ΑΓΙΑ (Γραφείο «Ε»)
Του Νίκου Γουργιώτη
Το συνηθίζει ο παπά- Νεκτάριος κάθε καλοκαίρι να λειτουργεί κάποια Σάββατα στα ασκηταριά της Ιεράς Μονής Αγίων Αναργύρων που βρίσκεται στο ενδιάμεσο σχεδόν του δρόμου Αγιάς – Αγιοκάμπου.
Ο αρχιμανδρίτης και αρχιερατικός επίτροπος της Αγιάς αρέσκεται στο να δίνει ζωή στα παλιά θρησκευτικά μνημεία του τόπου. Θες οι Αγιορείτικες καταβολές του, θες η μεγάλη του αγάπη στη μελέτη της βυζαντινής ιστορίας, θες η ενδελεχής πολυετής έρευνά του στη δημιουργία, την ακμή και παρακμή του Όρους των Κελλίων (της Μοναστικής Πολιτείας του Κισσάβου και του Μαυροβουνίου), όποιος κι αν είναι ο λόγος, έχει αποδείξει – κοντά 35 χρόνια τώρα στην περιοχή – πως επιδιώκει μετά μανίας να ανοίγει στους πιστούς τις πόρτες των πολύ παλιών εκκλησιών ή των χώρων όπου ασκητές έζησαν ταπεινά προσπαθώντας να έρθουν πιο κοντά στον Θεό.
Η κάθε λειτουργία, στα ηλικίας 900 και πλέον ετών ασκηταριά των Αγίων Αναργύρων, πραγματική μυσταγωγία. Εμπειρία, ανάταση και γαλήνεμα ψυχής για τον πιστό που παρευρίσκεται. Στο ημίφως λίγων κεριών και των αχτίνων του ηλίου που εισχωρούν στον χώρο, προσευχές και ψαλμωδίες μπλέκονται σε μια αληθινή αναζήτηση συγχώρεσης και αυτοκάθαρσης.
Σκαρφαλωμένα σε απότομους βράχους ανατολικά του μοναστηριού που είναι κτισμένο στο χαμηλό ξέφωτο δίπλα σε ένα ρυάκι με πανύψηλα πλατάνια, τα ασκηταριά εύκολα εντυπωσιάζουν και προκαλούν θαυμασμό.
Η ανάβαση στο κυρίως απ’ αυτά όχι δύσκολη, θέλει όμως τον κόπο της. Μια υποτυπώδης σκάλα – αλλού κτιστή και αλλού λαξεμένη στον βράχο – ξεκινά από την όχθη του ρυακιού και ανεβαίνοντας σχεδόν κατακόρυφα οδηγεί σε μια φυσική εξέδρα του βράχου, που στα ανατολικά της ανοίγεται μια αρκετά ευρύχωρη αίθουσα σπηλαίου. Στo βορειοδυτικό τμήμα της αίθουσας αυτής, το οποίο έχει και το μεγαλύτερο ύψος, είναι κτισμένο το ασκηταριό, ενώ το υπόλοιπο ήταν το οστεοφυλάκιο. Τρεις είσοδοι σε οδηγούν σε αντίστοιχα συνεχόμενα μονοθάλαμα ναΰδρια, όπου τα ίδια τα τοιχώματα του βράχου και κατακόρυφοι κτιστοί τοίχοι διαμορφώνουν μέσα στο σπήλαιο το κτίσμα. Διατηρημένα τμήματα τοιχογραφιών στις εξωτερικές επιφάνειες δείχνουν ότι υπήρχε εξωτερική τοιχογράφηση. Στο εσωτερικό, πολύ ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες, που χρονολογούνται από τα τέλη του 12ου και τον 13ο αιώνα ως τον 16ο, δηλώνουν ότι από τον 12ο αιώνα τα ναΰδρια ήταν σε χρήση.
Στους γύρω βράχους, μικρές φυσικές κοιλότητες. Τα ησυχαστήρια των αναχωρητών.
Κάπως υψηλότερα και νοτιότερα από το κυρίως ασκηταριό, ένα ακόμη θολωτό ναΰδριο, πιο δύσκολα προσβάσιμο. Κτισμένο μέσα σε φυσική κοιλότητα, με ελάχιστα πια ίχνη τοιχογραφιών, αποτελούσε τον ταφικό χώρο των ασκητών.
Όλα τους μαζί μια παλιά μικρή κοινωνία. Ανθρώπων που θέλησαν να μονάσουν. Ανθρώπων που θέλησαν η σχέση τους με τον Θεό να είναι διαφορετική. Όλα τους σήμερα ξαναγεννημένα κατά κάποιο τρόπο, με πρωτοβουλίες σαν κι αυτές του παπά - Νεκτάριου...
