Ο Σιδηρόδρομος στην Ελλάδα. Ένα πολυδιάστατο ζήτημα που τα νέα δεδομένα τόσο στην αλλαγή της κίνησης όσο και στον αριθμό μεταφοράς προϊόντων τον φέρνουν εκ νέου στο προσκήνιο. Θέματα που στην κεντρική Ευρώπη έχουν μπει στις «ράγες» εδώ και χρόνια, στην ελληνική πραγματικότητα τώρα αρχίζουν οι συζητήσεις.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως από τους τερματικούς σταθμούς του μεγαλύτερου θαλάσσιου λιμένα της Γερμανίας, το Αμβούργο, εκ των 135 τόνων εμπορευματικών αγαθών που διακινήθηκαν συνολικά, οι 46 έγιναν μέσω σιδηροδρόμου.
Την ίδια ώρα στο Λιμάνι του Πειραιά, μπλόκαρε –ελπίζουμε προς το παρόν- το επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 580 εκατ. ευρώ της Cosco εφόσον, σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά το ελληνικό Δημόσιο, δεν έχει εγκρίνει το master plan.
Μαζί με όλα τα παραπάνω σαφώς επηρεάζονται και οι σταθμοί διέλευσης. Ένας από τους σημαντικότερους της χώρας είναι αυτός της Λάρισας. Για τον ιστορικό του μέλλοντος το ζήτημα του σιδηροδρόμου θα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα κομμάτια στο πεδίο των ερευνών του. Θα τον απασχολήσει αν μη τι άλλο η αμφίδρομη σχέση της ανάπτυξης της πόλης και του ζητήματος της διέλευσης των γραμμών.
Όταν σχεδιαζόταν η Λάρισα κανείς δεν φανταζόταν πως οι γραμμές που τότε περνούσαν εκτός πόλης, τώρα όχι απλά τη διχοτομούν αλλά εγκυμονούν κινδύνους και φέρνουν διλήμματα. Ερωτήματα που δεν έχουν απλές απαντήσεις καθώς υπάρχουν πολυσύνθετα προβλήματα.
Θα πρέπει να υπογειοποιηθούν οι γραμμές μετά τον Σιδηροδρομικό Σταθμό; Να γίνει «μπαϊ πας», έξω από την πόλη για όλες τις γραμμές ή μόνο για τις εμπορευματικές; Να μεταφερθεί ο σταθμός από το σημείο που βρίσκεται τώρα σε κάποιο άλλο εκτός της πόλης; Να γίνουν κάποιες παρεμβάσεις για να ασφαλιστούν οι ήδη υπάρχουσες γραμμές και να προχωρήσουμε έτσι; Να δημιουργηθούν κι άλλες υπόγειες διαβάσεις, όπως στη Φαρσάλων και την Εχεκρατίδας;
Η Λάρισα μέτρησε τα τελευταία χρόνια δύο νεκρά παιδιά. Οι σιδηροδρομικές γραμμές αποτελούν έναν μεγάλο πονοκέφαλο μα και μια τρανή ευκαιρία. Εμπειροι σιδηροδρομικοί υπογραμμίζουν στην «ΕτΔ» πως αν αξιοποιηθεί έγκαιρα και σωστά ο Σιδηροδρομικός Σταθμός της Λάρισας θα γίνει σημείο αναφοράς για την πόλη και όλη την κεντρική Ελλάδα. Μικρή απόσταση από το κέντρο, με μέσα μαζικής μεταφοράς προς ΠΓΝΛ, ΤΕΙ και απομακρυσμένες περιοχές θα αποτελέσει εργαλείο για όλους όσοι εργάζονται εκτός ή έρχονται εδώ να δουλέψουν.
