Η εκδήλωση άρχισε με ομιλία του γραμματέα της ΚΟΒ ΚΚΕ Φαρσάλων κ. Βασίλη Γρίβα, ο οποίος αναφέρθηκε στο ιστορικό της εκτέλεσης των 40 πατριωτών από τα γερμανικά στρατεύματα στις 31 Μαΐου 1944 σε αντίποινα για την ανατίναξη του τρένου της γραμμής Βόλου – Καλαμπάκας που μετέφερε εχθρικό υλικό.
Κατά την ομιλία του, ο κ. Γρίβας μεταξύ άλλων ανέφερε: «Η Γερμανία αντιμετωπίζει επισιστικό πρόβλημα με τον στρατό της παρά τις αρπαγές και τις λεηλασίες που είχε κάνει στις χώρες όπου περνούσε, εδώ στη Θεσσαλία, τον σιτοβολώνα της Ελλάδας απέβλεπε να λύσει το επισιτιστικό της πρόβλημα. Τα κεντρικά επιτελεία του Γ’ Ράιχ κατέστρωσαν ειδικό σχέδιο, το οποίο είχαν χρησιμοποιήσει στην Ουκρανία και τη Ρουμανία. Σύμφωνα με αυτό, έφεραν γεωπόνους και άλλους ειδικούς για να μεθοδεύσουν τη συγκέντρωση της σοδειάς σιταριού που είχαν πλούσια τη χρονιά εκείνη, χάρη στη μάχη σποράς που είχαν δώσει το ΕΑΜ και άλλες οργανώσεις και δεν άφησαν κανένα χωράφι άσπρατο στην περιοχή.
Τέλος του Φλεβάρη του 1944 άρχισαν να δημιουργούνται αντί-ΕΑΜικές οργάνωσεις με σκοπό να βοηθήσουν, τόσο στη συγκέντρωση σοδειάς όσο και στη διάλυση των οργανώσεων του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, με την εκκαθάριση του Πηλίου των Αγράφων και της Φθιώτιδας. Τα Φάρσαλα γι’ αυτούς ήταν μία πολύ σημαντική περιοχή, διότι από δω περνούσε ο μοναδικός δημόσιος δρόμος Αθήνας-Θεσσαλονίκης, καθώς και οι σιδηροδρομικές γραμμές που οδηγούσαν από την Αθήνα προς την Ευρώπη. Εκτός της ισχυρής δύναμης μέσα στα Φάρσαλα, είχαν τοποθετήσει και ισχυρή φρουρά στον σταθμό Παλαιοφάρσαλα καθώς και πολλά κινητά φυλάκια.
Ξεκίνησαν τρεις φιλό-γερμανικές οργανώσεις, αλλά δεν απέδωσαν καρπούς αφού δύσκολα εντάσσονταν σε αυτές οι ντόπιοι. Μόνο μία κατόρθωσε να συγκεντρώσει 250 με 300 άνδρες σε όλη τη Θεσσαλία, ήταν ο Εθνικός Αγροτικός Σύνδεσμος Αντικομμουνιστικής Δράσης (ΕΑΣΑΔ). Μία δύναμη ΕΑΣΑΔ από 80 με 100 άνδρες εγκαταστάθηκε στο σημερινό Σταυρό Φαρσάλων, στο παλιό συνοικισμό Δεμερλί.
Στις 24 Μαΐου ο σταθμάρχης του Δεμερλί (σημερινός σταθμός Παλιοφαρσάλου) ειδοποιεί με τον τηλέγραφο τον σταθμάρχη του Ορμάν Μαγούλα, οτι τρία βαγόνια ΕΣΑΔίτες ταξιδεύουν για τον Βόλο. Ο ΕΛΑΣ πιάνει θέση μέσα στα σπαρτά κοντά σταθμό και στον άνω όροφο του κτιρίου, ενώ ο ΕΑΜ στη δεύτερη ζώνη για εφεδρεία. Μόλις το τρένο έφτασε κάποιος φωνάζει με τον τηλεβόα ότι θέλουν τους προδότες του ΕΑΣΑΔ, οι Γερμανοί αντιδρούν με χειροβομβίδες και μυδράλια και ο ΕΛΑΣ με πολυβόλα, γίνεται μάχη με τέσσερις Γερμανούς νεκρούς και δύο ΕΛΑσίτες τραυματίες.
