Μετά από εισήγηση του περιφερειάρχη Κώστα Αγοραστού, το Περιφερειακό Συμβούλιο ενέκρινε τη διάθεση πίστωσης 150.000 ευρώ για τη συντήρηση και αποκατάσταση του ναού, που σήμερα βρίσκεται σε κατάρρευση.
Αξιοποιώντας το πλούσιο ιστορικό αρχείο της «Ε» και την έρευνα του ιστοριοδίφη Νίκου Παπαθεοδώρου, καταγράφουμε την ιστορία του ναού που αποτελεί όχι μόνο θρησκευτικό αλλά και ιστορικό μνημείο της πόλης και παρουσιάζουμε τα πρόσωπα που έπαιξαν ρόλο στην κατασκευή του.
Η ιστορία του ναού είναι ενδιαφέρουσα. Καταρχήν, η ιδέα για την ανέγερσή του, μέσα στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις του Β’ Σώματος Στρατού ήταν του αρχιμανδρίτη Αυγουστίνου Καντιώτη, ο οποίος την περίοδο εκείνη ήταν στρατιωτικός ιεροκήρυκας στο Γραφείο Χριστιανικής Διαφωτίσεως του Β’ Σώματος Στρατού. Από την πρώτη στιγμή της παρουσίας του στο μεγάλο αυτό στρατόπεδο, είχε διαπιστώσει την έλλειψη ναού. Τον Αυγουστίνο Καντιώτη (1905-2010), οι παλιοί Λαρισαίοι τον θυμούνται σαν έναν μαχητικό ιεροκήρυκα, ο οποίος είχε την άδεια από τον τοπικό μητροπολίτη Δωρόθεο Κοτταρά να ιερουργεί και να κηρύττει και στους ναούς της Λάρισας. Αργότερα διετέλεσε ιεροκήρυκας της Αρχιεπισκοπής Αθηνών και το 1967 εκλέχθηκε από την Ιερά Σύνοδο μητροπολίτης Φλωρίνης, διακατεχόμενος πάντοτε από την ίδια δυναμική ιδιοσυγκρασία.
Ο Καντιώτης απευθύνθηκε στον στρατηγό Π. Καλογερόπουλο, διοικητή τότε του Β’ Σώματος Στρατού και αυτός ανταποκρίθηκε αμέσως στην πρότασή του. Συνέστησε επιτροπή από τους αξιωματικούς Λέκκα και Βενιέρη του μηχανικού κλάδου, Ζήση και Κωστόπουλου του οικονομικού κλάδου και Φαληρέα του Ιππικού, οι οποίοι μέσω εράνων μεταξύ των αξιωματικών και των στρατιωτών του Β’ Σώματος Στρατού, του λαού του θεσσαλικού χώρου και διαφόρων προσφορών από ιδρύματα και οργανισμούς, συγκέντρωσαν χρήματα για την ανέγερσή του. Τα σχέδια του ναού έγιναν από τον αρχιτέκτονα-στρατιωτικό Αλέξανδρο Παπαγεωργίου, ενώ μηχανικός ανέλαβε ο Σταύρος Τσάκωνας και αφιερώθηκε στη Μεταμόρφωση του Χριστού.
Η τελετή θεμελιώσεως του ναού έγινε με επισημότητα στις 4 Απριλίου του 1948 και μέσα σε 16 μήνες, χρόνο ρεκόρ για τις συνθήκες της εποχής εκείνης, αποπερατώθηκε πλήρως η κτιριακή κατασκευή εξωτερικά όπως την αντικρίζουμε σήμερα. Συγχρόνως διαρρυθμίστηκε το εσωτερικό του με την κατασκευή των απαραίτητων στοιχείων κάθε ναού (τέμπλο, εικόνες, προσκυνητάρια, στασίδια και λοιπά ιερά σκεύη). Στις 6 Αυγούστου 1949, ημέρα που η εκκλησία εορτάζει τη Μεταμόρφωση του Χριστού, εγκαινιάσθηκε από τον μητροπολίτη Λαρίσης Δωρόθεο (1935-1956) με μεγάλη επισημότητα. Ο Δωρόθεος Κοτταράς μετατέθηκε στη Λάρισα το 1935 και έπειτα από θητεία 21 ετών στον θρόνο της, εκλέχθηκε το 1956 από την Ιερά Σύνοδο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος. Όμως την επόμενη χρονιά (26 Ιουλίου 1957) απεβίωσε σε νοσοκομείο της Στοκχόλμης από ανίατη ασθένεια.
