ΕΛΑΣΣΟΝΑ(Γραφείο «Ε»)
Του Γιάννη Μουκίδη
Δεκάδες προσκυνητές, πιστοί και επισκέπτες αναμένεται να βρεθούν την Δευτέρα 7 και την Τρίτη 8 Σεπτεμβρίου στην ιστορική Παναγία Βρυζώστη, στο Δομένικο Ελασσόνας, για να πάρουν μέρος στις καθιερωμένες θρησκευτικές εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται εκεί για την εορτή του Γενεσίου της Θεοτόκου. Η εκκλησία βρίσκεται σε απόσταση μόλις 4 χιλιομέτρων από το Δομένικο Ελασσόνας προς τα νότια, επάνω από το οικισμό του χωριού Αμουρίου Ελασσόνας.
Το απόγευμα της Δευτέρας θα τελεσθεί πανηγυρικός Εσπερινός με Αρτοκλασία και ανήμερα της εορτής(το πρωί της Τρίτης) η Θεία Λειτουργία.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία που έχουν καταγραφεί για την ιστορική εκκλησία της επαρχίας Ελασσόνας. Σύμφωνα με αυτά:
Το όνομα Βριζώστη θα πρέπει να αναφέρεται στην τοποθεσία ή σε κάποιο οικισμό που υπήρχε εκεί ή θα έχει σχέση με τους νερόμυλους (υπάρχουν απομεινάρια 13) που υπήρχαν εκεί και ίσως άλεθαν βρίζα (σίκαλη), άλλη μία εκδοχή είναι να προκύπτει από την Ελληνοποίηση των λατινικών λέξεων bri (κράτος-πόλη) και sosti (; αντικατάσταση) και να δόθηκε για την εγκατάλειψη του οικισμού και την μεταφορά των κατοίκων κατά την ρωμαϊκή εποχή σε Δομένικο, Αμούρι και Μεσοχώρι ή από την λατινική λέξη bri και την λέξη ζώστης που ετυμολογικά μπορεί να αποδοθεί ως πόλη που ζώνεται, εξ αιτίας των βουνών ή τειχών που μπορεί να είχε παλιότερα.
Ο ναός είναι αφιερωμένος σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή, που βρίσκεται στον δυτικό τοίχο, στην «ΥΠΕΡΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ ΗΜΩΝ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙ ΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙΑΣ». Το κεντρικό τμήμα του ναού είναι μονόχωρο και περιβάλλεται από περίστωο στις τρεις πλευρές του, εκτός από την ανατολική. Δυτικά υπάρχει επιμήκης νάρθηκας. Η κάτοψη του κυρίως ναού θυμίζει βυζαντινούς τρουλλαίους ναούς με περίστωο (…όπως η γειτονική Ι. Μονή της Παναγίας Ολυμπιώτισσας Ελασσόνας).
Τοιχογραφίες σώζονται στο μεγαλύτερο μέρος του κυρίως ναού αλλά και στον ανατολικό τοίχο του νάρθηκα, χωρίς να αποκλείεται να υπάρχουν τοιχογραφίες και κάτω από τα λευκά επιχρίσματα. Οι τοιχογραφίες χρονολογούνται σύμφωνα με χαράγματα και επιγραφές από το 1515 (στο Ιερό Βήμα) μέχρι το 1673 (στο περίστωο). Οι τοιχογραφίες του κεντρικού τμήματος του ναού και του ιερού παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον γιατί μιμούνται βυζαντινά πρότυπα, τις αφιέρωσε δε ο άρχοντας Ιωάννης Μαυρίσος ή Μαυσώρης του Θωμαή. Ο διάκοσμος του περίστωου έγινε την εποχή του επισκόπου Δομένικου Φιλοθέου με έξοδα των αρχόντων Γεωργίου Πανά από τον Τύρναβο και Στάμου Ποψάκα από την Πόρτα Τρικάλων.
Εκτός από τον τοιχογραφικό διάκοσμο οι παραπάνω άρχοντες, σύμφωνα με το χάραγμα που αναγράφεται στον δεξιό τοίχο του αριστερού κλίτους, έκαναν και άλλα έργα όπως: το 1666 έγινε η κατασκευή της μεγάλης βρύσης, το 1655 η κατασκευή της μικρής βρύσης, το 1666 κατασκευάστηκαν τα βημόθυρα και τα στασίδια, το 1671 έγινε η κατασκευή της μεγάλης πόρτας.
Δυστυχώς, τα περισσότερα από αυτά τα έργα αυτά δεν σώζονται σήμερα. Η ιστορική εκκλησία πανηγυρίζει κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου.