Η «ΕτΔ» λίγο διάστημα πριν ξεκινήσει ο κύκλος των ουσιαστικών συζητήσεων ανάμεσα στους φορείς και της εταιρείες των σιδηροδρόμων κάνει μια διερευνητικού τύπου συζήτηση για το ζήτημα. Ζητήσαμε από τον περιφερειάρχη Κώστα Αγοραστό, τη δημοτική αρχή της Λάρισας, την εκπρόσωπο της μείζονος αντιπολίτευσης του Δήμου Ρένα Καραλαριώτου αλλά και τον μηχανοδηγό - πρόεδρο του πολιτιστικού κέντρου Σιδηροδρομικών Λάρισας Γιάννη Μάνθο να μας μιλήσουν για το θέμα των γραμμών.
Πριν από μερικές ημέρες πραγματοποιήθηκε ημερίδα που διοργάνωσε το ΤΕΕ Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας στη Λάρισα με θέμα «Ο σιδηρόδρομος στην Περιφέρεια της Θεσσαλίας». Με αφορμή το γεγονός πως κατά τη διάρκεια της τοποθέτησής του, ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΡΓΟΣΕ κ. Χρήστος Διονέλης αναφέρθηκε στο ζήτημα της υπογειοποίησης των γραμμών συγκρίνοντας τη Λάρισα με το παράδειγμα της Πάτρας, είπε εν ολίγοις πως εξετάζουν το θέμα αρκεί κάποιος να το πει…
Ζητήσαμε λοιπόν από τους παραπάνω να μας απαντήσουν στο ερώτημα: «Ποια θεωρείτε ως ιδανικότερη λύση αυτή τη στιγμή για τα δεδομένα της πόλης; Την υπογειοποίηση των γραμμών, τη δημιουργία παράκαμψης εκτός πόλης ή τις παρεμβάσεις στην ήδη υπάρχουσα γραμμή με σκοπό τη δημιουργία συνθηκών ασφαλείας;».
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΛΑΡΙΣΑΣ
«Σύντομα θα υπάρξουν εξελίξεις»
«Η δημοτική αρχή του Δήμου Λαρισαίων, από την έναρξη της τρέχουσας θητείας, έθεσε ως θέμα προτεραιότητας το ζήτημα των σιδηροδρομικών γραμμών του ΟΣΕ, και της ασφαλούς διέλευσης των συρμών. Στόχος είναι η εξεύρεση και δρομολόγηση λύσεων που θα αντιμετωπίζουν ένα χρόνιο πρόβλημα της Λάρισας.
Το συγκεκριμένο ζήτημα ήταν ξεχασμένο για πολλά χρόνια, ενώ όσες προσπάθειες έγιναν στο παρελθόν δεν είχαν συνέχεια και αποτέλεσμα.
Η δημοτική αρχή ενέταξε και έθεσε ξανά ψηλά στην ατζέντα της το θέμα του ΟΣΕ, μαζί με τις άλλες μεγάλες διεκδικήσεις της πόλης και του Δήμου μας (π.χ. πρόσκτηση μεγάλων αδόμητων εκτάσεων).
Ο δήμαρχος Απόστολος Καλογιάννης, οργανωμένα και μεθοδικά, έχει θέσει το θέμα τόσο σε επίπεδο Υπουργείου Υποδομών, όσο και στα στελέχη των εταιρειών του ΟΣΕ. Κατά τη διάρκεια της τρέχουσας δημοτικής περιόδου έχουν γίνει αρκετές συναντήσεις και επαφές για το συγκεκριμένο θέμα με τον δήμαρχο και τη δημοτική αρχή να ξεκαθαρίζουν πως το ζήτημα της διέλευσης των σιδηροδρομικών γραμμών από την πόλη πρέπει να αντιμετωπιστεί ουσιαστικά. Με ατράνταχτα και ουσιαστικά επιχειρήματα έθεσε το ζήτημα στην πραγματική του διάσταση, τονίζοντας ότι η πόλη δεν μπορεί –ενόψει και της αύξησης του εμπορικού έργου των σιδηροδρόμων– να αντέξει την υφιστάμενη κατάσταση.