Σήμερα, ο ναός αυτός αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα θρησκευτικά μνημεία της Λάρισας γιατί με πρωτοβουλία του διοικητού του Β’ Σ. Σ. στρατηγού Καλογερόπουλου διακοσμήθηκε ολόκληρος με τοιχογραφίες και εικόνες του διακεκριμένου Λαρισαίου ζωγράφου και αγιογράφου Αγήνορα Αστεριάδη, φιλοτεχνημένες σύμφωνα με τα παλαιά βυζαντινά πρότυπα, όπως ακριβώς είναι και ο αρχιτεκτονικός ρυθμός του. Στη συνέχεια κατασκευάσθηκε κομψό καμπαναριό σε μικρή απόσταση από τη νοτιοδυτική γωνία του ναού, στον ίδιο ρυθμό με τον ναό και από τότε μαζί με τους στρατιωτικούς, προσέρχονται σ’ αυτόν και πολλοί Λαρισαίοι για να προσευχηθούν, καθώς εξυπηρετείται τακτικά από ιερείς που ανήκουν στο στρατιωτικό σώμα.
Η φωτογραφία (Ι) που αναδημοσιεύουμε είναι του Τάκη Τλούπα και χρονικά (1949) αποτυπώνει τις εργασίες αγιογραφήσεως του ναού της Μεταμορφώσεως. Με τα πολιτικά ρούχα είναι ο Αγήνορας Αστεριάδης και δίπλα του είναι ο διοικητής του Β’ Σώματος Στρατού στρατηγός Π. Καλογερόπουλος, με τον επιτελάρχη και μια ομάδα αξιωματικών και στρατιωτών που βοηθούσαν τον ζωγράφο.
ΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ
Όπως αναφέρει ο κ. Παπαθεοδώρου «τα εγκαίνια έγιναν στις 6 Αυγούστου 1949, ημέρα της εορτής της Μεταμορφώσεως, ένα καλοκαιρινό πρωινό. Η τελετή έγινε πολύ νωρίς, πριν τη θεία λειτουργία, από τον μητροπολίτη Λαρίσης Δωρόθεο. Οι πιστοί, με επικεφαλής το ιερατείο κάνουν τρεις φορές τον γύρο του ναού και κατόπιν με ειδικό τελετουργικό εισέρχονται στο εσωτερικό του για τη συνέχιση της τελετής. Στην περιγραφή της φωτογραφίας (ΙΙ) ο ψηλός κύριος με τα πολιτικά είναι ο δημοσιογράφος της εφημερίδας «Ελευθερία» και του ραδιοφωνικού σταθμού της ΥΕΝΕΔ Λαρίσης Κωνσταντίνος Ξιφαράς, στη συνέχεια το νεαρό αγόρι είναι ο μαθητής Τώνης Ρίζος, γιος του μαιευτήρα-γυναικολόγου Αθανασίου (Νάσου) Ρίζου και εγγονός του παλιού δημάρχου Μιχαήλ Σάπκα, από τον οποίο συγκρατείται καθώς ακολουθούν τη θρησκευτική πομπή. Ο Σάπκας είναι ασκεπής και με το ένα χέρι κρατά το καπέλο του, ενώ με το άλλο στηρίζεται στο θρυλικό μπαστουνάκι του που τον βοηθά στον βηματισμό. Ακολουθεί ο πρώην υπουργός και δήμαρχος Δημήτριος Χατζηγιάννης, ο οποίος συνομιλεί με τον διοικητή του Β’ Σώματος Στρατού στρατηγό Π. Καλογερόπουλο, στην πρωτοβουλία του οποίου οφειλόταν η ανέγερση του ναού. Μετά, βλέπουμε ότι ένας πρόσκοπος εκτελεί χρέη ιερόπαιδος και δίπλα του ο παπα-Θανάσης, εφημέριος του ναού του Αγίου Νικολάου της πόλεώς μας, πλαισιώνει τον μητροπολίτη Λαρίσης Δωρόθεο Κοτταρά.
Επιμέλεια: Γ. Ρούστας
