.
Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Κίνας, η οποία καίτοι γεωγραφικά εκτείνεται σε 5 διαφορετικές χρονικές ζώνες, από την ώρα Γκρήνουιτς+5 ώρες (UTC+5) ως την ώρα Γκρήνουιτς+9 ώρες (UTC+9), σε όλη την επικράτεια έχει την ίδια ώρα: UTC+8. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οπουδήποτε ταξιδέψετε στην Κίνα δεν πρόκειται να αλλάξετε ώρα. Από την άλλη όμως σκεφθείτε ότι π.χ. στις 8 το πρωί το Πεκίνο μπορεί να είναι λουσμένο στο φως της ημέρας, ενώ μια πόλη της δυτικής χώρας να βρίσκεται σε απόλυτο σκοτάδι.
Στο αντίποδα, αν κανείς ταξιδέψει απ’ άκρο είς άκρο στη Ρωσία θα αλλάξει 11 φορές ώρα. Τις ΗΠΑ πάλι διαπερνούν 9 χρονικές ζώνες.
Άλλα παράδοξα των ωρών:
- Στο τριεθνές των συνόρων Ρωσίας, Φινλανδίας και Νορβηγίας, ισχύουν τρεις διαφορετικές ώρες συγχρόνως!
- Κάποιες χώρες δεν ακολουθούν το σύστημα των χρονικών ωρών, αλλά έχουν δικές τους ώρες. Έτσι η Ινδία έχει ζώνη ώρας +5 ώρες και 30 λεπτά, ενώ το Νεπάλ έχει +5 ώρες και 45 λεπτά της ώρας.
- Ακόμη, σε συγκεκριμένο σημείο του Ειρηνικού Ωκεανού, δύο περιοχές, παρότι έχουν την ίδια ώρα διαφέρουν μεταξύ τους κατά 24 ώρες, καθώς, αν και βρίσκονται στο ίδιο περίπου γεωγραφικό μήκος (μεσημβρινό) ανήκουν σε διαφορετικές χρονικές ζώνες. Τέλος, οι δύο ακραίες χρονικές ζώνες της Γης (βρίσκονται στην ίδια περιοχή, στο μέσο του Ειρηνικού) και διαφέρουν μεταξύ τους κατά 26 ώρες. Αυτό σημαίνει ότι μία συγκεκριμένη ώρα της ημέρας, σε κάποια σημεία της Γης και μάλιστα, γεωγραφικά, πολύ κοντά μεταξύ τους, συναντώνται τρεις ημερομηνίες!