Κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης με τίτλο,“Σκαμνιά 20 Απριλίου 1943-Σκαμνιά 20 Απριλίου 2019: 76 χρόνια μνήμης”, ήταν ο Σκαμνιώτης γιατρός κ. Ιωάννης Αγοραστός, ομότιμος καθηγητής της Ιατρικής του Α.Π.Θ.
Ο ομιλητής ανακάλεσε από τη μνήμη του την παλιά Σκαμνιά, λέγοντας πως «ο κόσμος ζούσε ειρηνικά σε ένα απομονωμένο χωριό 250 πετρόχτιστων σπιτιών. Όλα τα σπίτια είχαν στέγες με πλάκες και αυλές περίκλειστες με τοίχους. Σχεδόν σε όλες τις αυλές υπήρχαν καρυδιές, κορομηλιές, κληματαριές και χαγιάτι με γάστρα και φούρνο. Δεν υπήρχαν λάσπες στο χωριό γιατί όλοι οι δρόμοι είχαν καλντερίμι. Στην Κατοχή οι Σκαμνιώτες δεν πέθαναν από την πείνα, γιατί η οργάνωση της ζωής στα απομονωμένα χωριά ήταν έτσι διαρθρωμένη ώστε να είναι αυτάρκης».
Αυτό το όμορφο χωριό -το οποίο βρισκόταν μακριά από τα μεγάλα κέντρα στρατοπέδων των Γερμανών κατακτητών της περιοχής (Λάρισα, Ελασσόνα) και προσφερόταν για κρησφύγετο των αντάρτικων αντιστασιακών ομάδων-, το πυρπόλησαν οι Γερμανοί στις 20 Απριλίου 1943. Η Σκαμνιά της επομένης ημέρας της πυρπόλησης, σύμφωνα με τη μαρτυρία του ομιλητή, ήταν πνιγμένη σε πυκνούς καπνούς και φλόγες. Αυτή την εικόνα αντίκρισαν όσοι από τους κατοίκους-οι οποίοι είχαν κρυφθεί στον Όλυμπο για να γλιτώσουν- αποφάσισαν να γυρίσουν στο χωριό, μαζί και η οικογένεια του ομιλητή. Πρώτο στον δρόμο το σχολείο μαυρισμένο χωρίς σκεπή. Οι πλάκες από ορισμένα σπίτια έπεφταν κάτω κάνοντας μεγάλο θόρυβο. Το κάψιμο επέβλεπαν ακόμη κάποιοι Γερμανοί, οι οποίοι δεν δίσταζαν να αρπάξουν ακόμη και τη φλοκάτη όπου η μάνα ζέσταινε το παιδί της και να την πετάξουν στη φωτιά. Οι Γερμανοί έκαψαν όλα τα σπίτια, τους μύλους και τα ξωκλήσια του χωριού και μόνο την εκκλησία άφησαν ανέπαφη, η οποία στέκει μοναδικό μνημείο σύνδεσης της Παλιάς με τη Νέα Σκαμνιά.
Τα τέσσερα χρόνια μετά την καταστροφή, συνέχισε ο κ. Αγοραστός, οι Σκαμνιώτες, εκτός από την έλλειψη στέγης και των βασικών υλικών αγαθών που αντιμετώπισαν και πριν ακόμα προλάβουν να ολοκληρώσουν την καταμέτρηση των νεκρών και των αγνοουμένων, αποδεκατίστηκαν κυριολεκτικά από τις αρρώστιες. Το χωριό αποτέλειωσε ο Εμφύλιος, η καταστροφική «αδελφοκτόνος» διαμάχη. Μετά το τέλος του Εμφυλίου η νοσταλγία για τον επαναπατρισμό ώθησε αρκετούς Σκαμνιώτες να ξεκινήσουν το στήσιμο του χωριού σε νέα τοποθεσία κοντά στα κτήματα, στη θέση όπου βρίσκεται σήμερα.
Οι πολλοί όμως έφυγαν και δεν ξαναγύρισαν. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι έπαψαν να είναι και να αισθάνονται Σκαμνιώτες.
«Η Σκαμνιά δεν είναι δάσος» τόνισε ο ομιλητής. «Έχει τοποθεσία, όνομα και ιστορία. Οι βαρβαρότητες μπορεί να κατορθώσουν να καταστρέψουν τις εστίες των ανθρώπων, αλλά είναι αδύνατο να καταστρέψουν τις μνήμες και την ιστορία. Σε όλες τις δυσκολίες το κλειδί είναι οι άνθρωποι να μην πάψουν να ονειρεύονται, γιατί τα όνειρα είναι ανθεκτικά και δύσκολα καταπίνονται ή εξαφανίζονται από τους κακούς δράκους».