Στο τραπέζι των επαφών και του ανοικτού διαλόγου έχουν τεθεί όλα τα τεχνικά ζητήματα και οι λύσεις καθώς και η εφικτότητά τους. Επιπλέον στη συζήτηση προσεγγίζεται και το οικονομικό κόστος της κάθε πρότασης. Είμαστε σε ιδιαίτερα καλό δρόμο και εκτίμησή μας είναι ότι σύντομα θα υπάρξουν εξελίξεις».
ΡΕΝΑ ΚΑΡΑΛΑΡΙΩΤΟΥ
«Είμαστε υπέρ της υπογειοποίησης των γραμμών»
Ήταν Νοέμβριος του 2017 όταν ο κ. Καλογιάννης, σε σύσκεψη στο Δημαρχείο, διαβεβαίωνε τους κατοίκους της Νέας Σμύρνης ότι έχουν δρομολογηθεί οι διαδικασίες για την επίλυση του ζητήματος της ασφάλειας στην περιοχή, από το πρόβλημα που δημιουργεί η διέλευση των γραμμών του ΟΣΕ. Μάλιστα, τότε ο κ. Καλογιάννης είχε «αποκαλύψει» και τον σχεδιασμό του ΟΣΕ, ο οποίος σχεδιασμός προέβλεπε την υπογειοποίηση των γραμμών από τον σταθμό της Λάρισας έως και την έξοδο μετά τη Νέα Σμύρνη. Από τότε μέχρι και σήμερα, δηλαδή ενάμιση χρόνο μετά, ούτε εγώ, ούτε εσείς -και φαντάζομαι ούτε και οι Λαρισαίοι- γνωρίζουμε τι θα κάνει ο ΟΣΕ.
Ούτε ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΡΓΟΣΕ, Χρήστος Διονέλης, γνώριζε κάτι, όπως ο ίδιος υποστήριξε στην ημερίδα του ΤΕΕ. Τελικά, πού είναι η αλήθεια και πού το ψέμα;
Εμείς έχουμε ξεκάθαρη και συγκεκριμένη άποψη για το θέμα. Είμαστε υπέρ της υπογειοποίησης των γραμμών.
Οι μεγαλύτερες ταχύτητες που θα αναπτύσσουν οι ηλεκτροκίνητοι συρμοί, αλλά και η αναμενόμενη αύξηση των εμπορικών δρομολογίων, το επόμενο διάστημα, είναι δύο στοιχεία που καταδεικνύουν ακόμη περισσότερο την ανάγκη για αύξηση του επιπέδου ασφάλειας, στο κομμάτι που αφορά στον αστικό ιστό της Λάρισας.
Δεν μπορεί να μην έχει ξεκινήσει καν η συζήτηση για την υπογειοποίηση των γραμμών, τουλάχιστον του βορείου τμήματος. Να σημειώσουμε ότι την ίδια στιγμή, στην Πάτρα, προχωρά ο διαγωνισμός για την υπογειοποίηση των γραμμών.
Για να ξεκινήσει, όμως, η διαδικασία απαιτείται η κατάθεση μιας σοβαρής πρότασης, με συνεργασία των αρμόδιων φορέων, ώστε να καταρτιστεί μια εξίσου σοβαρή μελέτη, η οποία και θα προκρίνει τη βέλτιστη λύση για τη Λάρισα.
Μέχρι τότε, η περίφραξη των εγκαταστάσεων, ώστε να μην θρηνούμε θύματα, είναι απολύτως απαραίτητη για την ασφάλεια των πολιτών».
ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ
«Υπογειοποίηση για να μείνει ο σταθμός εδώ»
«Εμείς διεκδικούμε την υπογειοποίηση εδώ και πολλά χρόνια. Αυτό πρέπει να το γνωρίζουν οι άνθρωποι των σιδηροδρόμων. Πρώτιστο μέλημά μας όμως τώρα είναι η θωράκιση των γραμμών που διασχίζουν την πόλη. Έχει αργήσει χαρακτηριστικά η ΕΡΓΟΣΕ στα έργα της Λάρισας. Τα έργα έπρεπε να έχουν γίνει χθες. Τώρα πρέπει να γίνει η θωράκιση των γραμμών. Το δεύτερο ζήτημα για το μέλλον είναι οικονομικό και άπτεται της προετοιμασίας που έχει κάνει η ΕΡΓΟΣΕ. Έχει κάνει μελέτες γι’ αυτά τα σενάρια; Προσωπικά θα προτιμούσα την υπογειοποίηση έτσι ώστε ο σταθμός της πόλης να παραμείνει στο κέντρο της πόλης. Σε όλες τις ευρωπαϊκές πόλεις αυτό συμβαίνει για να έχει άμεση πρόσβαση ο κόσμος».
