Ο Θανάσης Δήμκος πήρε την πρωτοβουλία για την ανάδειξη και τη διάσωση του επιβλητικού δέντρου. Στο πλαίσιο αυτό, ο καθηγητής του εργαστηρίου Δασοκομίας του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος στο ΑΠΘ κ. Θεοχάρης Ζιάγκας επισκέφθηκε και μελέτησε τον πλάτανο. Το συμπέρασμά του: «Το δέντρο ανήκει στην κατηγορία των μνημειακών. Αποτελεί ένα μνημείο της φύσης μεγάλης οικολογικής και ιστορικής αξίας, με ιδιαίτερη σημασία τόσο για την περιοχή του Δημοτικού Διαμερίσματος της Βερδικούσιας όσο και του Δήμου Ελασσόνας και της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Επομένως θα πρέπει να ενταχθεί στο μελλοντικό δίκτυο των αξιοθέατων της Βερδικούσιας και της ευρύτερης περιοχής και για τον λόγο αυτό θα πρέπει να τύχει της δέουσας προσοχής και της συστηματικής προστασίας από κάθε μορφής κίνδυνο».
Ας δούμε όμως αναλυτικά την όλη προσπάθεια:
Στο βιβλίο του Θανάση Αστ. Δήμκου, που εκδόθηκε το 2016 με τίτλο «ΒΕΡΔΙΚΟΥΣΙΑ - Ιχνηλατώντας τη γενέθλια γη» γίνεται αναφορά στον επιβλητικό πλάτανο που υπάρχει δίπλα από το ξωκλήσι του Αη-Γιώργη, σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων νότια της Βερδικούσιας.
Ήδη από το 2015 ζητήθηκε από το Κοινοτικό Συμβούλιο και τους φορείς του χωριού να ενδιαφερθούν για τη σωτηρία του. Να διαμορφωθεί ο περιβάλλων χώρος, να κατασκευασθεί ένα κιόσκι με τραπέζι και πάγκους, να μαζευτούν τα νερά της πηγής που σκορπίστηκαν στα γύρω χωράφια, όταν έγινε η διαπλάτυνση του αγροτικού δρόμου, να κτισθεί μια πέτρινη βρύση, ώστε να ξεδιψούν και να ξεκουράζονται οι επισκέπτες, απολαμβάνοντας τη μαγεία του μυθικού πλάτανου και το γαλήνιο μαγευτικό τοπίο. Όλα αυτά κάτω από το άγρυπνο βλέμμα του έφιππου Αη-Γιώργη.
Ο αγέρωχος πλάτανος απέχει από το ξωκλήσι μόνο πενήντα μέτρα. Αριστερά του δρόμου είναι ο πλάτανος και δεξιά το ξωκλήσι που περιβάλλεται από αιωνόβια δέντρα (βελανιδιές και πουρνάρια) και καταπράσινα λιβάδια.
Ταυτόχρονα, ο Θανάσης Δήμκος απευθύνθηκε και στη δασική υπηρεσία Ελασσόνας ζητώντας βοήθεια για την ανάδειξη και την αξιοποίηση του μνημείου της φύσης.
Στη συνέχεια ζήτησε συνεργασία και από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα από τον καθηγητή κ. Θεοχάρη Ζιάγκα, ο οποίος δέχθηκε με χαρά να βοηθήσει στο θέμα αυτό. Γέφυρα επικοινωνίας με τον κύριο Ζιάγκα ήταν οι καθηγητές: ο συνταξιούχος καθηγητής Αρχαιολογίας κ. Λεωνίδας Χατζηαγγελάκης και ο καθηγητής Κοινωνιολογίας κ. Ιωάννης Γεωρ. Μπέφας.
Ο κύριος Ζιάγκας, αφού ενημερώθηκε λεπτομερώς για τον πλάτανο από τον Θανάση Αστ. Δήμκο, επισκέφθηκαν μαζί τη Βερδικούσια στις 22 Δεκεμβρίου του 2018 και πήγαν στη συγκεκριμένη περιοχή για να δουν από κοντά και να μελετήσουν το δέντρο.
Τα υπόλοιπα αναφέρονται στη μελέτη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με συντάκτη τον κ. Θεοχάρη Δ. Ζιάγκα.
Ο κ. Ζιάγκας αναφέρεται αρχικά στην επίσκεψή του για την αξιολόγηση του Μνημειακού Δένδρου Πλατάνου (Platanus orientalis).
«Καθ' οδόν, γράφει, ο κ. Αθ. Δήμκος με ενημέρωσε σχετικά με την ιστορία και τα χαρακτηριστικά του και κυρίως ότι είναι ένα δέντρο μεγάλων διαστάσεων, κουφαλερό και εντός του διέμεναν ολόκληρες οικογένειες κατά τις δύσκολες περιόδους που οι άνθρωποι καταδιώκονταν για διάφορους λόγους.
Μετά από σχετική ερώτηση με πληροφόρησε ότι στην ίδια θέση υπήρχε βρύση, κάτι που εξ αρχής θεωρούσα αυτονόητο αφού τα δέντρα αυτά έχουν αυτόν τον συμβολισμό. Δυστυχώς αυτή καταστράφηκε κατά τη διάνοιξη του δασοδρόμου, η κατασκευή του οποίου οδήγησε στην επίχωση, τουλάχιστον κατά 2 μ. περίπου, της άνω πλευράς του κορμού του δέντρου.
Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό, πολυαιωνόβιο δέντρο το οποίο φύεται στο επίχωμα πλέον του δασοδρόμου.
ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Μετρήθηκε με μετροταινία η περιφέρεια του κορμού σε ύψος 1,30 μ. και έμμεσα υπολογίστηκε η στηθιαία διάμετρός του (Dl,30), το ύφος και το ύφος έναρξης κόμης (φυλλωσιάς) με υψόμετρο τύπου Haga, η διάμετρος της κόμης με μετροταινία προς δύο κατευθύνσεις, Α->Δ και Β->Ν και έμμεσα η εδαφοκάλυψη (κατακόρυφη σκίαση) του δέντρου.
Επίσης λήφθηκαν δύο (2) τρυπανίδια σε ύφος 2 μ., με την προσαυξητική τρυπάνη του Presler για τον υπολογισμό της ηλικίας του. Τα τρυπανίδια αυτά εξετάστηκαν στη συνέχεια στερεοσκοπικά στο Εργαστήριο Δασοκομίας του Τμήματος Δασολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και με τη βοήθεια των στοιχείων που προέκυψαν υπολογίστηκε η ηλικία του δέντρου.
Τέλος εκτιμήθηκε η γενική κατάσταση του δέντρου, η κατάσταση της υγείας του, η ζωτικότητα και η τάση εξέλιξής του.
Μετρήθηκε η περιφέρεια του κορμού του πλατάνου σε ύφος 1,30 μ. από το έδαφος και βρέθηκε ότι είναι 9.30 μ., που σημαίνει ότι η στηθιαία διάμετρός του είναι D1,30=2.96 μ.
Το ύψος του δέντρου είναι Η=22,0 μ. Το ύψος έναρξης της ζωντανής κόμης Ηκ=3,0 μ. Η διάμετρος κόμης Α->Δ, είναι DK1=25,0 μ. και η διάμετρος κόμης Β->Ν, είναι DK2=29,0 μ. Η μέση διάμετρος κόμης είναι DK=27,0 μ. Η εδαφοκάλυφη του δέντρου, δηλαδή η κατακόρυφη σκίαση, ανέρχεται σε 573 τ.μ.
Η ηλικία του δέντρου υπολογίστηκε σε 850 χρόνια με πιθανό σφάλμα 5%, δηλαδή μια απόκλιση θετική ή αρνητική 42 χρόνια, λόγω της μεγάλης κοιλότητας του δέντρου.
Η γενική κατάσταση, η υγεία του δέντρου και η ζωτικότητά του κρίνονται μέτριες έως κακές, λόγω των τραυμάτων τα οποία υπέστη στη διάρκεια του πολύ μακρού βίου του αλλά και αντικειμενικά λόγω του προχωρημένου γήρατος.
Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό δέντρο Πλατάνου, ασυνήθιστα μεγάλων διαστάσεων, που λόγω της ηλικίας του κυρίως αλλά και του μεγέθους του, κατατάσσεται στην κατηγορία των Μνημειακών Δέντρων.
Ο κορμός του διακλαδίζεται σε μικρό ύφος σε τρεις επί μέρους κορμούς εκ των οποίων ο κεντρικός έχει νεκρωθεί. Στο κατώτερο μέρος του εμφανίζει τεράστια κοιλότητα διαστάσεων μικρού δωματίου, διαμέτρου ~3,0 μ. και αυτός είναι ο λόγος που στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία καταδιωκόμενων οικογενειών.
ΠΡΟΤΑΣΗ
Το δέντρο, όπως προαναφέρθηκε, ανήκει στην κατηγορία των μνημειακών. Αποτελεί ένα μνημείο της φύσης μεγάλης οικολογικής και ιστορικής αξίας, με ιδιαίτερη σημασία τόσο για την περιοχή του Δημοτικού Διαμερίσματος της Βερδικούσιας όσο και του Δήμου Ελασσόνας και της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Επομένως θα πρέπει να ενταχθεί στο μελλοντικό δίκτυο των αξιοθέατων της Βερδικούσιας και της ευρύτερης περιοχής και για τον λόγο αυτό θα πρέπει να τύχει της δέουσας προσοχής και της συστηματικής προστασίας από κάθε μορφής κίνδυνο.
Υπάρχουν δύο δρόμοι που μπορούν να ακολουθηθούν:
-Ο πρώτος είναι ο καθαρά υπηρεσιακός δρόμος, σύμφωνα με τον οποίο θα πρέπει να συνταχθεί από ιδιώτη ειδικό επιστήμονα Δασολόγο - Περιβαλλοντολόγο, Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη, η οποία θα υποβληθεί στη Δασική Υπηρεσία, προκειμένου να προβεί στις απαραίτητες διοικητικές ενέργειες για την κήρυξη του δέντρου ως Μνημείου της Φύσης.
Με την έγκριση της Ε.Π.Μ. το δέντρο θα περιληφθεί στον σχετικό κατάλογο και η Πολιτεία μέσω των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών, θα εκδώσει τις ειδικές οδηγίες για τη συντήρηση, προστασία και ανάδειξη του δέντρου.
-Ο δεύτερος δρόμος είναι το τοπικό Δημοτικό Διαμέρισμα σε συνεργασία με τον Δήμο Ελασσόνας να αναλάβουν υπό την καθοδήγηση ειδικού επιστήμονα τη συντήρηση και προστασία του δέντρου.
Ο πλέον ενδεδειγμένος όμως τρόπος είναι ο πρώτος και στη συνέχεια τόσο το τοπικό Δημοτικό Διαμέρισμα και ο Δήμος όσο και οι πολιτιστικοί φορείς της περιοχής, να φροντίσουν για την υλοποίηση των προτεινόμενων μέτρων για την προστασία, την ανάδειξη και την αξιοποίησή του, ως σημαντικού αξιοθέατου της ευρύτερης περιοχής με το προσωνύμιο “Ο ΜΝΗΜΕΙΑΚΟΣ ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΤΗΣ ΒΕΡΔΙΚΟΥΣΙΑΣ”».