Στις 29 Μάη καταφθάνει φάλαγγα από Τζέημς γερμανικά. Από το ένα κατεβαίνουν άνδρες του ΕΑΣΑΔ Δεμερλί και από το άλλο όμηροι από στρατόπεδα του Βόλου και της Λάρισας – ανάμεσά τους και ο ΕΛΑΣίτης Νίκος Μάντζαρης από το Πολυνέρι. Οι ΕΑΣΑΔίτες κρεμούν σχεδόν γυμνούς σαράντα (40) πατριώτες (39 άνδρες και 1 γυναίκα) στα δέντρα και στα κτίρια του Σταθμού, ως αντίποινα, 10 πολίτες για κάθε ένα νεκρό Γερμανό.
Τα θύματα ήξεραν ότι πάνε για εκτέλεση και είχαν το κουράγιο να μας αφήσουν τα ονόματά τους σε μία κάλτσα, που τη βρήκαν οι πατριώτες, που τους ξεκρέμασαν και φρόντισαν για την ταφή τους σε ομαδικό τάφο. Μετά από αυτή τη βίαιη εκτέλεση, ο κόσμος εξαγριώθηκε. Στις 18 Ιούνη κατεβαίνουν σε συλλαλητήριο διαμαρτυρίας 1.000 γυναίκες της επαρχίας μας στο γερμανικό φρουραρχείο (σπίτι Τσιτσιλώνη) και ζητούν να σταματήσει η τρομοκρατία, τα πλιατσικολογήματα και να διαλυθεί ο ΕΑΣΑΔ».
Ακολούθησε εκφώνηση των ονομάτων των απαγχονισθέντων πατριωτών και κατάθεση στεφάνων στο μνημείο των πεσόντων από την ΠΕΑΕΑ και την ΚΟΒ ΚΚΕ Φαρσάλων και ο Εθνικός Ύμνος.
ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΔΗΜΟΥ ΦΑΡΣΑΛΩΝ
Χωριστή εκδήλωση πραγματοποίησε ο Δήμος Φαρσάλων λίγες μέρες νωρίτερα, στο ίδιο σημείο σε μια ιδιαίτερα συγκινησιακά φορτισμένη ατμόσφαιρα, παρουσία συγγενών των θυμάτων, του δημάρχου Φαρσάλων Άρη Καραχάλιου, του πρώην δημάρχου Πορταριάς Πηλίου Βασιλείου Κοντορίζου, της αντιδημάρχου Ντίνας Μπένου, της προέδρου της ΔΗ.Κ.Ε.ΦΑ. Κικής Παναγιωτοπούλου, του δημοτικού συμβούλου Χριστόδουλου Παπαγεωργίου, του προέδρου της Τ.Κ. Δασολόφου Χρήστου Βασιλόπουλου, του πρώην προέδρου της Κοινότητας Δασολόφου Γεωργίου Σπανού, της ομότιμης καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας) Ρίκη Βαν Μπουσχότεν και κατοίκων της περιοχής.
Μετά την επιμνημόσυνη δέηση, ακολούθησαν χαιρετισμοί και αναφορά στο ιστορικό της ημέρας από τους Άρη Καραχάλιο, δήμαρχο Φαρσάλων και Βασίλειο Κοντορίζο, πρώην δήμαρχο Πορταριάς Πηλίου.
Η τελετή ολοκληρώθηκε με το προσκλητήριο των εκτελεσθέντων και την κατάθεση στεφάνων από τους κατοίκους της Πορταριάς Πηλίου εκ μέρους των συγγενών των θυμάτων, τον πρόεδρο της Τ.Κ. Δασολόφου, τον δήμαρχο Φαρσάλων, το μέλος του Δ.Σ. της Ισραηλιτικής Κοινότητας Βόλου Ααρών Αβδελά, ενώ από τον Σύλλογο Ιστορίας και Μνήμης Εθνικής Αντίστασης (ΣΙΜΕΑ) με έδρα τον Βόλο, στεφάνι κατέθεσε ο Σωτήρης Χαλκιάς, εγγονός απαγχονισθέντος.
ΦΑΡΣΑΛΑ (Γραφείο “Ε”)
Του Γ. Γκαντέλου