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΩΝ
«Πολύ δύσκολο έργο η υπογειοποίηση…»
«Δεν είναι εύκολο να πεις τι θέλεις με μια κουβέντα. Όπως βλέπουμε το λεωφορείο και το τραμ έτσι πρέπει να βλέπουμε και το τρένο. Υπάρχουν δυσκολίες αφού η πόλη δομήθηκε άναρχα. Περιβαλλοντικές και οικιστικές αναπλάσεις δεν έγιναν.
Η υπογειοποιήση είναι πολύ δύσκολο έργο. Θα χρειαστούν σίγουρα 20 χρόνια και υπάρχουν πολλά εμπόδια.
Με τις σημερινές οικονομικές συνθήκες φαντάζει ως ένα όνειρο. Για να αναλογιστούν όλοι τι συμβαίνει, χρειάστηκαν 4 χρόνια για να δοθεί η γραμμή ανόδου μέσα στη Λάρισα. Ένα έργο 500 μέτρων.
Χρειαζόμαστε άμεσες και ουσιαστικές λύσεις. Τα υπόλοιπα είναι χρονοβόρα και πολυδάπανα. Η Πάτρα είναι τερματικός σταθμός και όχι σταθμός διέλευσης όπως η Λάρισα.
Είναι δύσκολο να περνούν οι εμπορικές αμαξοστοιχίες από υπόγειες γραμμές. Εκτός αν φτιάξουν άλλη γραμμή για τα εμπορικά που θα περνάει έξω από την πόλη και να μείνει στη Λάρισα μόνο για τα επιβατικά.
Σε πρώτη φάση πρέπει να υπάρξει άμεση παρέμβαση στην οδό Βόλου. Να υπάρξει υπόγεια διάβαση του δρόμου, όπως είναι στη Φαρσάλων. Παράλληλα πρέπει να τοποθετηθούν και ηχοπετάσματα στο κομμάτι της Νεράιδας αλλά και στο κομμάτι από τον σταθμό προς Θεσσαλονίκη. Επίσης να υπάρξει παρέμβαση στο κομμάτι της γέφυρας στη Νέα Σμύρνη, χωρίς να χρειάζονται να ελαττώνουν πολύ την ταχύτητά τους. Το λέμε εδώ και 20 χρόνια αλλά το έργο δεν γίνεται…».
ΔΥΟ ΘΑΝΑΤΟΙ, ΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ
Το έργο της περίφραξης…
Το έργο της ενισχυμένης περίφραξης στο κομμάτι μετά τον Σταθμό, κυρίως στη Νέα Σμύρνη, αποτελεί την πρώτη ανάγκη για την πόλη αυτή τη στιγμή. Κανείς δεν έχει ξεχάσει πως μέσα στο 2017 θρηνήσαμε δύο θύματα. Έναν 15χρονο που «κεραυνοβολήθηκε» από το ρεύμα που διέρχεται από τις γραμμές της ηλεκτροκίνησης στον σταθμό του Μεζούρλου και έναν 10χρονο που παρασύρθηκε από αμαξοστοιχία προαστιακού στο ύψος της Νέας Σμύρνης.
Από τότε είχαμε πολλά επεισόδια στο σήριαλ της περίφραξης. Όμως ακόμα δεν έχει ξεκινήσει…
Οι κάτοικοι της Νέας Σμύρνης αντέδρασαν άμεσα και πολύ δυναμικά. Οι τοπικές αρχές της πόλης είχαν συνεχόμενες επαφές με τον διευθύνοντα σύμβουλο του ΟΣΕ κ. Πετράκη. Πραγματοποιήθηκαν αυτοψίες και δόθηκαν διαβεβαιώσεις για έργα ενίσχυσης της ασφάλειας. Κάποια στιγμή όμως είχαμε εξελίξεις στη διοίκηση του ΟΣΕ και αλλαγή στη θέση του Διευθύνοντα Συμβούλου καθώς ανέλαβε ο κ. Παν. Θεοχάρης. Κι άλλος χρόνος για επαφές…
Εν τέλει τον περασμένο Αύγουστο τοποθετήθηκε περίφραξη των γραμμών στην οδό Ξυλοκάστρου και λίγο αργότερα, προκηρύχθηκε από τον ΟΣΕ το έργο της περίφραξης, προϋπολογισμού 315.000 ευρώ και αφορά σε προκατασκευασμένα τοιχοπετάσματα από οπλισμένο σκυρόδεμα που στηρίζονται σε μεταλλικούς ορθοστάτες από σιδηροδοκούς. Η προθεσμία εκτέλεσης του έργου ανέρχεται στους 6 μήνες.
Οι σκέψεις και οι ευκαιρίες για τον Σταθμό
Στις σελίδες της «Ε» έχει χυθεί πολύ μελάνι για την κατάντια του σιδηροδρομικού σταθμού τα τελευταία χρόνια. Ανεπαρκής φωτισμός, χαλασμένα πεζοδρόμια, κατεστραμμένες τουαλέτες, βρώμικες αίθουσες αναμονής.
Αν περάσει όμως τώρα κάποιος από τον πλαϊνό χώρο του Σιδηροδρομικού Σταθμού θα δει μια εντελώς διαφορετική εικόνα. Πώς έγινε αυτό; Μια λαρισινή πολυταξιδεμένη επιχείρηση, του Λευτέρη Κυριακάκη, το καφέ Μικέλ, αποφάσισε να επενδύσει στην καλαισθησία και φυσικά στην πόλη που αγαπάει. Πήρε λοιπόν τον χώρο (αναφερόμαστε στον εξωτερικό) που έως πρότινος αποτελούσε εστία μόλυνσης και το μετέτρεψε σ’ ένα υπαίθριο Μουσείο. Αυτό με την άδεια και τη στήριξη των σιδηροδρομικών της Λάρισας που ακριβώς απέναντι διατηρούν και το σιδηροδρομικό μουσείο.
Φίλοι του σιδηροδρόμου θυμούνται για λογαριασμό της «Ε» πως ο Σταθμός αποτέλεσε κατά το παρελθόν σημείο ενδιαφέροντος από ξένες εταιρείες για εμπορικό κέντρο. Και εμπορικό κέντρο χωρίς επιβατικό σταθμό, απλά δεν γίνεται.
Μεγάλο στοίχημα δείχνει να αποτελεί και η σύνδεση της συνοικίας Χαραυγής με τον Σταθμό (η απέναντι πλευρά του Σταθμού προς το Λαογραφικό). Ένα πάρκο για παράδειγμα θα ήταν η ιδανικότερη λύση.
Να τονιστεί βέβαια πως ο παλιός σταθμός του Θεσσαλικού, χαμένος σήμερα στα σκουπίδια και μισογκρεμισμένος, διεκδικήθηκε από τους φίλους του σιδηροδρόμου για ανακαίνιση. Το ίδιο σημαντικές και οι αποθήκες εμπορευμάτων ακριβώς απέναντι από τον σταθμό που είναι κλειστές. Πέτρινες με πολύ ωραία οικοδομικά στοιχεία και έχουν ζωή από το 1908, όταν κατασκευάστηκε η γραμμή. Κάποτε είχε ενδιαφερθεί και ο σύλλογος αρχιτεκτόνων.
«Γενικά η περιοχή του σιδηροδρομικού σταθμού παρουσιάζει τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης» τονίζουν στην «ΕτΔ».
Επιμέλεια: Κώστας Γκιάστας
